Calıfornıa-abd'nin üçüncü Büyük Eyaleti

California-abd'nin üçüncü büyük eyaleti

ABD'nin Alaska ve Texas'tan sonra üçüncü büyük eyaletidir Büyük Okyanus kıyısında yer alan California ülkenin öbür eyaletlerinden çok farklıdır ve "geleceğin ülkesi", "yeniliğin yurdu" olarak nitelendirilegelmiştir 1849'da yaşanan "altına hücum"dan (bak
ALTINA HÜCUM) sonra nüfusu sürekli olarak artan ve 1964'te New York'u geçen California, 26981000 (1986) nüfusuyla ABD'nin en kalabalık eyaletidir
California, zengin doğal kaynaklara ve doğal güzelliklere sahiptir Eğer bağımsız bir devlet olsaydı, 99 ülkeden daha büyük, 100 ülkeden daha kalabalık olur, ulusal geliri de dünya devletleri arasında sekizinci sırada yer alırdı Sinema ve televizyon sanayisinin merkezi Hollywood ve bilgisayar sanayisinin bü
yük bölümünün yer aldığı "Silikon Vadisi" de California'dadır

Doğal Yapı

Büyük Okyanus'a 1352 km uzunluğunda kıyısı olan California'nın doğubatı doğrultusunda en geniş yeri 587 kilometredir ABD' nin en yüksek ve en alçak noktalan California' dadır: 4418 metre yükseklikteki Whitney Dağı, deniz düzeyinden 86 metre aşağıda bulunan Ölüm Vadisi'nden yalnızca 112 km uzaklıktadır

California'nın doğal yapısı dört ana bölgeye ayrılabilir: Kıyıdaki sıradağlar; kuzeygüney doğrultusunda 690 km boyunca uzanan Sierra Nevada Sıradağları; San Joaquin ve Sacramento ırmaklarının geçtiği, 724 km uzunluğunda ve ortalama 80 km genişliğindeki Büyük Vadi; güneydoğudaki, Mojave Çölü'nü de kapsayan havza ve otlak bölgesi


Doğal yapının bu çeşitliliğine paralel olarak iklim de bölgeler arasında büyük değişiklik gösterir Kuzey kıyısında, San Francisco çevresinde yazlar serin, kışlar ılımandır Güney kıyısında, Los Angeles çevresinde yıl boyunca genellikle yumuşaktır Dağlık yörelerde soğuk kışlar ve kısa yazlar görülür Isının54°C'ye kadar çıktığı Ölüm Vadisi'nde 5 mm olan yıllık yağış, kuzey kıyılarında 279 milimetreye ulaşır

California’ya ilişkin bilgiler

YÜZÖLÇÜMÜ: 411047 km2

NÜFUS: 26981000 (1986)

DAĞLAR: Amargosa, Panamint, San Gabriel, Klamath, Kıyı Sıradağları, Sierra Nevada, Inyo ve Diablo En yüksek doruk: Whitney Dağı (4418 metre) Öbür doruklar: Williamson (4381 metre); White (4342 metre); Kuzey Palisade (4341 metre); Shasta (4317 metre)

IRMAKLAR: Feather, Sacramento, San Joaquin,

Tuolumne, Colorado, Salinas, Russian, Klamath ve American

KENTLER: (1986) Los Angeles (3259300; metropoliten alan 8295900), San Diego (1015190), San Francisco (749000), San Jose (712080), Long Beach (396280), Oakland (356960), Sacramento (eyalet başkenti; 323550), Fresno (284660), Anaheim (240730), Santa Ana (236780)

Nüfus

Avrupalılar gelmeden önce California yöresinde Pomolar, Çumaşlar, Mivoklar gibi Yerli kabileler yaşardı 18 yüzyılda bölgeye Meksikalılar ve İspanyollar geldi California 1848'de ABD egemenliğine girdiği sırada İspanyolca konuşan 15 bin kişiyi barındırıyordu Günümüzde California nüfusunun yüzde 91'i kentlerde yaşar Nüfusun dörtte üçünden fazlası Los Angeles, Long Beach, Anaheim, San Francisco, Oakland, San Jose ve San Diego'dadır Eyaletin başkenti Sacramento'dur

Ekonomi

Çeşitli ve zengin doğal kaynakları olan California ekonomisi çok üretkendir Eyaletteki 3850000 hektar ekili alanın hemen hemen tümü sulanır Özellikle Büyük Vadi'nin sulanan toprakları ABD'nin en büyük tarımsal üretim alanı durumundadır California ABD'nin tarımsal üretiminde 1947'den bu yana birinci sıradadır Çok çeşitlilik gösteren tarımsal ürünlerden başlıcaları: Üzüm, turunçgiller, zeytin, erik, şeftali, patates, ceviz, kayısı, domates, mısır, şekerpancarı, çilek, kuşkonmaz, kereviz, fasulye, avokado, enginar, kavun, buğday, şerbetçiotu, arpa ve pamuktur ABD şarap üretiminin yüzde 90'ı California'dan elde edilir Hayvancılık da çok gelişmiştir

California'da sanayi üretimi II Dünya Savaşı ile büyük hız kazandı Başta uçak ve uzay sanayisi ile silah sanayisi olmak üzere, otomobil montaj sanayisi, gemi yapımı, petrol çıkarma ve işleme, kimya, petrokimya, çimento, elektrik aygıtları, makine üretimi, basım sanayisi, dokuma ve besin sanayisi en önemli sanayi kollarıdır

Eyalette petrol ve doğal gazın yanı sıra platin, bor, magnezyum, iyot cıva, tungsten gibi doğal kaynaklar da vardır Turizm de önemli bir gelir kaynağıdır Çok gelişmiş bir ulaşım ağı bulunan California'da en çok otomobil ve uçak kullanılır 1980'lerde trafikteki taşıt sayısı 18 milyondu

California'da devlet desteği gören çok yaygın bir eğitim sistemi kurulmuştur California, Stanford, San Francisco ve Golden Gate üniversitelerinin yanı sıra, dünyaca ünlü bilimsel araştırma enstitüleri vardır Wilson ve Palomar dağlarındaki astronomi enstitüleri ve San Diego'daki Scripps Okyanus Araştırmaları Enstitüsü bunlar arasındadır

Tarih

California'da beyazların tarihi, 1542'de İspanyol Juan Rodrîguez Cabrillo'nun gemisini San Diego'ya demirlemesi ve burayı İspanyol toprağı olarak ilan etmesiyle başladı 1579'da İngiliz kaptan Sir Francis Drake gemisiyle California kıyılarına geldi ve bu topraklarınİngiltere'nin olduğuna ilişkin bir pirinç levha bıraktıysa da, bu ancak 1936'da bulunabildi Daha sonra yüzyıllarca ilgi çekmeyen bölgeye 1769'da İspanyol din adamları geldi; bunu başkaları izledi ve onların çevresinde yerleşim alanları ortaya çıkmaya başladı


1821'de Meksika'nın öbür bölgeleri ile birlikte İspanyol egemenliğinden kurtulan California'ya ABD'den göçler başladı 1846'da göçmenler ayaklanarak bağımsız bir cumhuriyet ilan ettiler Aynı yıl ABD Meksika'ya savaş açtı Savaşın sonunda 1848'de California ABD'ye katıldı ve 1850'de ABD'nin 31 eyaleti oldu