Tantal (Ta)

TANTAL (Ta)




Tantal (Ta),periyodik tablonun Vb grubunda yer alan kimyasal elementÇok sert ve gümüş grisi renkli bir metal olan tantalın yoğunluğu yüksek,erime noktası ise çok yüksektirOda sıcaklığında hidroflüorik asit dışındaki asitlerden etkilenmeyen tantal,cevherlerinde niyobyum ile birlikte bulunur ve özellikleri niyobyuma çok benzerTantalı 1802"de İsveçli kimyacı Anders Gustav Ekeberg buldu ve adlandırıldıAlman kimyacı Heinrich Rose 1844"te niyobbum ile tantalin belirgin özelliklerini bulana değin her iki element birlikte tanılandıBir miktar katışıksız tantal metali daha öncede hazırlanmıştıama ilk sünek tantal metalini Rus kimyacı Werner Bolton 1903"te elde etti ve bu metal kısa bir süre akkor lamba filamanı olarak kullanıldı

Doğada oldukça ender bulunan tantalın yerkabuğundaki bolluğu yaklaşık uranyumunki kadardırTantal,kolumbit-tantalit ve piroklor-mikrolit mineral dizilerinde niyobyum ile birlikte bulunurDoğal tantal metaline ,bir miktar niyobyum,eser miktarda mangan ve altın ile birlikte,Rusya"da Ural ve Altay dağlarındaki plaser çökellerinde dağınık halde rastlanırMineralojik özellikleri içinbakdoğal elementler (tablo)

Tantal,niyobyumdan çözücüyle özütleme yoluyla ayrıldıktan sonra indirgenerek metalik tantal tozu halinde elde edilirKütlesel metal ise toz metalurjisi tekniğiyle üretilirTantalın en önemli kullanım alanı elektrolitik sığaçlar (kordansatör) ve yenime dayanıklı kimyasal aletlerdirBütün arasında birim hacimdeki en yüksek sığaya sahip olanlar,tantal sığaçlardırve bunlar çok küçük elektrik devrelerinde yaygın olarak kullanılırAyrıca getterler (ampul temizleyici),elektron tüplerindeki elemanlar,doğrultucular ve protez aygıtları da tantalın kullanım alanları arasındadır

Tantalın kimyasal özellikleri niyobyumunkilere çok benzerHer ikisinde de elektron yerleşimleri benzerdirlantan büzülmesi nedeniyle tantalın yapıçapı niyobyumununkinin hemen hemen aynıdırTantal,bileşiklerinde çoğunlukla beş değerlikli olmakla birlikte 2-4 arası değerlikte olduğu bileşikleri de hazırlanmıştırTantal bileşikleri ekonomik bakımdan oldukça önemsizdiryalnızca tantal karbür (TaC) sert metallerin işlenmesinde yararlanılan katılanmış (semente edilmiş) karbürlü aletlerde kullanılırDoğal olarak bulunan tek izotopu kararlı tantal -181 "dir

atom numarası 73

atom ağırlığı 180,948

erime noktası 2,996C

kaynama noktası 5,425 C

özgül ağırlığı 16,6 ( 20 C"de)

değerliği 2,3,4,5

elektronların yerleşimi 2-8-18-32-11-2 ya da
(Xe)4f145d36s2

Simgesi Ta

Isıl iletkenlik: 13

Özgül Isı Kapasitesi: 0036

Kaynaşma (Füzyon) Isısı: 68

Elektriksel iletkenlik: 0081



Kaynak;AnaBritannica cilt 29 frmsinsinet için derlenmiştir