KOMÜNİTE ve EKOSİSTEM
Belli bir bölede yaşayan canlıların oluşturduğu topluluğa komünite denir
Komünite içinde birden fazla populasyon bulunur ve bu populasyonlar karşılıklı etkileşim halindedir
Marmara Denizi'ndeki populasyonları ya da akvaryumumuzdaki canlıları (balıklar, yeşil bitkiler, tek hücreliler) örnek verebiliriz
Komünitenin cansız ortamla oluşturduğu birlikteliğe ekosistem denir
Marmara Denizi'ndeki canlılar, bulundukları su ve kumlu ortamla birlikte Marmara Denizi Ekosistemini oluşturur
Su, dipteki kum, akvaryumu çevreleyen cam ve canlılar Akvaryum Ekosistemini oluşturur
Ekosistemler, kara ve su ekosistemleri olmak üzere iki grupta incelenebilir
Ekosistem içinde bazı türler daha belirgindir
Böyle türlere baskın türler denir
Çam ya da meşe ormanı gibi
Su ekosistemlerinde baskın tür yoktur
Baskın türler yangın, deprem, erozyon , sel ve zararlı haşerelerin etkisi ile ortadan kalkabilir
O bölgede başka bir tür baskın hale gelebilir
Bu olaya süksesyon denir
2
4
1 Ekosistemin Unsurları
Ekosistem, canlıların cansız ortamla oluşturduğu birliktir
Cansız ortam toprak ve su
Ekosistem
Canlılar
- Üreticiler - Tüketiciler - Çürütücüler
Ekosistemin cansız kısmını su ve toprak, canlı kısmını ise üreticiler, tüketiciler ve çürütücüler oluşturur
A) Üreticiler (Ototroflar)
Ekosistem içinde ekosistemin diğer unsurlarının ve kendilerinin kullanacağı besinleri üretir
Besin üretimi fotosentez ve kemosentezle yapılır
B) Tüketiciler (Heterotroflar)
Ekosistem içindeki etçil, otçul ve hem etçil hem otçul beslenen canlıların oluşturduğu gruptur
Gerçekleştirdikleri en önemli olay üreticilerden aldıkları besinleri solunumla yakarak parçalamaktır
C) Çürütücüler (Saprofitler)
Ekosistem içindeki mantar ve bakteriler bu gruba girer
En önemli özelliği üretici ve tüketicilerin ölülerini çürüterek ortadan kaldırmaktır
Çürütme ile üretici ve tüketicilerin ölüleri ve oluşturdukları artıklar organik halden inorganik hale çevrilir
Açığa çıkan inorganik maddeleri ekosistemdeki üreticiler tekrar organik hale çevirir
2
4
2 Ekosistemlerde Besin ve Enerji Piramidi
Tablo 2
2 Ekosistemlerde Besin ve Enerji Devri
Ekosistem canlı ve cansızları kapsayan bir birim olarak tanımlanmıştır
Ekosistem içindeki canlı ve cansız unsurlar birbirleri ile etkileşim halindedir
Bu etkileşim genel şema halinde Tablo 2
2 de verilmiştir
Bu genel şemadan da anlaşılacağı gibi enerji sistem içine üreticiler tarafından alınmaktadır
Bu enerji zincir halinde tüketicilere ve çürütücülere verilmektedir
Bu basamaklarda ise enerji ısı olarak kaybedilmektedir
Üreticilerin güneş ışığından faydalanarak besin yapmasına fotosentez, tüketicilerin besinleri parçalayarak enerji elde etmesine de solunum denir
Çürükçüllerin organik maddeleri inorganik hale çevirmesine de çürütme denir
Ekosistemlerdeki besin ve enerji piramidini daha açık şekilde gösterirsek;
Tablo 2
3 Ekosistemlerde Besin ve Enerji Piramidi
Besin piramidinde canlıların büyüklüğü üreticiden tüketiciye çıkıldıkça artar
fakatr fert sayısı azalır