Doğum Sırasının Çocuklardaki Olası Psikolojik Etkileri

Doğum sırası çocuğun kendini nasıl gördüğünü etkileyebilen bir faktör olarak ele alınabilir
Bu alanda yapılmış bazı çalışmalar, ilk çocukların üniversiteye daha fazla gittiklerini bildirmiştir Ortanca çocuklar kendilerini en az değer verilen olarak tanımlama eğiliminde olmuşlardır Ortanca çocuklara yaklaşımda en uygun yöntem, her durumun, yani hem küçük hem de büyük olmanın olumlu yanlarının birlikteliğinin vurgulanmasıdır
Tüm çalışmalarda ele alınan ortak nokta, ebeveynlerin her bir çocuğu ayrı bir birey olarak değerlendirmesi ve çocuklar arası karşılaştırmalardan kaçınması gerekliliğidir Aşağıda ifade edilen özellikler tüm aileler için düşünülmemelidir Ancak sık görülen durumlar olarak dikkate alınabilir Önemli olan bu olasılıkları dikkate alarak, olumsuz duygu ve düşüncelerle baş etme yolunda hazırlıklı olmaktır
TEK ÇOCUK :

• Şımartılmış
• Erişkinler daha becerikli görüldüğünden kendini yetersiz görebilir
• Dikkatin odağındadır, genellikle konumundan memnundur ve özel hisseder
• Öncelikle kendini düşünür
• Başkalarının desteğini kullanmayı kendi çaba göstermesine tercih eder
• İsteği olmadığında haksızlığa uğradığını düşünür İş birliğini reddedebilir
• İstediğini almak için “böl ve yönet” oyununu oynar
• Çocukken akran ilişkileri kötü iken, erişkin olunca diğerlerinden daha iyidir
• Ancak isterse başkasına yardım eder
• Yaratıcıdır
• İlk çocuklarda görülen zorlu karakter özelliklerini ve küçük en küçüklerde görülen yetersizilik duygularını gösterebilir

İLK ÇOCUK :

• Belli bir süre tek çocuktur ve dikkatin odağında olmaya alışmıştır
• Diğer çocukların öncülüğünü alma hakkı olduğuna inanır Haklı olmak ve diğerlerini kontrol etmek genellikle önemli olur
• İkinci çocuk doğduğunda sevilmediği, ihmal edildiği duygusuna kapılabilir Ebeveynin dikkatini yeniden kazanmak ve korumak için ebeveynlerine “uyumlu” davranır Eğer bu işe yaramazsa kötü davranmayı seçer
• Becerikli, sorumluluk sahibi bir davranış tarzı geliştirebilir ya da çok güvenilmez davranabilir
• Bazen başkalarını korumak ve onlara yardım etmek için can atar
• Başkalarına “buyurmak (onlardan bir şey istemek)” için uğraşır

İKİNCİ ÇOCUK :

• Ebeveynlerinin bölünmemiş dikkatlerine hiçbir zaman sahip olmamışlardır
• Her zaman yanında, kendinin önünde giden bir kardeş vardır
• Bir yarış içindeymiş gibi davranır ve ilk çocuğu yakalamaya, geçmeye çalışır Eğer ilk çocuk “iyi” ise, ikinci “kötü” olabilir İlk çocukta görülmeyen beceriler geliştirir Eğer ilk çocuk başarılı ise kendinden ve yeteneklerinde emin olamaz
• Asi olabilir Sıklıkla durumundan, konumundan memnun değildir
• Eğer üçüncü bir çocuk doğarsa, kendini sıkışmış hisseder ve üçüncü çocuğu aşağılama eğilimi gösterir

ÜÇ ÇOCUĞUN ORTANCASI :

• Ne ilk çocuğun haklarına ne de küçük olanın gördüğü hoşgörüye sahiptir Bir adaletsizlik içinde gibi hisseder
• Sevilmediğini, sıkışmışlık içinde olduğunu hisseder
• Ailede bir yeri olmadığını düşünebilir
• Güvenilmez, “problem çocuk” olabilir ya da diğer çocukları aşağılayarak kendini yükseltme eğiliminde olur
• Adaptasyon becerisi yüksektir Hem küçükle hem de büyükle baş etmesini öğrenir

EN KÜÇÜK ÇOCUK :

• Tek çocukmuş gibi davranır Diğer her kardeşi daha büyük ve daha güçlü görür Başkalarının işleri halletmesini, kararları ve sorumlulukları almasını bekler
• Kendini en küçük ve en zayıf olarak görür Ciddiye alınmadığını düşünebilir
• İşlerinin yapılması yolunda ailenin patronu olur
• Aşağılık duygusu geliştirebilir ya da hızla ilerleyip bir önce doğan kardeşini geçmeye çalışabilir
• Bebek kalır ve başkalarından istemeye alışır
• Eğer üç kardeşin en küçüğü ise, ortanca kardeşe karşı en büyükle işbirliği kurar

Dr Koray Karabekiroğlu