![]() |
Gelisim Psikolojisinin Tanimi |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Gelisim Psikolojisinin TanimiGelisim Psikolojisinin Tanimi Ilke olarak, geçmisi bilmek simdiyi anlamamiza, simdiyi anlamak da gelecegi kestirmemize yardimci olur ![]() jeoloji, cografya, tarih, gelisim psikolojisi gibi bütün gelisim bilimlerinde geçerlidir ![]() bütün bu bilimlerde ayni degildir; fakat hepsinde ortak olan nokta, birseylerin zaman düzeni içinde gelistigi ve bu sistemli degisimin nedenlerinin bulunabilecegi inancidir ![]() insan ömrünü içerir ve degisen sey bireydir ![]() konusu bireyin fiziksel ve ruhsal yapisinin ve davranisinin degisimidir ![]() Gelisim Psikolojisi, bireylerin yasam boyunca geçirdigi degisimlerin betimlenmesi ve açiklanmasiyla ve ayni zamanda bireyler arasindaki degisim benzerlik ve farkliliklariyla ugrasir ![]() gelisimi betimlemek isterler, dolayisiyla gelisim normlariyla ilgilenirler ![]() Fakat ayni zamanda gelisim süreçlerini açiklamak da isterler; yani gelisimin neden belirli bir yolda ilerledigini ve gelisim yolunda bireylerin neden birbirinden farklilastigini bulmaya çalisirlar ![]() Modern gelisim psikolojisi oldukça yeni bir bilim dalidir ![]() azindan 1960'lara kadar bebek, çocuk ve ergen konusundaki psikolojik arastirmalar "çocuk psikolojisi" adiyla biliniyordu ![]() gelisim anlayisi -bazi büyük kuramcilara karsin- simdiki biçimiyle son on yillara kadar ortaya çikmis degildi ![]() anlayisinin daha önce ortaya çikmayisinin nedenlerinden biri, alanin 1950'lere kadar degisimleri açiklamaktan çok betimlemeye yönelmis olmasidir ![]() ilk haftalar ya da aylarda, ilk çocukluk, orta çocukluk dönemlerinde -oldugunca eksiksiz biçimde- betimlemekle yetiniyorlardi ![]() bilgi arastirmacilar için giderek çekici olmaktan çikmaya basladi ![]() Örnegin Amerika Birlesik Devletleri'nde 1938'de çocuk gelisimi konusunda yaklasik besyüz yayin çiktigi halde, 1949'da bu sayi yarisina inmisti ![]() canlandi ![]() önemlisi, gelisim psikologlarinin yeni bir yaklasim kabul etmeleriydi; artik ilgilerini gelisimin temelini olusturan süreçlere yöneltmeye basliyorlardi (Liebert ve Wicks-Nelson, 1981) ![]() Yasamboyu gelisim psikolojisi (life-span developmental psychology) gelisimi incelemede yeni bir yönelimdir ve iki temel sayiltiya dayanir ![]() sona eren yasamboyu bir süreçtir ![]() ergenlik gibi bedensel büyümeye bagli yas dönemlerini kendi arastirma alanlari sayan gelisim psikologlarinin görüslerinden ayrilmaktadir ![]() Ikinci sayiltiya göre, gelisim büyümenin sonlanmasi ya da olgunlasma ile sona ermez ![]() yetiskinlik ve yaslilik yillariyla büyük ölçüde ilgilenirler ![]() gelisime duyulan ilgi 1970'lerde baslamis ve 1980'lerde artarak sürmüstür ![]() "gelisim sirasinda ortaya çikan degisimlerin dogasi" ve "bu degisimleri hangi etkenlerin belirledigi" sorunlaridir (Honzik, 1984) ![]() Paul B ![]() akisi boyunca davranista ortaya çikan sabitligin ve degisimin arastirilmasini içerir ![]() gelisimde bireylerarasi farkliliklar ve benzerlikler hakkinda, ayni zamanda gelisimde bireysel esnekligin ya da degisebilirligin derecesi ve kosullari hakkinda bilgi elde etmektir ![]() Perlmutter ve Hall (1992), gelisime ve yaslanmaya iliskin sayiltilarin, arastirmacilarin sordugu sorulari, bulgulari yorumlama biçimlerini ve ileri yaslardaki yasamin dogasina iliskin sonuçlarini etkiledigini belirtmektedir ![]() yanitlamak çok kolaydi; çünkü herkes gelisimi gençlikle özdes tutuyordu, yetiskinlerin gelismedigi varsayiliyordu ![]() sonraki bütün degisimlerin bozulma ya da düsüs içermedigini göstermektedir ![]() yasamin ikinci yarisinda da sürmektedir ![]() farkli oranlarda yaslandigini ve gelisimin yönünün degisebilecegini de buldular ![]() kararlilik, artma ya da azalma içerebilir ![]() ilerleme gösteren bir yetiskin bir baska yönünde gerileme gösterebilir ![]() Iste bu tür bulgular arastirmiacilari sayiltilarini yeniden gözden geçirmeye zorlamistir ![]() ve fetus, bebek, çocuk ve ergenle sinirli tutan eski tanim ise yaramaz olmustur ![]() ölüme kadar bedende ya da davranista ortaya çikan yasa bagli degisimler olarak tanimlanmaktadir (Perlmutter ve Hall, 1992) ![]() |
![]() |
![]() |
|