Jeofiziğin Gizlerinin Peşinde

Jeofiziğin Gizlerinin Peşinde

Berkeley Ünivresitesinden Michael Manga, gezegenlerin evrimini anlamak istiyor, ancak bunun için birkaç milyon yıl oturup beklemeye ve gözlemlemeye hiç niyeti yok Bu nedenle Manga ve Berkeleydeki çalışma arkadaşları kendilerine, soğutucu büyüklüğündeki yağ tanklarından 350 galonluk glikoz fıçılarına kadar birçok şekilde gezegen modelleri yaptılar Bunlar, jeolojik gelişmelerle ilgili pek çok veri sağlıyor

Manga arkadaşı Mark Jellinek ile gerçekleştirdikleri bir deneyde, Dünyanın sıcak noktalarının (Hot Point) döngülerini simülasyonla canlandırdı Bu noktalar, Dünyanın yüzeyine yaklaştıkça eriyen ve volkanik patlamaları başlatan, yakıp kavurucu kaya parçalarıdır

Küçük bir tankı bir tür motor yağıyla dolduran Manga ve Jellinek, tankın dibine motor yağından daha az yoğunluğa sahip soya yağı pompaladılar Karışım alttan ısıtıldığında, soya yağı yüzeye çıkan ardından da yok olan damarlar oluşturdu İki araştırmacı, bir milyar yıllık bir fenomeni bir saat içinde ortaya çıkardı

Manga ve üniversite öğrencisi Helge Gonnermann, sıcak bir kaya veya magma eridiğinde hızla yükselerek parçalara ayrıldığı ve volkanik bir patlamaya neden olduğu yönünde uzun süredir bilinen bir anlayışın aksini ispat etti İkili, genel olarak tam tersinin doğru olduğunu saptadı: Yüzeye yaklaştıkça parçalanan magma aslında volkanik patlamaları önleyebilir

Magma hızla yükseldikçe çevre basıncı azalır Bu magma içindeki gazın genişlemesine ve magmanın parçalanmasına neden olur (aynı soda içindeki karbondioksit gazının çıkması gibi) Manga ve Gonnermann, kimi zaman gazın magma kırıkları arasından kaçtığını ve patlamanın önlendiğini buldu Bu saptama, St Helens Dağındaki gibi yakınlarda gerçekleşen patlamayla da doğrulandı

Gözünü Mars ve Venüse diken Manga, Tektonik levhalar neden yalnızca gezegenimizde hareket ediyor? gibi Dünyaya has gizemleri de çözmeyi umuyordur

Kaynak:Enginbilim