![]() |
Sindirim Sistemleri |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Sindirim SistemleriBüyük ve karmaşık moleküllü besinlerin yapı birimlerine parçalanarak, hücre zarından geçmesi veya emilmesi olayına sindirim denir ![]() Hücreye giren sindirim ürünü solunumda hammadde olarak kullanılır ![]() Sindirim ürünü, 1 ![]() ![]() 2 ![]() ![]() 3 ![]() ![]() Sindirim olayı mekanik ve kimyasal olaylarla gerçekleşir ![]() a ![]() ![]() ![]() ![]() b ![]() ![]() ![]() İki Çeşit Sindirim Vardır 1 ![]() Besin maddeleri difüzyon, Pinositoz ve Fagositoz olaylarıyla hücre içine alınıp enzimlerle sindirilir ![]() ![]() ![]() 2 ![]() Besin maddeleri hücre dışında enzimlerle sindirilir ve hücre içine alınır ![]() ![]() Hücre dışı sindirimle büyük moleküllü besinlerin sindirimi sağlanır ![]() Canlılar Arasında Sindirim Şekilleri: Sölenter ve Planaria gibi hayvanlarda vücut boşluğu vardır ![]() ![]() ![]() Kuşlarda, dişler yoktur ![]() ![]() ![]() Otçul memelilerde, İşkembe ve börkenekte geçici olarak depolanan besin bakteriler tarafından parçalanır ![]() ![]() ![]() ![]() Bir miktar besinin sindirim olayları sırasında monomerlerine kadar parçalanma süreleri şunlara bağlıdır ![]() 1 ![]() 2 ![]() 3 ![]() 4 ![]() Ayrıca karaciğerde salgılanan safra tuzları ile dişler sindirim enzimlerinin etkinliğini kolaylaştırır ![]() İNSANDA SİNDİRİM Ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsak sindirimde doğrudan görevli organlardır ![]() Karaciğer ve Pankreas ise salgılarıyla sindirimde yardımcı rol alır ![]() AĞIZ: Alınan besinler ağızda mekanik olarak parçalanır ve yutmaya hazırlanır ![]() ![]() TÜKRÜK BEZLERİKulak altı, dil altı ve çene altı olmak üzere üç çift tükrük bezi vardır ![]() ![]() Dil altı tükrük bezi sürekli salgı yaparken kulakaltı ve çenealtı bezleri ise uyarılınca salgı yapar ![]() YEMEK BORUSU Yemek borusunun duvarında içten dışa doğru, - Örtü epiteli - Düz kaslar - Bağ dokusu tabakaları bulunur ![]() ![]() ![]() ![]() MİDE Yemek borusuyla bağırsaklar arasında kalan kısımdır ![]() ![]() ![]() Midenin yemek borusuna bağlandığı yere mide ağzı (kardia), ince bağırsağa bağlandığı yere de mide kapısı (pilor) denir ![]() Mide iç yüzeyinin en dışında bulunan silindirik epitel hücreler mide bezlerini oluşturur ![]() ![]() Goblet hücrelerinin salgılandığı mukus, mide yüzeyini HCI’in zararlı etkisinden korur ![]() Mide bezlerinden salgılanan Gastrin hormonu mideye besin geldiğinde mideyi enzim salgılaması yönünde uyarır ![]() Gastrin hormonu endolerin bezlerden salgılanmaz ![]() ![]() İNCE BAĞIRSAK Sindirimin büyük bir kısmı ve son ürünün tamamen emilmesi ince bağırsakta olur ![]() İnce bağırsağın mide ile birleştiği 22 cm lik kısma duedonum (12 parmak bağırsağı), sonra gelen kısma baş bağırsak (Jegunum) ve son kıvrımlı bölgeye ilevm (kıvrım bağırsak) denir ![]() İnce bağırsıktaki mukoza tabakasında bulunan epitel dokusu çok sayıda kıvrımlar yaparak ince bağırsağın emme yüzeyini genişletmiştir ![]() ![]() Besinin hareketini kolaylaştırmak için epitel hücreleri arasında mukus salgılayan goblet hücreleri vardır ![]() KALIN BAĞIRSAK Besin içindeki elektrolitlerin ve özellikle suyun geri emilmesini artıkların atılmasını sağlar ![]() İnce bağırsakla kalın bağırsağın birleştiği yerde bulunan kör bağırsak (çekum) otçullarda selolüz sindiren bakteri kolonileri bulundurur ![]() Kalın bağırsak rektumla sonlanır ![]() ![]() Buraya kadar açıkladığımız organlar sindirime doğrudan katılan organlardır ![]() Pankreas ve Karaciğer ise sindirime yardımcı organlardır ![]() PANKREASİç ve dış salgı yapabilen karma bir bezdir ![]() ![]() Pankreastan salgılanan enzimler, pankreatik kanala safra kanalına oradan vater kabarcığına ve daha sonra 12 parmak bağırsağına dökülür ![]() Pankreas salgısının çıkışı önlenirse çok yemek yenmesine karşın sindirim tamamlanmadığından sürekli kilo kaybı olur ![]() Sekretin hormonu Pankreası salgı yapması için uyaran hormondur ![]() KARACİĞER Pankreas gibi bağırsağın ön kısmından oluşmuştur ![]() ![]() ![]() Safra, bazik özellikte olup sindirim enzimleri içermez ![]() ![]() Safra ayrıca karaciğerde zehirli maddelerin parçalanmasıyla oluşan artıkları dışarı atar ![]() Safra içinde safra tuzları, kolesterol, yağ asitleri, safra pigmentleri ve su bulunur ![]() ![]() Karaciğerin temel yapı birimi lopçuklardır ![]() Karaciğere iki kaynaktan kan gelir: 1 ![]() ![]() 2 ![]() ![]() Karaciğer kanalı karaciğerden çıktıktan sonra ikiye ayrılır ![]() a) Bir kol fazla salgıyı safra kesesine götürür ![]() b) Diğer kol koleadaki kanalı olup safrayı 12 parmak bağırsağındaki water kabarcığına akıtır ![]() Karaciğerin Görevleri: 1 ![]() ![]() 2 ![]() ![]() 3 ![]() ![]() 4 ![]() ![]() 5 ![]() ![]() 6 ![]() ![]() 7 ![]() ![]() 8 ![]() ![]() BESİNLERİN SİNDİRİMİ Karbonhidratların Sinidirimi: Sindirimi ağızda başlar ince bağırsakta biter Ağızda Nişasta veya Glikojen+su Maltoz+Dekstrin Mide asidik olduğundan karbonhidratlar kimyasal sindirime uğramadan ince bağırsağa gelir ![]() İnce Bağırsak Sekretin hormonu Pankreas öz suyundan amilaz salgalanmasını uyarır ![]() ![]() ince bağırsağa gelen disakkaritler, ince bağırsak bezlerinde sagılanan maltaz, laktaz ve sükraz enzimleriyle glikoze parçalanır ![]() Proteinlerin Sindirimi Midede başlar, ince bağırsakta biter ![]() ![]() Midede Pepsinojen + HCI = Pepsin (pasif enzim) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Protein + su Polipeptid (Pepton) Süt çocuklarında Süt + Lap = Kazein + su Kazein + Pepsin = Polipeptid + Aminoasitler Besinler bulamaç (kimüs) haline gelir ![]() ![]() 12 parmakta Tripsinojen + Enterokinaz = Tripsin (pasif enzim) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Polipeptid Peptid + Aminoasit İnce Bağırsakta Peptid (pepton) + Erepsin Aminoasitler Yağların Sindirimi Yağlar kimüs içinde 12 parmak bağırsağına gelir ![]() Yağlar + su yağ asitleri + gliserol ÖRNEK Bir tüpte suyla karıştırılan X yağının üzerine X yağının yıkımını sağlayan enzim konulmuştur ![]() Bir süre sonra tüpte, I ![]() II ![]() III ![]() IV ![]() V ![]() bileşiklerinden hangileri bulunur? A) I, III ve IV B) I, III ve V C) I, IV ve V D) II, III ve IV E) II, IV ve V Cevap B'dir ![]() ÖRNEK Normal bir insanın karaciğerinde aşağıdakilerden hangisi topçuk çevresine doğru toplanarak akar? A) Heparin B) Glikojen C) Safra pigmentleri D) üre E) Fibrinojen Cevap C'dir ![]() ÖRNEK Bir araştırmacı, insanda, karaciğere giren ve çıkan damarlardaki kanda glikoz yoğunluğunu yemekten hemen önce ve bol karbonhidrtalı yemekten bir süre sonra ölçmüş ve aşağıdaki bulguları saptamıştır ![]() Yemekten hemen önce yapılan ölçüm Karaciğere giren damardaki kanda glikoz yoğunluğu <(Küçüktür) Karaciğerden çıkan damardaki kanda glikoz yoğunluğu Yemekten bir süre sonra yapılan ölçüm Karaciğeri giren damardaki kanda glikoz yoğunluğu > (Büyüktür) Karaciğerden çıkan damardaki kanda glikoz yoğunluğu Bu bulgular, karaciğerin, I ![]() II ![]() III ![]() İşlevlerinden hangilerine doğrudan kanıt sağlar? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III (ÖSS/2000) ÇÖZÜM Yemekten önce, karaciğere giren damardaki kanda glikoz yoğunluğunun karaciğerden çıkan damardaki kanda bulunan glikoz yoğunluğundan fazla olması, karaciğerin gerektiğinde kandaki glikoz miktarını artırabildiğini göstermektedir ![]() Yemekten sonra karaciğerden çıkan damardaki kanın glikoz yoğunluğunun fazla olması karaciğerin glikozu depolaması işlevini gösterir ![]() Cevap E'dir ![]() |
![]() |
![]() |
|