Hiç Evlenmeyen Kadın Şairimiz | Mihri Hatun

Hiç Evlenmeyen Kadın Şairimiz
Mihri Hatun





(Osmanlı Son Dönemi Kadın Şairlerinden Nigar Hanım ve Yakınları)


Gerek tarihimize ve gerekse de edebiyatımıza damgasını vurmuş bazı şahıslar vardır Bu kişiler yaşadıkları hayat ile devirlerinde ve sonrasında birer cazibe merkezi olmasını bilmişlerdir Tarihimizde edebiyat sahasına baktığımızda birçok şairin erkek olduğunu görürüz Klasik Edebiyat dediğimizde ise akla ilk olarak Bâkiler, Fuzûliler ve Nedimler gelir O dönemin sosyal yapısından olsa gerek, kadın şairlerimiz yok denecek kadar azdır Bunlar arasında ismini bugüne kadar ulaştırmış, fakat çoklarınca unutulmuş bir kadın şairimiz vardır:Mihri Hatun

Mihri Hatun, II Bâyezid dönemi şairlerindendir Osmanlı döneminde yetişen şairlerinin hayat hikayeleri hakkında bilgiler bulduğumuz “tezkire”lere müracaat ettiğimizde, Mihri Hatun’un Amasya’da doğduğunu öğreniyoruz Kendisi dönemine nispeten elit bir ortamda büyümüştür Babası, devrin hukuki işlerinden sorumludur ve “Bahayî” mahlası ile şiirler yazmaktadır Belki de Mihri Hatun’un şiire merakı buradan gelmektedir

Sultan II Bayezid, Amasya vilayetinde sancakbeyi iken Mihri Hatun’un kendisine takdim ettiği şiirlerden haberdar olmuş ve dönemin diğer erkek şairlerine yaptığı gibi Mihri Hatun’a pek çok ihsanda bulunmuştur Çünkü Bayezid Han da bir şairdi ve “Adlî” mahlasıyla şiirler yazıyordu Bu itibarla şairin ve şiirin kıymetini bilmekteydi O döneme ait, sanat erbabına yapılan ihsanları gösteren bir in’âmât defterinde padişahın Mihri Hatun’a beş kez olmak üzere toplamda 13000 akçe gönderdiği kayıtlıdır Bu nokta önemlidir ve o devirde şiire verilen değeri göstermesi bakımından dikkat çekicidir










Çok Güzeldi Fakat Evlenmedi


Mihri Hatun ömrü boyunca hiç evlenmemiştir Kaynaklarda çok güzel olduğu yazılıdır Buna rağmen bekârlığı tercih etmiştir Kendisinin ismi tâ İstanbullardan duyulmuş ve Mihri Hatun’a çok sayıda talip çıkmıştır Bunlar arasında paşalar, müderrisler gibi devrin ileri gelenleri yer almaktadır Fakat o yalnızlığı tercih etti Kimi zaman beşeri aşkı terennüm ettiği şiirlerinde bir sevgiliden bahsetse de bu, hayalî bir sevgiliden öteye geçmedi Bazı zaman mısralarında kendisine taliplerin çıktığı şu şekilde de belirtmiştir

Aşk bâbında bizimle eyledi ol yâr bahs
Can ile verdik cevabı itmedi tekrar bahs

(Aşk hususunda o sevgili bizimle bahse girdi, fakat samimi olarak verdiğimiz cevaptan sonra tekrar bu meseleden bahsedemedi bile)

Neden evlenmediği üzerine şiirlerinde bir kayda ya da işarete rastlamadık Bununla beraber tezkire kayıtları Mihri Hatun’un edep ve hayasının yüksekliğinden bahsederken, söz konusu durumu çok hoş benzetmelerle dile getirmektedirler

Bunlardan biri şudur:

Açılmamış bir çiçek olarak Cennet bahçesine gitti

Diğer dikkat çeken benzetme ise;

Altın gerdanlıktan başka, hiçbir nesne boynuna kol salmamıştır

Fakat tarihimiz açısından üzücüdür ki, böyle bir şairimizin varlığı ilk olarak Rus kadın Türkologu Maştakova tarafından dünyaya duyurulmuştur Hatta ve hatta yakın bir tarihte Uluslar Arası Astronomi Birliği (IAU) tarafından Venüs gezegeni üzerinde keşfedilen bir kratere “Mihri Hatun” adı verilmiştir




Bazı Şiirleri


Gazel


Ben umardım ki seni yâr-ı vefâ-dâr olasın
Ne bileydim ki seni böyle cefâ-kâr olasın

Hele sen kaaide-î cevrde eksik komadın
Dostluk hakkı ise ancağ ola var olasın

Reh-i âşkında neler çektüğüm ey dost benim
Bilesin bir gün ola aşka giriftâr olasın

Sözüme uymadın ey asılası dil dilerim
Ser-i zülfüne anın âhiri ber-dâr olasın

Sen ki cân gül-şeninin bi gül-i nev-restesisin
Ne revâdır bu ki her hâr ü hasa yâr olasın

Beni âzâde iken aşka giriftâr itdin
Göreyim sen de benim gibi giriftâr olasın

Bed-duâ etmezem ammâ ki Huda’dan dilerim
Bir senin gibi cefâ-kâra hevâ-dâr olasın

Şimdi bir hâldeyüz kim ilenen düşmanına
Der ki Mihrî gibi sen dahi siyeh-kâr olasın





Ruhuñ envâr-ı savkından tolupdur
bu cihân âtes

Vücûdum mülkini yaksa ‘aceb mi
her zamân âtes

Yakup ‘askuñ odın sînemde dâ’im
Yaklaram câna

Anuñ′çün hâne-i dilde yanar her dem
nihân âtes

Firâkuñla viYâlüñle dil-i mecrûha ey
dilber

Olur her nâr bir gülsen olur her
gülsitân âtes

ilâhî gülsen-i hüsnin gözüm yasıyla
sen şakla

Tolupdur gerçi âhumdan zemîn ü
âsumân âtes

Çıkar cân rahtını şehr-i bedenden
Mihrî dil-haste

Fedâ kıl yâr yolunda ki ider nâ-gâh
ziyân âtes


Kaynak

Şiir için kaynak

r
Alıntı:






Sultan II Bayezid, Amasya vilayetinde sancakbeyi iken Mihri Hatun’un kendisine takdim ettiği şiirlerden haberdar olmuş ve dönemin diğer erkek şairlerine yaptığı gibi Mihri Hatun’a pek çok ihsanda bulunmuştur Çünkü Bayezid Han da bir şairdi ve “Adlî” mahlasıyla şiirler yazıyordu Bu itibarla şairin ve şiirin kıymetini bilmekteydi O döneme ait, sanat erbabına yapılan ihsanları gösteren bir in’âmât defterinde padişahın Mihri Hatun’a beş kez olmak üzere toplamda 13000 akçe gönderdiği kayıtlıdır Bu nokta önemlidir ve o devirde şiire verilen değeri göstermesi bakımından dikkat çekicidir




O devirde siire verilen deger takdir edilse de, sonradan kendisini unutmusuz, ancak Rus Türkolog tarafindan hatirlatilmis tekrar

Alıntı:






Fakat tarihimiz açısından üzücüdür ki, böyle bir şairimizin varlığı ilk olarak Rus kadın Türkologu Maştakova tarafından dünyaya duyurulmuştur Hatta ve hatta yakın bir tarihte Uluslar Arası Astronomi Birliği (IAU) tarafından Venüs gezegeni üzerinde keşfedilen bir kratere “Mihri Hatun” adı verilmiştir





Tesekkürler Rukia, ellerine saglik

15 yüzyılda yaşamış ve o dönemim şartlarına rağmen bir kadın olarak şairliğini kabul ettirmiş ve bu işten geçinebilmiş biri

II Bayezid demek beni görse köşe olmuştum


Çorbada benim de tuzum olsun bari ve "Gazel" adlı şiirinin sadeleştirilmiş Türkçesini ekleyeyim ben de



Ben umardım ki vefalı bir sevgili olasın
Nerden bilirdim böyle cefakâr olacağını?
Cevr yapma kaidelerinde eksik komadın
Dostluk hakkı ise bu, ancak bu kadar olur, var olasın
Ey dost, aşk yolunda neler çektiğimi
Bir gün aşka tutulunca bilirsin
Sözüme uymadın ey asılası gönül, dilerim ki
Sonunda onun saçının teline aşılasın
Beni, azade iken aşka düşürdün
Sen de benim gibi aşka düş de göreyim
Beddua etmiyorum amma Hûda'dan dilerim
Senin gibi bir cefakâra düşesin
Şimdi öyle bir haldeyiz ki düşmanına ilenen (beddua eden)
"Sen de Mihrî gibi bahtsız olasın

der

Merak ettim araştırdım biraz
Evlenmemiş olabilir ama dedim kesin işin içinde aşk yeniği var
Haklı olabilirim
Ne derece doğru bilmem ama nette bulduğum bazı bilgiler şöyle

Gelgelelim Mihrî Hatun'u dünya çapında üne kavuşturan ise erkekleri peşinden sürüklemesi değil adını hiç vermediği bir kadına duyduğu ?ilgi? olmuştur Zaten onu keşfeden de bir Rus Türkoloğu olan Elena Maştakova'dır 1967 yılında günümüze kalan tek eseri olan divanını tenkitli olarak yayınlamıştır Avrupa'da Yunan mitolojisinde Afrodit'e duyduğu aşk nedeniyle lezbiyen olan Sappho'ya ithafen Türk Sappho'su olarak adlandırılan Mihri Hatun'a bu ismi ilk olarak ünlü tarihçi Joseph von Hammer vermiştir Hakkında bu konuda Türkiye'de basılan ilk eser ise Sennur Sezer'in Türk Safo'su Mihri Hatun adlı kitabıdır

Mihri Hatun'un ilgi duyduğu kadın uzun süre edebiyat ve tarih çevrelerince merak konusu olmuştur Kimileri bu kadının aynı dönemde yaşayan şair Zeynep Hatun olduğunu iddia etse de bu sav temelsizdir Çünkü Zeynep Hatun Fatih Sultan Mehmet'e çocukluğundan beri deli gibi aşık olan biridir En sonunda dayanamayıp huzurunda bir şiirle aşkını ilan etmiş ancak karşılık bulamamıştır (Hatta onun Fatih'e olan bu aşkı değerli müzisyenlerimizden Can Atilla'nın 1453 Sultanlar Aşkına isimli albümünde saba makamında bir beste ile anlatılmıştır) Kaynak yetersizliğinden dolayı bu konu tarihin çözülmemiş magazinsel bir olayı olarak kalacağa benzemektedir

Kaynak


Ama unutmamız ve onu bize yabancı birinin hatırlatması oldukça üzücü
Paylaşım için teşekkürler

Gece, bunu yazan kisinin neye dayanarak yazdigini anlamadim

Ilk olarak o fotograftaki Mihri Hanim olamaz O dönemde henüz fotograf yoktu Olsaydi eger Mihri Hanim IIBayezid dönemi sairi oldugu icin, IIBayezid'in poz poz resimleri olurdu günümüze ulasan

Arastirilmis iki kaynak var Mihri Hanim'in siirleri ve kendisi ile daha fazla bilgi veren

Ilgilenenler bakabilir

http://wwwsosyalarastirmalarcom/ciran_selamipdf

http://wwwturkishstudiesnet/sayila9Flumetin1pdf