Hiperhidrozis ( A?yry Terleme Bozuklu?u Nedenleri Ve Tedavisi )

Hiperhidrozis = A?yry Terleme Bozuklu?u nedenleri ve tedavisi
Terleme: egzersiz esnasynda, sycak veya so?uk havalarda vücut sycakly?yny ayarlamak için gerekli fizyolojik bir mekanizmadyr Bunlaryn dy?ynda stres ve heyecan nedeniyle terlemede artma olabilir


Ynsan vücudunda bulunan iki sinir sisteminden biri olan somatik (istemli) sinir sistemi bize a?ry, ysy ve dokunma gibi duyulary hissetmemizi ve vücudun farkly bölümlerinin hareketlerini sa?layan kaslarymyzy kontrol etmemizi sa?lar



Otonom (istemsiz) sinir sistemi ise solunum hyzy, kalp aty?y ve vücut ysysynyn ayarlanmasynda önemli olan ter üretimi gibi bedensel fonksiyonlaryn ?uur dy?y kontrol edilmesini sa?lar Otonom sinir sistemi sempatik ve parasempatik sistem ady verilen iki bölümden olu?ur


Sempatik sinir sistemi vücudun her yerinde ter salgylanmasyny kontrol eden sistemdir Bu sistemin bazen hiçbir nedene ba?ly olmadan kendili?inden çok yüksek seviyede çaly?masy belirli bölgelerde a?yry terlemeye neden olur

Günlük hayaty etkileyen a?yry terleme durumuna hiperhidrozis ady verilmektedir
Nedenleri
Hiperhidrozis insanlaryn %1’inde görülen bir rahatsyzlyktyr
Birkaç özel durum dy?ynda a?yry terlemenin nedeni bilinmemektedir
A?yry terleme genellikle adolesan (ergenlik) döneminde ba?lar ve hayat boyu sürer
Geçici bir durum de?ildir, ancak aralykly veya devamly olabilir
Sinirlenme ve kaygy terlemeyi artyryr
Hipertiroidi, psikiyatrik hastalyklar, menapoz ve ?i?manlyk, diyabet, böbreküstü bezi hastalyklary ve vücutta olu?an enfeksiyonlar kendini a?yry terleme ile gösterebilir



TEDAVY ZAMANLAMASI
A?yry terleme normalde sa?ly?a zarar vermeyen bir rahatsyzlyktyr
Ancak ki?ilerin sosyal ya?antysyny, ö?renimini, i? hayatyny, psikolojik durumunu etkiliyorsa tedavi edilmelidir


Nasyl hareket etmeliyim?
A?yry terleme olan ki?iler öncelikle Pratisyen Hekime ba?vurmalydyr
Pratisyen hekim a?yry terlemeye neden olabilecek sistemik hastalyk dü?ünürse ilgili uzmana yönlendirmeli ve öncelikle bu hastalyk tedavi edilmelidir
Anksiyete bozuklu?u gibi psikiyatrik rahatsyzlyk varsa bu durum düzeltilmelidir
A?yry terlemeye neden olabilecek bir hastalyk yoksa hasta Dermatoloji Uzmanyna yönlendirilmelidir Dermatoloji uzmany hafif ve orta derecede ?ikayeti olan hastalara öncelikle terlemeyi önleyen pomad ve spreyler önerebilir
Bu tedaviden yarar görmeyen ve ileri derecede ?ikayeti olan hastalarda di?er tedavi yöntemleri uygulanmalydyr


TEDAVY YÖNTEMY SEÇYMY
Primer (bir nedene ba?ly olmayan) a?yry terlemede uygulanan temel tedaviler:
Ylaç tedavileri
Terleme önleyici pomad ve losyonlar
Yyontoforez
Botox enjeksiyonu
Cerrahi tedavi (sempatektomi)’dir
Ylaç Tedavileri
Terlemeyi etkileyen birçok ilaç mevcuttur
Psikotrop (sedatif) ve antikolinerjik (atropin) gibi ilaçlar bir süreli?ine faydaly olabilirler Ancak bunlaryn sedasyon, a?yz kurulu?u, görme bulanykly?y, üriner problemler ve hatta kalp krizi riskini artyrma gibi yan etkileri bulundu?undan genellikle önerilmezler
Özellikle strese ba?ly a?yry terlemelerde sedatifler (sakinle?tirici ilaçlar) ve sinir sistemini etkileyen ilaç tedavileri kullanylabilir
Psikoterapi genellikle bu durumda fazla yardymcy de?ildir
Terleme Önleyiciler
Terleme önleyici merhemler ve spreyler ilk önerilen basit tedavi ?eklidir
En syk kullanylan Aluminum chloride’li ajanlardyr
Özellikle koltuk alty terlemelerinde ilk seçilen ilaçlardan biridir


El ve ayak terlemelerinde hafif ve orta ?iddetteki olgularda kullanylabilir
Syky?tyrma etkisi ile ter kanalynyn a?zyny fiziksel olarak tykar ve ter bezlerinden ter atylymyny önler Tedavide ilaç gece kuru deriye uygulanyr ve 6-8 saat kadar burada kalyr



Ertesi sabah tamamen yykanarak temizlenir Önce hergün, durum düzeldikçe daha seyrek uygulanyrTedavinin tekrarlanmasy gerekir Uygulamadan sonra kapama ile etki artyrylabilir Erken dönemde hastalaryn yarysynda cilt irritasyonu geli?ebilir
Cilt irritasyonu yapmasy ve cevabyn gecikmesi nedeniyle uzun süreli tedaviler byktyrycydyr
Terleme önleyici pomad ve losyon uygulama uyarylary !
Uygulama öncesinde:
Kullanymdan hemen önce banyo yapmayyn
Zedelenmi? ya da irritasyonlu deride kullanmayyn
Uygulama esnasynda:
Gözler ya da mukoza ile temas ettirmeyin
Uygulama sonrasynda:
Koltuk altlary 12-24 saat kadar tyra? etmeyin
Tüy dökücü kullanylmayyn
Giysilerle temas ettirmeyin


YYONOFOREZ TEDAVYSY
A?yry el ve ayak terlemesinde kullanylyr
Eller ve/veya ayaklar içinde elektrolit solüsyonu veya metal plaka bulunan küvete konulur Solüsyon veya plakadan insany rahatsyz etmeyen dü?ük ?iddette elektrik akymy verilir
Etki ?ekli elektrik akymynyn olu?turdu?u iyonlarynyn ter kanallaryny (basit olarak su muslu?unu) belirli bir süre kapatylmasy olarak tanymlanabilir
Her seansyn uygulama süresi 20-30 dakika kadardyr
Ba?langyçta 3 günde bir, sonra haftada bir tedavi yapylyr
Durumun ?iddetine ba?ly olarak tedavi gerekebilir
4-7 haftalyk bir tedaviden sonra terleme
tamamen kesilebilir
Terleme tam olarak kesilemezse banyo içine ilaç (Glycopyromium Bromide) eklendi?inde iyi sonuçlar alynabilir
Tedavi sonrasy terleme olmayan dönem 2-12 hafta kadar devam eder
Bu nedenle tedavinin tekrary gerekir
Zaman alycy ve toplamda pahaly bir yöntemdir
Uygulama a?rysyz olup hafif i?ne batmasy ?eklinde duyum alynabilir
Emniyetli bir tedavi yöntemidir Cihaz satyn alyndy?y takdirde evde uygulanabilir
Gebelikte, kalp pili ve metal ortopedik implant olanlarda uygulanmaz


BOTULYNUM TOKSYN TEDAVYSY (BOTOX)


Özellikle koltuk alty terlemelerinde kullanylyr El ve ayak terlemelerinde de uygulanabilir


Botox dü?ük dozlarda enjekte edilerek yüz veya boyunda kyry?yklyklary önlemek için lokal kaslaryn felç edilmesi için kozmetik amaçla veya kas spazmlaryny çözmek için kullanylan bir maddedir


Benzer etki nedeniyle terlemeye neden olan sempatik sinirleri felç ederek ter bezlerinden ter üretimini önlemek için kullanylmaktadyr
Uygulamada Botox olarak bilinen Botulinum Toksin’i terleme olan bölgede deri içine enjekte edilir ve sinir uçlarynda 6-12 hafta süre ile geçici blok yapar
Etkisi geçici (1-6 ay) oldu?undan tedavinin tekrary gerekir
Ayaktan uygulanabilir
Uygulama yakla?yk 30 dakika kadar sürer
Lokal anestezik krem uygulandyktan sonra bölgeye enjeksiyonlar yapylyr


Tedavinin etkisi birkaç saat veya gün sonra ortaya çykar
Ylk uygulamadan sonra ikinci seans 2-3 hafta sonra yapylyr ve tedaviye 6 ay aralyklarla devam edilir
Oldukça pahaly bir yöntemdir


Tedaviden sonra enjeksiyon yerinde birkaç gün devam eden a?rylar olabilir
Bazen yapylan enjeksiyon kaslara giden sinirleri de etkileyebilir ve kolda geçici güç kaybyna neden olabilir


Botox’un bu ilaca kar?y allerjisi olanlarda, gebelerde ve kas problemi olanlarda kullanylmasy uygun de?ildir Antibiyotikler veya kas gev?etici ilaçlarla birlikte kullanylmamalydyr


CERRAHY TEDAVY
Endoskopik Torakal Sempatektomi
Özellikle el ve koltuk alty terlemelerinde uygulanmaktadyr
Kalycy çözüm sa?lar


Cerrahi tedavinin esasy a?yry çaly?arak fazla terlemeye neden olan sempatik sinirlerin kesilmesi veya çykarylmasydyr Bazen sempatik zincir ve dallary klips ile syky?tyrylabilir veya koter ile yakylabilir
Bu sinirlerin terleme dy?ynda fonksiyonu olmady?y için; ameliyatyn felç olu?turma, his kayby, refleks azalmasy gibi etkileri olmaz


Koltuk altyndan açylan 1 cm kadar küçük 1-2 delikten sokulan kamera ve küçük aletlerle i?lem gerçekle?tirilmektedir Diz artroskopisi veya laparoskopi gibi bir yöntemdir
Hastaya genel anestezi verilir
Y?lem süresi bir saatin altyndadyr
Ameliyatyn etkisi hemen ortaya çykar
Hasta uyandy?ynda elleri kuru ve sycaktyr
Operasyon sonrasy hasta 12-24 saat kadar hastanede kalynyr
Ameliyat sonrasy çok az rahatsyzlyk verir
Deri kyvrymlary içinde kaybolacak kadar çok küçük bir iz byrakyr
Yyile?me bir veya birkaç gün gibi kysa bir sürede olur
Hastalaryn ço?u 1 haftada normal çaly?ma düzenlerine dönerler


A?yr kalp-akci?er hastaly?y olan, plevral hastalyk veya akci?er ameliyaty geçiren, tedavi edilemeyen tiroid hastaly?y olanlar cerrahi tedavi için uygun de?ildir


Etkili, kalycy, emniyetli ve çok az rahatsyzlyk veren bir tedavi yöntemidir
Vücudun ba?ka bölgelerinde (syrt, kalça) terlemenin artmasy (%20-50) en syk görülen yan etkidir Ancak hastalaryn çok azynda (%2) önemli olur Nadir görülen di?er bir yan etki de yemek esnasynda terleme olmasydyr
Komplikasyonlar %1 civarynda, çok az görülür


Nadiren veya her cerrahi i?lemde görülebilen anestezik maddelere ve ilaçlara kar?y allerjik reaksiyonlar, kanama, enfeksiyon ve kom?u organ yaralanmasy olu?abilir
Bazen gö?üs bo?lu?unda hava kalmasy (pnömotoraks) geli?ebilir Ancak ço?unda kendili?inden kaybolur ve pek problem yaratmaz


Horner sendromu denilen (göz kapa?ynda dü?me, göz bebe?inde küçülme ve yüzde terleme azalmasy) komplikasyon; çok nadiren kalycy olsada birkaç ay içinde normale dönebilir


Bu yöntemle: el terlemesinde: %98, koltuk alty terlemesinde: %80 üzerinde, ayak terlemesi için yapylmasa da ayak terlemesinde: %25 civarynda ba?aryly sonuç alynmaktadyr


Kaynak: