Urartular Hakkında Bilgi, Urartular Hakkında Kısa Bilgi, Kısaca Urartular, Urartular

urartular hakkında bilgi, urartular hakkında kısa bilgi, kısaca urartular, urartular
urartular hakkında bilgi, urartular hakkında kısa bilgi, kısaca urartular, urartular

URARTU TARIHINE KISA BIR BAKIS
Urartular MÖ birinci binyilin basinda , Van Gölü ve çevresinde önemli bir devlet kuran ve günümüze kadar buradaki uygarliklari etkilemis bir kavimdir Yapilan arastirmalar Urartular ile Hurriler arasinda akrabalik oldugunu göstermektedir Zaten urartu dili de Sami ya da Hint Avrupali bir dil olmayip , Asiatik bir dil olan Hurri dili ile benzerlikler göstermektedir Ayni zamanda Hurri ve Urartu tanrilari arasinda büyük benzerlikler vardir
Urartular ile ilgili ilk bilgilere Asur kaynaklarinda rastlanmaktadir Asur Krali Salmanassar I , MÖ 1274 yilinda Uruarti’ye karsi sefer yaptigini yazmaktadir Ancak o dönemde Urartu kavimleri daha bir devlet haline gelmemisti Ayrica Tevrat’da Agri Dagi için kullanilan Ararat isminin de Urartu ile alakali oldugu kesindir Urartular ise kendilerine Biaini’li demisler , Biane ya da Viane isminde bugünkü Van sehrinin adi türemistir
Urartu ülkesi geçit vermez daglarla dolu oldugundan kavimler ilk olarak müstakil yerlesim birimlerinde yasamislar ancak , büyük olasilikla , disaridan gelen baskilarla birlesmek yoluna gitmisler ve tahminen MÖ dokuzuncu yüzyilin baslarinda kralliklarini kurmuslardir
Urartu Devleti’nin ve krallik sülalesinin kurucusu ISarduri Van Kalesi’nin ilk kurucusudur Buradaki ilk yazilarin da Asur yazisi ile tas bloklara yazilmasi bu döneme rastlar
Bu dönemden sonra Urartular’in genisleme dönemi baslar Bu yillar MÖ 810- 730, Urartular’in en kuvvetli olduklari dönemdir Güneyde Asur ülkesine , batida Hatti ülkesine yayilmislar burada savaslar yapmislardir Asur’un bu dönemde zayiflamasi da Urartular’in isini kolaylastirmistir
MÖ 730’larda Asur’un güçlenmesiye Urartu Devleti toprak kaybetmeye baslamistir Bu dönemi Asur’la olan savaslar takip etmistir
Ancak bu arada güç dengsi de degismektedir Büyüyen Med tehlikesi, Med-Iskit ittifaki ile sonuçlanmis ve bunun sonucunda da Ninova düsmüs, MÖ 605 yilinda da Asur Imparatorlugu tarihe karismistir Bu durum Urartu Devleti’ni de etkilemis ve Med ve Iskit tehlikesi Urartu üzerine odaklanmistir
Urartu Imparatorlugu de bu saldirilara dayanamamis ve MÖ yedinci yüzyilin sonunda tarih sahnesinden çekilmistir Eski Urartu kaleleri Çavustepe ve Toprakkale’de bulunan Iskit tip ok uçlari Urartu ülkesini Iskitler’in ele geçirdikleri yönündeki Babil tarihlerini desteklemektedir
Urartular bölgede önemli bir uygarlik olusturmuslar, Urartu metal islemecilik sanati çevre kültürler üzerinde etkili olmustur Bu gelenek bugün bile devam etmektedir Ancak Urartular edebiyat alaninda büyük eserler vermemisler ya da vermislerse de henüz gün isigina çikmamistir
URARTU INANÇLARI
Urartu Devleti feodal bir devletti ve sehirler merkezden gelen memurlarla yönetilirdi Yönetim böyle olmakla birlikte merkesi din de büyük önem tasimakta devlete dini bir karakter vermekteydi
Urartularin dinleri ve inançlari hakkinda bilgimiz oldukça sinirlidir Çivi yazisi belgelerin içinden derlenebilenler ve kabartma resimlerden ögrenilenler ile sinirli bir resim olusturulabilir Örnegin Uratular’da büyü ve diger benzer inanaçlar hakkinda bilgimiz yoktur
Urartular’in en önemli tanrisi Haldi’dir Haldi savasa çikan krali kutsayan savas tanrisi idi Köken olarak bu tanrinin, ilk Urartu Devleti olusurken en güçlü olan boyun tanrisi oldugu düsünülmektedir
Kralalr savasi kazanmak için haldi’ye yakarir, kazanirlarsa da diktikleri yazitlarda ilk Haldi’nin adini anarlardi Yapilan binalarin çogu Haldi adina yapilirdi
Haldi’nin karisi ise Arubani idi Ancak Arubani bir ana tanriça kadar önemli degildi
Panteonda Haldi’den sonra gelen tanri firtina tanrisi olan Teiseba idi Bunun Hurri-Hitit tanrisi Tesup ile bir oldugu düsünülmektedir Urartu sanatinda boga üzerinde gösterilmistir Karisi Huba ise Hepat’in karsiligi olarak düsünülmektedir
Üçüncü sirada ise Günes Tanrisi Sivini vardir Bu tanir da Asur Günes tanrisi Samas ve Hurri tanrisi Simigi ile ayni tanri olarak kabul edilir
Buradan görüldügü gibi Urartu panteonu en önemli tanrilar itibari ile, basta Hurri olmak üzere yabanci kavimlerin etkisindedir Devlet dini yaratma çabalarinin yaninda her kavme de dini özgürlük verilerek birlik korunmustur
Hurri tanri listelerinde seksen civarinda tanri ve tanriça ismi tespit edilmistir Bunlar arasinda yabanci tanri/tanriçalar oldugu gibi doga olaylarini temsile den tanri/tanriçalar da vardir Yurt ve toprak tanrisi Ebani, deniz ve sular tanrisi Suinina, tepeler ve daglar tanrisi Arni gibi
Kurban törenleri Urartular tarafindan sik uygulanirdi Hatta hangi tanriya nasil ve ne kadar kurban verilecegine dair yazilar da vardir Bunlarin disinda çesitli firsatlarda , kuraklik, kitlik,savas gibi olaylarda kurbanlar sunulmustur
Urartu tanri kültlerinde tapinaklar önem kazanmislardir
Tapinaklar içinde tanri figürünün bulundugu bir oda, avlu ve yan odalardan olusmaktaydi Çogu tapinak birbirine benzemektedir
Çavustepe’de , Asagi kaledeki tapinagi Erzen söyle anlatmaktadir : (Çavustepe I , bkz Kaynakça)
“ Asagi kalenin orta kesiminde genis bir alana yayilmis durumdadir Çavustepe tapinagi, Altintepe ve ArinBerd’te de oldugu gibi, yalnizca bir cella’dan[u] ibaret olmayip, depoalri ve genis kabul salonuyla T Özgüç’ün ‘mabet-saray’ olarak nitelendirdigi yapi kompleksini meydana getirmektedir Öteki Urartu tapinaklari gibi cella, köseleri rizalitli, kalin duvarli ve kare bir plana sahip olup, distan 10x10 m, içten ise 450 x 450 m boyutlarindadir […] Cella’nin cephesi kuzey-doguya bakmakta, önünde 2150 x 2150 m boyutlarinda ve muhtemelen üç tarafi galerili, zemini düzgün ve dörtgen yassi taslarla döseli bir avlu; avlunun dogu sinirinda üzeri beyaz badanali kerpiç sekiler, kurban masasi ve kuzeyde de yuvarlak bir tas sunak yer almaktadir […] Çavustepe tapinaginin kutsal alani içinde, aynen Altintepe’de oldugu gibi, muhtemelen farkli seremonilerin sahnelendigi üç adet kurban alani mevcuttur”
Ayrica Urartular tapinaklarin duvarlarini da çesitli levhaklarla süslüyorlardi Tapinaklarin içinde, avluda üç ayakli kazanlar ve tanri armaganlarinin konuldugu masalar, altarlar da bulunuyordu
Urartular için açik hava tapinaklari da önemliydi Tuspa (Van Kalesi) ve Altintepe’de bulunan açik hava tapinaklari bunlara en iyi örneklerdir
Tuspa’daki açik hava tapinaginda kayalara oyulmus nisler içinde IISarduri’nin askeri eylemlerini anlata iki çivi yazili stel vardi Bu tür stellere de tapinildigi düsünülmektedir
Altintepe’deki açik hava tapinagi ise ölü kültü ile alakali bir steller sahasidir (bkz Özgüç , Kaynakça)
Tapinaklar ayni zamanda ekonomik merkezler de olmuslar ve tanri adina hayvan beslenmis, ekin ekilmistir
Urartular’da Doga Kültleri
Daha önce de belirttigimiz gibi , Urartular doga olaylarina, dogal varliklara büyük önem vermisler hatta tanrilastirmislardir
Bunun disinda urartularin su kaynaklarini, magaralari, daglari, büyük agaçlari ve kayaliklari kutsal saydiklarini biliyoruz
Su kanaklarina yapilan balik figürleri, magaralara yapilan resimler, hayat agaci fgürleri ve kaya resimleri bu dogal varliklarin kutsalligini göstermektedir Özellikle kayalara oyulan kapi figüleri de ilginçtir Buralarda kurban listeleri olmasi bu kapilarin tanrilar ile aakali oldugunu düsündürtmektedir
Urartularda ayrica hayvan tanrilar, yari hayvan yari insan canlilar da resimlenmistir Özellikle boga figürleri önemlidir
Urartular’da Ölü Kültleri
Urartular da , diger kültürler gibi ölümden sonra hayata inanmislardi Urartular’dan ölü gömme ile ilgili belge bize ulasmamistir Ancak arkeolojik bulgulardan hem yakarak hem de yakmadan ölü gömdüklerini, anitsal mezar yaptiklarini ve ölü hediyesi biraktiklarini biliyoruz
Açik hava tapinaklarinin da ölü kültü ile olan ilskisini Altintepe açik hava tapinagi için Özgüç söyle anlatmaktadir: (bkz Kaynakça)
“ Bu açik hava mabedinin ölü kültü ile iliskili oldugundan ve muayyen zamanlarda burada toplanildigindan, dini merasimler yapildigindan süphe edilmemelidir Açik hava mabedinin mâna ve plan bakimindan paraleli Urartuda, hatta bütün Anadolu’da mevcut degildir Bu bakimdan buna Uratularin ortaya koydugu bir yenilik gözü ile bakilmalidir “

urartular hakkında bilgi, urartular hakkında kısa bilgi, kısaca urartular, urartuların kurucusu,urartuların inançlar,ı urartular hakkında bilgiler, urartu tarihine kısa bir bakış, urartular hakkında kısa bir bilgi, urartular ile ilgili resim, urartular kurucusu ,urartular ile ilgili resimler, urartular ile ilgili kısa bilgi, urartu dili, urartuların dini inançları, urartu devletinin kurucusu