Drake Geçidi
 

DRAKE GEÇİDİ

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1346833031



Drake geçidi,Güney Amerika"nın güney ucunda,Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birleştiren 1.000 km.genişliğindeki derin suyolu.Güneyde,Antarktika Yarım adasının yaklaşık 161 km.kuzeyindeki Güney Shetland Adalarıyla çevrilidir.Okyanusun bu bölümde ,Tierradel Fuego"daki soğuk ve nemli kutupaltı ikliminden ,Antarktika "ya özgü iklim koşullarına geçilir.

Drake geçidi,Panama Kanalının 1914"te açılmasından önce ,19.yüzyılda ve 20.yüzyılın başlarında ticarette önemli rol oynadı.Bu geçit yoluyla Horn Burnunu dolaşmak,denizdeki fırtınalar ve dondurucu soğuk nedeniyle,gemiciler ve özellikle o günlerde kullanılan tekneler için çetin bir sınavdı.

Adını 16.yüzyılda yaşamış ünlü İngiliz gemici ve kaşif Drake"ten alan geçit,gerçekte ilk kez 1615"te Williem Schouten başkanlığındaki bir Flaman keşif ekibince geçildi.Drake,Büyük Okyanus fırtınaları yüzünden geçidin kuzey enlemlerine sürüklendiği halde buradan değil,Tierra del Fuego"nun kuzeyindeki Macellan Boğazından geçti.

http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1346833031

Ortalama derinliği yaklaşık 3.400 m. olan geçidin,kuzey ve güney sınırlarında 4.750 m"ye ulaşan daha derin bölgeler vardır.

Deniz tabanındaki tortullar,Antarktika"dan sürüklenen buzul döküntüleri ile biyolojik kökenli maddeler ve Güney Amerika "dan taşınan aşınım maddelerinin karşılıklı etkileşimi sonucunda oluşmuştur.Güneye doğru tortullar önce kumlu ve killi mil,daha sonra da yüzen buzulların eridikçe bıraktığı maddelerle karışık mil niteliği gösterir.58 derece güney enlemi yakınında ,çok sayıda manganez topağının bulunduğu bir kuşak yer alır.

Geçidin üzerinde rüzgarlar daha çok batıdan eser ve özellikle kuzey kesiminde şiddetlidir.Rüzgar hızı genellikle saatte 12-23 m arasında değişir.ama hızı saatte 45 m"yi aşan rüzgarlarda gözlenir.

Yıllık ortalama hava sıcaklığı kuzeyde 5 santigrat derece ile güneyde -3 santigrat derece arasında değişir.En düşük sıcaklık temmuzda - 20 santigrat derecedir.Büyük Okyanusta oluşan siklonlar Drake Geçidinin güney ucundan geçer.Yılın yaklaşık beşte üçünde geçit bütünüyle bulutlarla örtülüdür.

Antarktika"dan kuzeye doğru yayılan buz örtüsü,mevsimden mevsime olduğa kadar yıldan yıla da değişir.Yaz sonunda ( şubat) geçidin üzerinde hiç buz kalmaz.Buz örtüsünün en yoğun olduğu ay eylüldür.Buz örtüsü 60 derece güney enlemine kadar yüzde 25 ile yüzde 100 arasında değişir.arasıra buz katmanlarının Horn Burnuna ulaştığı olur.

Geçitte su akış yönü Büyük Okyanustan Atlas Okyanusuna doğrudur.ama güneyde İskoç Denizinden de bir miktar su gelir.Güney Kutbu Çevre Akıntısı adıyla bilinen genel su hareketi dünyanın en büyük akıntısıdır.ve saniyede yaklaşık 150.000.000 m3 su taşır.Yüzey sularının sıcaklığı kuzeyde yaklaşık 6 santigrat derece güneyde -1 santigrat derece arasında değişir.60 derece güney enlemi yakınında ısı birden düşer.Antarktika Sınır Kuşağı adı verilen bu geçit bölgesi,Alt-Antarktika yüzey sularını Antarktika"nın daha soğuk ve daha tatlı yüzey sularından ayırır.Yaklaşık 500- 3.000 m.arasındaki derinliklerde görece sıcak ve tuzlu olan Kutup Çevresi Derin Su Akıntısına rastlanır.

Geçitte hızlanan Güney Kutbu Çevre Akıntısının en kuvvetli olduğu bölge sınır kuşağı çevresidir.Horn Burnu yakınında,Şili kıyısını yalayan bir akıntının uzantısı olan oldukça hızlı bir kıyı akıntısı gözlenir.

Kutup çevresi akıntısı geçidi dolaştıktan sonra birden kuzeye döner.Deniz tabanının fotoğrafları,çok sayıda hayvanın varlığını doğrudan ya da izleri ve kalıntıları aracılığıyla gösterir.En yaygın canlılar denizkestanesi ,ve denizyıldızı türünden organizmalardır.ayrıca sünger de görülür.Deniz tabanında plankton miktarı da görece yüksektir.Karides benzeri bir kabuklu olan kril ve bununla beslenen mavi balina ile çatalkuyruk balina geçidin güneyinde yaygın olarak bulunur.Kril ile beslenen kalamar da çatalkuyruk balinanın temel besinlerinden biridir.İmparator pengueni ve yengeç yiyen fok ağırlıklı olarak kril ile beslenir.Antarktika morinası yörede en çok rastlanan balıktır.

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsi.net için derlenmiştir.