Şaşılık Ve Şaşılık Hakkında Merak Edilenler

Şaşılık sıklıkla çocukluk yaşlarında ortaya çıkan; kaymanın yönüne göre (ezotropya-içe kayma exoforya -dışa gizli kayma) veya sebebine göre (refraktif akomodatif) birçok türe ayrılan bir göz hastalığıdır İleri yaşlarda da göz hareketini düzenli şekilde temin eden göz kasları kaslara giden sinir demetleri ve gözün çevresindeki yakın dokuların hasarı veya işlevsel bozuklukları nedeniyle görülebilir

Şaşılık ile ilgili olarak sık sorulan sorular ve cevapları:

Gözü kayan bir bebek kaç yaşında doktora götürülmelidir?

Bir bebekte şaşılık görüldüyse veya şaşılıktan şüphelenildiyse beklemeden doktora başvurulmalıdır Çünkü gözün kayması hipermetrop gibi bir görme bozukluğuna bağlı olabildiği gibi bebeklerde görülen bir tür göz içi tümörüyle de ilgili olabilir Her iki durumda da geç başvuru hastanın aleyhine olacaktır Ayrıca yeni doğan bir bebeğin fundus röflesi göz hareketleri gözün temel yapısı çocuk hekimi tarafından yeterince değerlendirilemediği takdirde doğumdan sonraki 1 hafta 6ay 1 3 ve 5 yaşında rutin göz muayenesi yapılmalıdır

Bir bebekte şaşılık varsa ve muayenede görme bozukluğu da saptanmışsa gözlük takmak için kaç yaşına gelmesi beklenmelidir?

Böyle bir durumda çocuk kaç yaşında olursa olsun hiç beklenilmeden gözlük takılmalı ve hemen tedaviye başlanılmalıdır Bazı şaşılık tiplerinde ameliyat gerekmeksizin sadece gözlük tedavisiyle kayma düzeltilebilir Fakat tembellik tespit edilmişse tedavisi ayrıca düzenlenmelidir

Şaşılığı olan bir çocukta hiç gözlük takmayıp doğrudan ameliyatla kaymayı düzeltmek doğru değil midir?

Şaşılık sadece gözün basitçe kaymasından ibaret değildir Beraberinde görme bozukluğu ve görme tembelliği de bulunabilir Bu nedenle görmeyi düzeltmeye yönelik hiçbir tedavi yapılmadan hemen ameliyat yapılması yetersiz bir uygulama olacaktır Önce hastaya görme bozukluğuna uygun gözlük verilip görme tembelliği varsa bununla ilgili kapama tedavisi gibi uygulamalar yapılmalıdır Bazen yıllarca sürebilen bu tedaviden sonra hala düzeltilemeyen bir kayma mevcutsa bu ameliyatla düzeltilebilir Ancak ileri derecede kayması olan hastalarda önce ameliyatla kayma düzeltildikten sonra görme bozukluğu ve görme tembelliğinin tedavisi yapılabilir

Ameliyatla şaşılık tümüyle düzeltilebilir mi?

Düzeltilebilir fakat görmesi belirli bir dereceden düşük olan gözlerde ameliyattan bir süre sonra tekrar kayma ortaya çıkabilir Görme dereceleri her iki gözde de iyi ve iki gözle görme fonksiyonlarında da bozukluk olmayan hastalarda ameliyatla sağlanan düzelme sürekli olacaktır

Şaşılık ameliyatından sonra gözlük ihtiyacı ortadan kalkar mı?

Hayır şaşılık ameliyatının etkisi ve amacı kaymayı düzeltmektir Şaşılık ameliyatının görmeyle bir ilgisi yoktur Ameliyatla kayma düzeltildikten sonra da hasta yine aynı gözlüğünü takmaya devam edecektir

Şaşılık ameliyatından sonra görme tembelliği düzelir mi?

Şaşılık ameliyatı görme derecesini etkilemez; ameliyattan sonra görmede hiçbir artış olmaz hasta ameliyattan sonra yine gözlüğünü takmaya ve tembelliğin tedavisine devam eder

Kayan gözde görme tembelliği varsa kaymayan göz kapatılarak tembellik ortadan kalkabilir mi?

Tembel gözlerde en etkili tedavi diğer gözün kapatılmasıdır Günlük kapama süresi ve kapamanın ne kadar devam edeceği sürekli kontrollerle doktor tarafından belirlenir Bazı tembel gözlerde kapama ile çok iyi sonuçlar alındığı gibi bazen de tembellikte hiçbir düzelme kaydedilmeyebilir Bu tembelliğin derinliğiyle ve gözdeki görme bozukluğunun (hipermetropinin) derecesi ile ilgilidir

Tembel gözlerde ne tür görme kusuru vardır?

Tembel gözlerde büyük çoğunlukla hipermetropi veya hipermetropik astigmatizma mevcuttur Miyop gözlerde ise tembellik çok daha az görülmektedir

Görme tembelliğinin tedavisinde A vitamini kullanılması havuç ve balıktan zengin bir beslenme etkili olur mu?

Hayır yeterli derecede ve direkt bir etkisi yoktur görme tembelliğinin tedavisinde esas hastanın uygun numaradaki gözlüğünü takıp iyi gören gözün kapatılması ve tembel olan gözün görmeye zorlanmasıdır

Yanlışlar ve doğrular

1- Bebekte göz kayması varsa tedavide acele edilmemelidir bebek büyüdükçe kayma da kendiliğinden düzelir(yanlış)

> Bebekte göz kayması varsa hiç zaman kaybetmeden tedaviye başlamalıdır çünkü tedavide gecikildikçe tembelliğinin ilerlemesine yol açılmış olur(doğru)

2- Çocuktaki şaşılık birkaç yıl gözlük takmakla düzelir şaşılık düzeldikten sonra da gözlük çıkarılır ve şaşılığın tedavisi tamamlanmış olur (yanlış)

> Bazı tür şaşılıklar sadece gözlük takmakla düzelir ameliyata gerek kalmaz Fakat bu tür şaşılıklarda; şaşılık gözlük takılı iken düzelir gözlük çıkarıldığında göz yine kayar Dolayısıyla çocuğun gözlüğünü hiç çıkarmaması gerekir (doğru)

3- Şaşı çocuk ameliyat olduktan sonra şaşılığı tamamen düzelir ve kayması düzeldiği için de artık gözlük takmasına gerek kalmaz gözlüğü atar(yanlış)

> Ameliyatla şaşılığı düzeltilen çocukta tedavi bitmemiştir Ameliyat sadece göz kaymasını düzeltir Şaşılık ameliyatının görme derecesi ve görme bozukluğuna hiçbir etkisi yoktur Bu nedenle ameliyatla şaşılık düzeltildikten sonra da çocuk yine gözlüğünü takmaya devam edecektir(doğru)

4- Çocuğum yıllardır gözlük takıyor fakat gözlüğü çıkardığı zaman gözü yine kayıyor tedavi hiçbir fayda sağlamadı (yanlış)

> Eğer şaşı bir çocukta kayma gözlükle düzeliyorsa tedavi başarıya ulaşmış demektir Çocuk sürekli gözlük takmalıdır Gözlük çıkarıldığında gözün kayması doğaldır Tedavinin değerlendirilmesi gözlüklü iken yapılır(doğru)

5- Şaşılık ameliyatından sonra görme tembelliğini (ambliyopi) tedavi etmek için yapılan kapama tedavisine gerek yok (yanlış)

> Ambliyopi (tembellik) tedavisi uzun ve oldukça zahmetli bir süreç olup 3-4 yaşından önce teşhis edilip tedaviye başlanmışsa başarı oranı daha yüksektir Tembelliğin derecesine göre 8-10 yaşına kadar ve mümkünse binoküler (her iki gözle) eşit görme elde edilene kadar tedaviye devam edilir Bandajla kapama veya cam tedavisi gözlük kullanıldığı durumda yapılmalıdır ve tedaviye gerekiyorsa şaşılık ameliyatı sonrasında da devam edilmelidir (doğru)

OpDr Hakan Akalan