Orta Yıllara Genel Bakıs |
09-06-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Orta Yıllara Genel BakısRTA YILLARA GENEL BAKIS Orta yasli yetiskinler gelisimin tepe noktasina ulasmis kisilerdir Ancak, gelisimde orta yillarin ne zaman basladigini saptamak çok zordur, çünkü bunu saptamayi saglayacak özel biyolojik degisimler yoktur; bu nedenle genellikle toplumsal ölçütlerin kullanilmasi yeglenmektedir Insanlarin kisisel, toplumsal ve ekonomik yönden en üst düzeye eristikleri 35 yaslarindan baslayarak birçok görevlerinden emekliye ayrildiklari 65 yasina kadar olan dönemi gelisimde "orta yillar" olarak kabul edebiliriz Aslinda bu da orta yillar için yapay bir sinirlamadir Her seyden önce, kronolojik yasin yasam dönemlerini saptamakta iyi bir ölçüt olmadigini biliyoruz 45 yasinda duygularini bir genç kadar taze tutan insanlar vardir, 40 yasinda bir baskasi ise hem kisiligi hem ekonomik durumu yönünden bir ergen kadar bunalimli olabilir Su halde, hem toplumsal saat, hem de bireylerin çesitliligi yas sinirlarinin belirsizligini arttiran nedenlerdir Orta yillara iliskin görüsleri belirleyen bir baska neden de gençligin önemsendigi ve vurgulandigi toplumlarda orta yasliligin görmezlikten gelinmesidir Çocuklar ve gençler sevilir, ihtiyarliga dehsetle bakilir, orta yas ise bilmezlikten gelinir Çocuk ve ihtiyar için özel bir ad varken, orta yasli için özel bir ad yoktur Yetiskinligin getirdigi sorunlar öylesine abartilir ki, kimse bu yaslara ulasmak istemez Orta yillar yasliliga ve dolayisiyla ölüme giden yolun basi gibi görüldügünden, kimse 40 yasini asip gitmek istemez 40 yas dolaylari bunalimli, huzursuz, hüzünlü yillar olarak algilanir Yetiskinlik psikolojisi konusunda kamuoyunda ve kitle iletisim araçlarinda ortaya çikan ilgi normalin ne oldugu sorununu yeniden gündeme getirmistir Yetiskin yasamindaki degisimler, ister ilimli "geçisler", ister dramatik "degisimler", ister korkunç "bunalimlar" olsun, neyin normal oldugunu tanimlama sorunu ortadadir Yasami, bireylerin ayni kurallara göre izledigi ve belirli yaslarda belirli olaylarin ortaya çiktigi evreler olarak betimlemek her zaman çok akla yakin görünür Oysa bugün hem "biyolojik saat"imiz (erinligin her iki cins için de daha erken baslamasi, menopozun daha geç gelmesi, vb), hem de "toplumsal saat"imiz (is, egitim, aile, saglik kosullarinin iyilesmesi, ileri yaslarda bile yeni islere girme, yeni aileler kurma, vb) degismistir ve giderek degisecektir Günümüzde toplumlar gelismislik düzeyleri ölçüsünde "yasa bagli" toplumlar olmaktan çikmaktadirlar Dolayisiyla, yetiskin kisiliginin degismezligi, yetiskin yasamindaki bunalim noktalari türünden görüslerin de yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir |
|