Konut Kooperatifleri-Türkiye'de, Ilk Konut Kooperatifi,1934'te Ankara Bahçelievlerde

Konut kooperatifleri

Türkiye'de, ilk konut kooperatifi, 1934'te Ankara'da, üst düzey devlet memurlarınca Bahçelievler semtinde kuruldu

Bunu, yine Ankara'da kurulan 50 konutluk Güvenevler konut kooperatifi izledi 1945'te konut kooperatiflerinin sayısı 80'e yükselmişti

1950'lerde iç göç hareketinin hızlanmasıyla kentsel alanlarda konut gereksiniminin hızla artması, konut kooperatiflerinin sayısında da önemli artışlara yol açtı
Bu dönemde konut kooperatifçiliği Emlak kredi bankası, özellikle de Sosyal sigortalar kurumu (SSK) tarafından açılan kredilerle önemli destek gördü SSK, 1950'de çıkarılan Yaşlılık sigortası yasası ile konut kredisi vermeye başladı

Bu yasayla, kredi oranı yaptırılacak konutun değerinin % 50'sini aşmayacak biçimde saptandı, bu oran 1952'de % 80'e, 1964'te % 90'a çıkarıldı Kredi sınırları da başlangıçta 40-50 bin TL arasında tutulurken, 1969'dan sonra her sigortalı kooperatif üyesine 60 bin TL kredi verilmesi ve bu kredinin 300 TL dolayında aylık taksitler halinde geri ödenmesi karar altına alındı 1973'te krediler 75 bin TL olarak belirlendi


1960' lı yıllarda toplu konuta ve çok ortaklı kooperatiflere önem verildi, 1970' lerde OYAK ve Bağ-Kur finansman kuruluşları arasına katıldı Bunun yanı sıra, 1980'de çıkarılan 5656 sayılı yasayla belediyelere, kendilerinin de ortak olacakları konut kooperatiflerine kâr amacı gütmeksizin arsa sağlamaları öngörüldü
Ayrıca, belediyeler altyapı hizmetlerini sağlamaya yöneldiler Bunun ilk somut örneklerinden biri Ankara'da Kent-Koop'un (Batı-Kent konut üretim yapı kooperatifleri birliği) Batı-Kent girişimi için belediyenin bir arsa tahsis etmesi oldu

198Tde Toplu konut yasası çıkarılarak, konut kredilerinin dağıtımının tek elden yapılmasını sağlamak üzere Toplu* konut fonu oluşturuldu 1984-87 yılları arasında Toplu konut idaresi bu fondan yararlanarak 1,126 milyar TL'lık toplu konut kredisi açtı, bu miktarın 626 milyarı kullanıldı Kullanılan bu miktarın % 80-85'i kooperatiflerce kullanılan kredidir


Türkiye'de 1987'de kurulu bulunan konut kooperatiflerinin sayısı 31 374'tür Bu kooperatiflerin ürettikleri konut birimi sayısı 153 000, üretimi süren konut birimi sayısıysa 286 000'dir
Üretilen konut birimlerinin 70 000'i üst birliklere bağlı kooperatiflerce yapılmıştır 500 birim konuttan fazla üretim yapan 30 kadar kooperatifin ürettiği birim konut sayısıysa 32 OOO'dir


Türkiye'de konut kooperatifçiliği başlıca üç model çevresinde gelişmektedir
Bunlar, tek tek arsalarda üretim yapan kooperatifler,
kentsel bir bölgede mevzii imar planı yaparak yüksek sayıda konut birimi üreten kooperatifler ve
bir bölge temelinde kooperatifleri örgütleme yaklaşımında olan kooperatif çalışmalarıdır