Drake Geçidi

DRAKE GEÇİDİ





Drake geçidi,Güney Amerika"nın güney ucunda,Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birleştiren 1000 kmgenişliğindeki derin suyoluGüneyde,Antarktika Yarım adasının yaklaşık 161 kmkuzeyindeki Güney Shetland Adalarıyla çevrilidirOkyanusun bu bölümde ,Tierradel Fuego"daki soğuk ve nemli kutupaltı ikliminden ,Antarktika "ya özgü iklim koşullarına geçilir

Drake geçidi,Panama Kanalının 1914"te açılmasından önce ,19yüzyılda ve 20yüzyılın başlarında ticarette önemli rol oynadıBu geçit yoluyla Horn Burnunu dolaşmak,denizdeki fırtınalar ve dondurucu soğuk nedeniyle,gemiciler ve özellikle o günlerde kullanılan tekneler için çetin bir sınavdı

Adını 16yüzyılda yaşamış ünlü İngiliz gemici ve kaşif Drake"ten alan geçit,gerçekte ilk kez 1615"te Williem Schouten başkanlığındaki bir Flaman keşif ekibince geçildiDrake,Büyük Okyanus fırtınaları yüzünden geçidin kuzey enlemlerine sürüklendiği halde buradan değil,Tierra del Fuego"nun kuzeyindeki Macellan Boğazından geçti



Ortalama derinliği yaklaşık 3400 m olan geçidin,kuzey ve güney sınırlarında 4750 m"ye ulaşan daha derin bölgeler vardır

Deniz tabanındaki tortullar,Antarktika"dan sürüklenen buzul döküntüleri ile biyolojik kökenli maddeler ve Güney Amerika "dan taşınan aşınım maddelerinin karşılıklı etkileşimi sonucunda oluşmuşturGüneye doğru tortullar önce kumlu ve killi mil,daha sonra da yüzen buzulların eridikçe bıraktığı maddelerle karışık mil niteliği gösterir58 derece güney enlemi yakınında ,çok sayıda manganez topağının bulunduğu bir kuşak yer alır

Geçidin üzerinde rüzgarlar daha çok batıdan eser ve özellikle kuzey kesiminde şiddetlidirRüzgar hızı genellikle saatte 12-23 m arasında değişirama hızı saatte 45 m"yi aşan rüzgarlarda gözlenir

Yıllık ortalama hava sıcaklığı kuzeyde 5 santigrat derece ile güneyde -3 santigrat derece arasında değişirEn düşük sıcaklık temmuzda - 20 santigrat derecedirBüyük Okyanusta oluşan siklonlar Drake Geçidinin güney ucundan geçerYılın yaklaşık beşte üçünde geçit bütünüyle bulutlarla örtülüdür

Antarktika"dan kuzeye doğru yayılan buz örtüsü,mevsimden mevsime olduğa kadar yıldan yıla da değişirYaz sonunda ( şubat) geçidin üzerinde hiç buz kalmazBuz örtüsünün en yoğun olduğu ay eylüldürBuz örtüsü 60 derece güney enlemine kadar yüzde 25 ile yüzde 100 arasında değişirarasıra buz katmanlarının Horn Burnuna ulaştığı olur

Geçitte su akış yönü Büyük Okyanustan Atlas Okyanusuna doğrudurama güneyde İskoç Denizinden de bir miktar su gelirGüney Kutbu Çevre Akıntısı adıyla bilinen genel su hareketi dünyanın en büyük akıntısıdırve saniyede yaklaşık 150000000 m3 su taşırYüzey sularının sıcaklığı kuzeyde yaklaşık 6 santigrat derece güneyde -1 santigrat derece arasında değişir60 derece güney enlemi yakınında ısı birden düşerAntarktika Sınır Kuşağı adı verilen bu geçit bölgesi,Alt-Antarktika yüzey sularını Antarktika"nın daha soğuk ve daha tatlı yüzey sularından ayırırYaklaşık 500- 3000 marasındaki derinliklerde görece sıcak ve tuzlu olan Kutup Çevresi Derin Su Akıntısına rastlanır

Geçitte hızlanan Güney Kutbu Çevre Akıntısının en kuvvetli olduğu bölge sınır kuşağı çevresidirHorn Burnu yakınında,Şili kıyısını yalayan bir akıntının uzantısı olan oldukça hızlı bir kıyı akıntısı gözlenir

Kutup çevresi akıntısı geçidi dolaştıktan sonra birden kuzeye dönerDeniz tabanının fotoğrafları,çok sayıda hayvanın varlığını doğrudan ya da izleri ve kalıntıları aracılığıyla gösterirEn yaygın canlılar denizkestanesi ,ve denizyıldızı türünden organizmalardırayrıca sünger de görülürDeniz tabanında plankton miktarı da görece yüksektirKarides benzeri bir kabuklu olan kril ve bununla beslenen mavi balina ile çatalkuyruk balina geçidin güneyinde yaygın olarak bulunurKril ile beslenen kalamar da çatalkuyruk balinanın temel besinlerinden biridirİmparator pengueni ve yengeç yiyen fok ağırlıklı olarak kril ile beslenirAntarktika morinası yörede en çok rastlanan balıktır

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir