Kisilik Bozukluklari

Kisilik Bozukluklari

DSM IV'de kisilik bozuklugu söyle tanimlanmistir Kisinin içinde yasadigi toplumdan önemli ölçüde sapmalar gösteren, sürekli bir davranis biçimidir; yaygindir ve esnekligi yoktur Ergenlik ya da genç eriskinlik yillarinda baslar, zamanla kalici olur Sikintiya ve islevsellikte bozulmaya yol açar

DSM IV, onbir tane kisilik bozuklugu tanimlamistir

1- Paranoid Kisilik Bozuklugu
Baskalarinin davranislarinin kötü niyetli yorumlanmasi, kuskucu düsünce biçimi (Bakiniz Paranoid Kisilik Bozuklugu)

2- Sizoid Kisilik Bozuklugu
Toplumsal iliskilerden kopma, duygulari göstermede bir kisirlik ve siglik yasama (Bakiniz Sizoid Kisilik Bozuklugu)

3- Sizodipal Kisilik Bozuklugu
Yakin iliskilerde birden bir rahatsizlik yasama, bilissel ve algisal çarpikliklar ve siradisi acayip davranislar (Bakiniz Sizodipal Kisilik Bozuklugu)

4- Antisosyal Kisilik Bozuklugu
Baskalarinin haklarini görmezlikten gelme ve baskalarinin haklarina saldirma (Bakiniz Antisosyal Kisilik Bozuklugu)

5- Borderline (Sinir) Kisilik Bozuklugu
Kisilerarasi iliskilerde, benlik algisinda ve duygulanimlarda tutarsizlik, dürtüsel davranma (Bakiniz Borderline Kisilik Bozuklugu)

6- Histerionik Kisilik Bozuklugu
Asiri duygusallik ve sürekli ilgi çekme arayisi (Bakiniz Histerionik Kisilik Bozuklugu)

7- Narsisistik Kisilik Bozuklugu
Büyüklük duygulari, begenilme ihtiyaci ve karsisindakinin duygularini anlamak istememek, anlamamak (Bakiniz Narsisistik Kisilik Bozuklugu)

8- Çekingen Kisilik Bozuklugu
Toplumsal kitlenme, yetersizlik duygulari ve olumsuz degerlendirilmeye asiri duyarlilik gösterme (Bakiniz Çekingen Kisilik Bozuklugu)

9- Bagimli Kisilik Bozuklugu
Kendine bakim verilmesi ihtiyacinin yüksek olmasi nedeniyle, iliskilerde sürekli alttan alma, boyun egme ve askinti olma davranisidir (Bakiniz Bagimli Kisilik Bozuklugu)

10- Obsesif-Kompulsif Kisilik Bozuklugu
Düzenlilik, mükemmeliyetçilik ve asiri bir sekilde duygularini denetim altinda tutmaya çalisma

11- Baska Türlü Adlandirilamayan Kisilik Bozuklugu

Iki durum için kapsanmistir :

a- Kisinin kisilik yapisi, bir kisilik bozuklugu için genel tani ölçütlerini karsilamaktadir ve degisik birçok kisilik bozuklugunun özellikleri vardir Tek bir taniya girmemektedir

b- Kisinin kisilik yapisi, bir kisilik bozuklugu için genel tani ölçütlerini karsilamaktadir, ancak tanilari kapsamayan bir kisilik yapisida vardir (Pasif - Agresif Kisilik Bozuklugu gibi)

TANIMA

Kisilik özellikleri, toplumsal ve kisisel ortamlarda sergilenen, kisinin kendini ve çevresini algilamasi, iliski kurma biçimi ve düsünceleri ile ilgili süregiden bir örüntüdür Kisilik özellikleri esneklikten yoksun, uyumu bozucu oldugunda, üretkenlikte bir bozulmaya ve sikintiya neden oldugunda ancak kisilik bozukluklarini olusturur Su alanlardan en az ikisinde kendisini gösterir : Bilis, duygulanim, kisilerarasi üretkenlik ya da dürtü kontrolü Bu kisilik yapisi esneklik göstermez Toplumsal, ailevi, mesleki ya da diger önemli alanlarda bozulmaya neden olur Bu yapi degismez, uzun süredir vardir ve baslangici en azindan ergenlik ya da eriskinlik dönemine uzanir

Kisilik bozukluklari incelenirken bireyin etnik, kültürel ve toplumsal geçmisi dikkate alinmalidir Göçten sonra, kültürden etkilenme sonucu olusan sorunlarla ya da bireyin geldigi kültürden kaynaklanan aliskanliklari, gelenekler, görenekler, din ve siyasal degerlerin disavurulus biçimi ile karistirilmamalidir

Kisilik bozukluklari aileye, çevreye, topluma uyum problemleri ile ortaya çikar Çocuklukta görülmeye baslayabilir, zaman içinde degiserek kalabilir Bazen destek veren esin kaybi veya bir is travmasi gibi durumlardan sonra alevlenebilir Orta veya ileri yasta kisilik degismesi olarak görülebilir

GIDIS

Kisilik bozuklugunun özellikleri ergenlik ya da erken eriskinlik döneminde taninabilir Zamanla, yasla birlikte Antisosyal ve Borderline Kisilik Bozukluklari giderek silinebilir veya yatisabilir Ama Obsesif-Kompulsif ve Sizodipal Kisilik Bozukluklari için bu durum geçerli degildir

Kisi asiri bir stresle karsilasmis ve kisilik degisikligine ugramissa, travma sonrasi stres bozuklugu, madde kullanimi ile ortaya çikmissa, madde zehirlenmesi (Entoksikasyonu) ya da yoksunlugun incelenmesi Genel tibbi bir durum (Örnegin bir beyin tümörü), varsa genel tibbi bir duruma bagli kisilik degisikliginin arastirilmasi gerekir
Bir kisilik bozuklugunda normal davranislarin içine geçmis ve ayirt edilemeyen normal disi davranislar olabilir Içe dönüklük karsisinda - disa dönüklük, kapali yasanti karsisinda - açik yasanti, uzlasmazlik - vicdanlilik görülebilir Ayrica, duygusal tepkisellik, toplumsal endise, bilissel çarpiklik, dürtüsellik, içten olamama, samimiyetsizlik, benmerkezcilik, yenilik arama, ödüle bagimlilik, zarardan kaçinma, baskinlik, yakin iliskiye girme, sinir koyuculuk, israrcilik, olumlu duygulanma karsisinda olumsuz duygulanma, haz arama karsisinda aci çekmekten kaçinma, kendi basina üretmek yerine baskalarindan beslenme boyutlari vardir

Kisilik bozuklulari kümeleri, acayip - siradan, rol yapan - duygusal ve gergin - korku içinde gibi çesitli yönleriyle bugün üzerinde yogun arastirmalar yapilan bir bozukluktur Psikiyatr ve psikoterapistlerin en sik karsilastiklari bozukluklar kisilik bozukluklaridir Ilaç + psikoterapi ile 1 yildan 10 yila kadar süren ve destek psikoterapisi ile devam eden vakalar literatürde çogalmistir