Geri Git   ForumSinsi - 2006 Yılından Beri > Eğitim - Öğretim - Dersler - Genel Bilgiler > Tıp / Biyoloji / Farmakoloji

Yeni Konu Gönder Yanıtla
 
Konu Araçları
sindirim, sistemleri

Sindirim Sistemleri

Eski 10-09-2012   #1
Prof. Dr. Sinsi
Varsayılan

Sindirim Sistemleri



Büyük ve karmaşık moleküllü besinlerin yapı birimlerine parçalanarak, hücre zarından geçmesi veya emilmesi olayına sindirim denir
Hücreye giren sindirim ürünü solunumda hammadde olarak kullanılır
Sindirim ürünü,
1 Hücre zarından geçebilecek küçüklüktedir
2 Hücreye girdiğinde yapı oluşturmaya katılabilir
3 Hücreye girdiğinde enerji elde etmede kullanılabilir
Sindirim olayı mekanik ve kimyasal olaylarla gerçekleşir

a Mekanik Sindirim: Besinlerin dişlerle küçük moleküllere ayrılmasıdır Bu şekilde besinler kimyasal sindirime hazır hale getirilir Mekanik sindirimde besinler yapı birimlerine ayrışmaz

b Kimyasal Sindirim: Mekanik sindirime uğrayan besinlerin hidrolize olarak yapı birimlerine dönüşmesidir Bu olayda enzimler görev yapar

İki Çeşit Sindirim Vardır

1 Hücre İçi Sindirim
Besin maddeleri difüzyon, Pinositoz ve Fagositoz olaylarıyla hücre içine alınıp enzimlerle sindirilir Hücre içi sindirimde görev alan enzimler hücredeki lizozomlarda bulunur Hücre içi sindirim bitkilerde, süngerlerde ve protistlerde görülür

2 Hücre dışı Sindirim:
Besin maddeleri hücre dışında enzimlerle sindirilir ve hücre içine alınır Sindirim sistemleri gelişmiş olan toprak solucanı, deniz kestanesi, balık ve memeli gibi canlılarda görülür
Hücre dışı sindirimle büyük moleküllü besinlerin sindirimi sağlanır

Canlılar Arasında Sindirim Şekilleri:

Sölenter ve Planaria gibi hayvanlarda vücut boşluğu vardır Bu boşluk ağız ve anüs görevi yapan tek açıklıkla dışarıya açılır Hücre içi ve dışı sindirim görülür
Kuşlarda, dişler yoktur Alınan besin bağırsıkla yumuşatılıp taşlıkta öğütülerek ince bağırsak kimyasal sindirime uğrar Sindirilmeyen artıklar kalın bağırsağa geçerek anüsten atılır
Otçul memelilerde, İşkembe ve börkenekte geçici olarak depolanan besin bakteriler tarafından parçalanır Sonra ağıza geri getirilerek çiğnenir Çiğnenen besinler tekrar yutularak kırkbayır ve şirdene gelir Şirdende salgılanan enzimlerin etkisiyle kimyasal sindirime uğrar, ince bağırsağa geçer

Bir miktar besinin sindirim olayları sırasında monomerlerine kadar parçalanma süreleri şunlara bağlıdır

1 Enzimin etkilediği besin yüzeyinin büyüklüğüne
2 Besinin sıcaklığına
3 Besine etki eden enzimlerin miktarına
4 Midedeki asit miktarına
Ayrıca karaciğerde salgılanan safra tuzları ile dişler sindirim enzimlerinin etkinliğini kolaylaştırır

İNSANDA SİNDİRİM

Ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsak sindirimde doğrudan görevli organlardır
Karaciğer ve Pankreas ise salgılarıyla sindirimde yardımcı rol alır

AĞIZ:
Alınan besinler ağızda mekanik olarak parçalanır ve yutmaya hazırlanır Mekanik sindirimde dişler önemli rol oynar

TÜKRÜK BEZLERİKulak altı, dil altı ve çene altı olmak üzere üç çift tükrük bezi vardır Tükrük içinde amilaz, mukus, su Na+ ve Ca++ iyonları bulunur
Dil altı tükrük bezi sürekli salgı yaparken kulakaltı ve çenealtı bezleri ise uyarılınca salgı yapar

YEMEK BORUSU
Yemek borusunun duvarında içten dışa doğru,
- Örtü epiteli
- Düz kaslar
- Bağ dokusu
tabakaları bulunur Yemek borusunda gerekli enzimler olmadığından kimyasal sindirim olmaz Yemek borusundaki kasların kasılıp gevşemesiyle oluşan peristaltik hareketle besin mideye iletilir Bu hareket tersine olursa kusma meydana gelir

MİDE
Yemek borusuyla bağırsaklar arasında kalan kısımdır Besinleri depo edildiği yerdir Protein kimyasal sindirimi burada başlar vagus siniri midenin büzülme ve gerilmesini uyarır
Midenin yemek borusuna bağlandığı yere mide ağzı (kardia), ince bağırsağa bağlandığı yere de mide kapısı (pilor) denir
Mide iç yüzeyinin en dışında bulunan silindirik epitel hücreler mide bezlerini oluşturur Mide bezlerinden pepsinojen, HCI ve lap enzimi (süt çocuklarında) salgılanır
Goblet hücrelerinin salgılandığı mukus, mide yüzeyini HCI’in zararlı etkisinden korur
Mide bezlerinden salgılanan Gastrin hormonu mideye besin geldiğinde mideyi enzim salgılaması yönünde uyarır
Gastrin hormonu endolerin bezlerden salgılanmaz Gastrin salgısı artınca mide özsuyu salgısı artar, asitlik artınca gastrin azalır

İNCE BAĞIRSAK
Sindirimin büyük bir kısmı ve son ürünün tamamen emilmesi ince bağırsakta olur
İnce bağırsağın mide ile birleştiği 22 cm lik kısma duedonum (12 parmak bağırsağı), sonra gelen kısma baş bağırsak (Jegunum) ve son kıvrımlı bölgeye ilevm (kıvrım bağırsak) denir
İnce bağırsıktaki mukoza tabakasında bulunan epitel dokusu çok sayıda kıvrımlar yaparak ince bağırsağın emme yüzeyini genişletmiştir Buna tümör (Villus) denir
Besinin hareketini kolaylaştırmak için epitel hücreleri arasında mukus salgılayan goblet hücreleri vardır

KALIN BAĞIRSAK
Besin içindeki elektrolitlerin ve özellikle suyun geri emilmesini artıkların atılmasını sağlar
İnce bağırsakla kalın bağırsağın birleştiği yerde bulunan kör bağırsak (çekum) otçullarda selolüz sindiren bakteri kolonileri bulundurur
Kalın bağırsak rektumla sonlanır Rektumun dışarı açılan kısmına anüs denir
Buraya kadar açıkladığımız organlar sindirime doğrudan katılan organlardır
Pankreas ve Karaciğer ise sindirime yardımcı organlardır

PANKREASİç ve dış salgı yapabilen karma bir bezdir Çekirdek asitleri proteinler, karbonhidratlar ve yağlar üzerinde etkin olan enzimleri salgılar
Pankreastan salgılanan enzimler, pankreatik kanala safra kanalına oradan vater kabarcığına ve daha sonra 12 parmak bağırsağına dökülür
Pankreas salgısının çıkışı önlenirse çok yemek yenmesine karşın sindirim tamamlanmadığından sürekli kilo kaybı olur
Sekretin hormonu Pankreası salgı yapması için uyaran hormondur

KARACİĞER
Pankreas gibi bağırsağın ön kısmından oluşmuştur En büyük organ olup, hücreleri sürekli safra salgılar Karaciğerden gelen safra suyunun büyük bir kısmı ve tuzlarını (NaCI ve diğer elektrolitler) bir kısmı emilerek yoğunlaştırılır ve bağırsağa dökülür
Safra, bazik özellikte olup sindirim enzimleri içermez Buna karşın pankreas salgılarıyla bağırsak içine gelen asitli besinlerin nötralize edilmesini sağlar
Safra ayrıca karaciğerde zehirli maddelerin parçalanmasıyla oluşan artıkları dışarı atar
Safra içinde safra tuzları, kolesterol, yağ asitleri, safra pigmentleri ve su bulunur Safra kesesindeki safra su kaybederse içindeki kolesterol yoğunlaşarak safra taşlarını oluşturur

Karaciğerin temel yapı birimi lopçuklardır
Karaciğere iki kaynaktan kan gelir:
1 Dalak ve Sindirimi Kanalı: Buradan alınan kan, bir toplar damarla karaciğere götürülür
2 Aort: Aortan gelen kan karaciğer atardamarı yoluyla karaciğere ulaşır
Karaciğer kanalı karaciğerden çıktıktan sonra ikiye ayrılır
a) Bir kol fazla salgıyı safra kesesine götürür
b) Diğer kol koleadaki kanalı olup safrayı 12 parmak bağırsağındaki water kabarcığına akıtır

Karaciğerin Görevleri:
1 Kandaki fazla glikozu glikojen halinde depo eder
2 A vitamini sentezlenir
3 Fibrinojen ve heparin üretir
4 Vücut ısısını düzenler
5 Lenf yapımında rol alıp, antikorların önemli kısmını yapar
6 Zehirli maddeleri ürik aside çevirir
7 Antitoksin etki yapar
8 Salgıladığı safra ile yağları parçalanmasını sağlar

BESİNLERİN SİNDİRİMİ

Karbonhidratların Sinidirimi:
Sindirimi ağızda başlar ince bağırsakta biter
Ağızda
Nişasta veya Glikojen+su Maltoz+Dekstrin
Mide asidik olduğundan karbonhidratlar kimyasal sindirime uğramadan ince bağırsağa gelir

İnce Bağırsak
Sekretin hormonu Pankreas öz suyundan amilaz salgalanmasını uyarır Amilaz 12 parmak bağırsağına dökülerek burada pişmemiş nişastayı yeniden maltoz ve dekstrine parçalar

ince bağırsağa gelen disakkaritler, ince bağırsak bezlerinde sagılanan maltaz, laktaz ve sükraz enzimleriyle glikoze parçalanır

Proteinlerin Sindirimi
Midede başlar, ince bağırsakta biter Yutulan besin mideye geldiğinde gastrin hormonu pepsinojen, HCI ve Lap enzimi (Renin) sagılanmasını uyarır

Midede
Pepsinojen + HCI = Pepsin

(pasif enzim) (aktif enzim)

Protein + su Polipeptid (Pepton)

Süt çocuklarında

Süt + Lap = Kazein + su

Kazein + Pepsin = Polipeptid + Aminoasitler

Besinler bulamaç (kimüs) haline gelir Ve 12 parmağa geçer

12 parmakta
Tripsinojen + Enterokinaz = Tripsin

(pasif enzim) (Aktif enzim)

Polipeptid Peptid + Aminoasit

İnce Bağırsakta
Peptid (pepton) + Erepsin Aminoasitler

Yağların Sindirimi
Yağlar kimüs içinde 12 parmak bağırsağına gelir

Yağlar + su yağ asitleri + gliserol

ÖRNEK
Bir tüpte suyla karıştırılan X yağının üzerine X yağının yıkımını sağlayan enzim konulmuştur
Bir süre sonra tüpte,
I Yağ asitleri
II Amino asitler
III Gliserol
IV Glikoz
V X yağının yıkımını sağlayan enzim
bileşiklerinden hangileri bulunur?
A) I, III ve IV B) I, III ve V
C) I, IV ve V D) II, III ve IV
E) II, IV ve V
Cevap B'dir

ÖRNEK

Normal bir insanın karaciğerinde aşağıdakilerden hangisi topçuk çevresine doğru toplanarak akar?
A) Heparin B) Glikojen
C) Safra pigmentleri D) üre
E) Fibrinojen
Cevap C'dir

ÖRNEK

Bir araştırmacı, insanda, karaciğere giren ve çıkan damarlardaki kanda glikoz yoğunluğunu yemekten hemen önce ve bol karbonhidrtalı yemekten bir süre sonra ölçmüş ve aşağıdaki bulguları saptamıştır
Yemekten hemen önce yapılan ölçüm
Karaciğere giren damardaki kanda glikoz yoğunluğu <(Küçüktür) Karaciğerden çıkan damardaki kanda glikoz yoğunluğu

Yemekten bir süre sonra yapılan ölçüm
Karaciğeri giren damardaki kanda glikoz yoğunluğu > (Büyüktür) Karaciğerden çıkan damardaki kanda glikoz yoğunluğu

Bu bulgular, karaciğerin,
I Fazla glikozu depolama
II Glikojenden glikoz oluşturma
III Gerektiğinde, kandaki glikoz miktarını yükseltme
İşlevlerinden hangilerine doğrudan kanıt sağlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
(ÖSS/2000)

ÇÖZÜM

Yemekten önce, karaciğere giren damardaki kanda glikoz yoğunluğunun karaciğerden çıkan damardaki kanda bulunan glikoz yoğunluğundan fazla olması, karaciğerin gerektiğinde kandaki glikoz miktarını artırabildiğini göstermektedir
Yemekten sonra karaciğerden çıkan damardaki kanın glikoz yoğunluğunun fazla olması karaciğerin glikozu depolaması işlevini gösterir
Cevap E'dir

Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.