Ruh Sağlığı Ve Davranış Bozuklukları

Ruh Sağlığı ve Davranış Bozuklukları

Ruh Sağlığını Bozan Faktörler

Ruh Sağlığı ve Korunması

Beden sağlığı kadar akıl (ruh) sağlığı da önemlidir
Akıl sağlığı, bireyin kendi kendisiyle, çevresini oluşturan kişilerle ve toplumla barış içinde olması; sürekli denge, düzen ve uyum sağlayabilmek için gerekli çabayı sürdürebilmesidir
İnsan yaşam boyu kaygı, üzüntü, sıkıntı, korku, öfke, kıskançlık, heyecan duyar ve bu duygularına bağlı olarak davranışlarda bulunur
Ancak bu duygulardan biri uzun süre devam ederse ya da çok şiddetli olursa, akıl sağlığı bozulur
Akıl sağlığını bozan faktörler şunlardır :

Engellenme


Elde etmek istediğimiz bir nesneye, ulaşmak istediğimiz belirli bir amaca varmamız engellendiğinde ya da bir gereksinmemizin giderilmesi önlendiğinde, duyduğumuz olumsuz duyguya engellenme denir


Engel Türleri : Engelleri üç bölüme ayırabiliriz :
Fiziksel (nesnel) Engeller : Bireyin amacına ulaşmasını engelleyen yağmur, kar, uzaklık, yangın gibi fiziksel nesne ve olaylara fiziksel (nesnel) engeller denir

Sosyal ve yasal engeller : Bireyin amacına ulaşmasını engelleyen toplumsal değerler ve kanunlara sosyal ve yasal engeller denir
Kişiden kaynaklanan engeller : Bu engelleme türünde bireyde engellenmişlik duygusu yaratan neden, yine bireyin gerçekçi olmayan beklentilerinden doğar
Örneğin, kısa boylu olduğu halde profesyonel basketbolcu olmak isteyen genç, amacına ulaşamayınca kendini engellenme duygusuna kaptırır



Hayal kırıklığı
Engellenmişlik duygusunun çok şiddetli bir şekilde yaşanmasıdır
Türk filmlerinde bunun örneklerini çok sık görmekteyiz



Erkek sevdiği kızla tam evleneceği sırada kızın ailesi fikir değiştirerek kızı, köyün ağasına verir
Kızı seven erkeğin yaşadığı tam bir hayal kırıklığıdır
Çatışma
Aynı anda ulaşılması imkansız iki güdüden bir tanesini seçememenin verdiği kararsızlık halidir
İki güdü çatıştığında birinin doyumu diğerinin engellenmesine yol açar
Bu nedenle çatışma engellenmeye neden olan bir etken olarak da görülebilir



Çatışma üç şekilde görülür :



Yaklaşma-Yaklaşma çatışması (+, +) : Aynı anda, aynı şiddette istenen iki güdüden bir tanesini seçememenin verdiği kararsızlık halidir
Mavi tişörtü mü almalı yoksa yeşil tişörtü mü diye düşünmek yaklaşma-yaklaşma çatışmasına örnektir
Kaçınma-Kaçınma çatışması (-, -) : Aynı anda iki istenmeyen durumdan bir tanesini seçmek zorunda kalan kişinin yaşadığı kararsızlık halidir
Ne babasının yanında çıraklık yapmak ne de okuma isteyen bir çocuğun yaşadığı kararsızlık hali bu duruma örnektir
Yaklaşma-Kaçınma çatışması (+, -) : Bireyin ulaşmaya çalıştığı amacın hem istenilen hem de istenilmeyen yönlerinin aynı anda bulunmasından ortaya çıkan kararsızlık halidir
Örneğin, tatlı yemek isterken aynı zamanda da şişmanlamak istememek yaklaşma-kaçınma çatışmasına örnek olarak verilebilir

UYARI :

- Yaklaşma-yaklaşma türü çatışmalarda çatışmaya konu olan seçeneklerden birine yaklaştıkça seçeneğin özendirici özelliği artar
- Kaçınma-kaçınma çatışmasında olumsuz bir seçeneğe yaklaşıldıkça o seçeneğin iticiliği artar ve o seçenekten uzaklaşılır
- Kaçınma güdüsünün artması ya da azalması yaklaşma güdüsünden daha hızlı olur
- Amaçtan uzaklaştıkça, kaçma biçimindeki davranış kalıplarının içerdiği güdülerin gücü artar
- Yaklaşma-kaçınma biçimindeki davranış kalıplarının eşit güçte güdüler içermesi, amaca yaklaştıkça güdülerin gücünde eşit biçimde artma olması çatışmanın şiddetini arttırır

Kaygı

Üzüntü, sıkıntı, korku, başarısızlık gibi heyecan oluşumlarının kaynağı bilinmeden uzun süreli yaşanmasına kaygı adı verilir
Kaygıyı ortaya çıkaran belli başlı nedenler şunlardır:
- Bireye verilen desteğin çekilmesi
- Olumsuz bir sonucu beklemek
- Bireyin düşünceleriyle davranışları arasında bir çelişkinin ortaya çıkması (bilişsel çelişki)
- Gelecekte ne olacağını bilmemek


UYARI :
Orta düzeydeki kaygı öğrenmeyi olumlu yönde etkilerken az ya da çok fazla kaygı öğrenmeyi olumsuz yönde etkiler
Stres
Organizmanın uyumunu bozan her türlü dış ve iç etkiye stres denir
Stresi ortaya çıkaran etkenler :



- Dış Etkenler : Hava sıcaklığının artması, nem oranının yükselmesi, gürültü insanın dışında bulunan doğal ortamdan kaynaklanan etkenlerdir



- İç Etkenler : Hormon dengesinin bozulması, fizyolojik kaygı, öfke, sıkıntı da iç ortamdan kaynaklanan ruhsal etkenlerdir
Dış ve iç etkenlerin belirli bir düzeyin üzerinde olması organizmaya zarar vererek, organizmanın uyumunu bozar


UYARI :
Belirli ölçüler içinde stres, organizmanın çalışması, davranışta bulunması, gelişmesi için gereklidir
Buna da “iyi stres” denir
Strese yatkın kişilik özellikleri şunlardır :
- Kaygılı olmak
- Duygu ve düşünceleri denetlemek
- Kendine ve başkalarına güven duymamak
- Başarı güdüsünün çok yüksek olması