Platonculuk (Eflatunculuk) - Seçmecilik (Eklektizm) - Septisizm (Şüphecilik)

Platonculuk (Eflatunculuk)
İki çeşit Platon'culuk ayırt edilir; biri ruhçu, öbürü akılcı'dır

Ruhçu Platon'culuk, her türlü bilgide manevi faaliyetin oynadığı rol üstünde durur ve özellikle, felsefi düşünceyi, ruhun Tanrı'ya doğru bir yükselişi olarak kabul eder (meselâ Aziz Augustinus'un veya Malebranche'ın Hıristiyanlığı temel alan Platon'culuğu, Kant'ın ve Fichte'nin öznel idealizmi); akılcı Platon'culuk ise, bilimin her çeşidinde fikirlerin nesnelliği üstünde durur ve felsefeyi kurtuluşa varmanın bir yolu olarak değil de, bir salt bilgi olarak görür (meselâ, Leibniz'in Platon'culuğu, Lotze'nin ve Husserl'in nesnel idealizmi)

Spinoza ile Hegel'in felsefelerinde bu görüşlerin her ikisi de yer alır Heidegger'e göre, bütün batı metafiziği Platon'culuğa dayanır
Seçmecilik (Eklektizm)
Yeni bir öğreti meydana getirmek üzere, çeşitli sistemlerin en kabul edilebilir tezlerini seçip toplamaya dayanan metot

XIX yyda, seçmecilik adı, özellikle Victor Cousin ile izleyicilerinin felsefesine verilmişti Cousin'e göre, felsefe tarihi boyunca dört sistem, birbiri ardı sıra ortaya çıkar ve birbirleriyle sürekli olarak çekişme halinde bulunur Bunlar, idealizm, duyumculuk, şüphecilik ve mistisizm'dir Bundan ötürü, sözü geçen sistemler, birbirini etkileyerek yumuşatır ve ılımlı hale getirir Zaten felsefi ilerleme de bundan başka bir şey değildir

Taine ve Renouvier, Cousin'i bu uzlaşmayı gösteren hiç bir kesin ölçüt ortaya koymadığını söyleyerek tenkit ettiler Taine ve Renouvier'nin yaptıkları tenkitlerin etkisiyle «seçmecilik» deyimi, bazı yazarlarda, kötüleyici bir anlam aldı
Septisizm (Şüphecilik)
MÖ 300-200 yılları arasındaki dönem, Stoacılar ile septikler (şüpheciler) arasında geçen felsefî tartışmalarla doludur Septikler Stoa okulunu dogmatiklik ile suçlamışlardı Onlara göre Stoa okulunun temellerinin tümü dogmatiktir Septikler bu suçlamalarında haklıdırlar, çünkü bir çeşit dogmatizm, Stoa felsefesi için gerçekten karakteristiktir Söz gelişi Stoa okulu, savunduğu panteizm'in (Tanrı ile evreni özdeşleşti-ren felsefe) tek doğru dünya görüşü olduğunda direnirler

Septikler öncelikle bu dogmatik görüşe savaş açmıştır Sonra da, Stoacıların bir kavramın tüm toplumlarda bulunmasının, bu kavramın gerçekliği konusunda bir kanıt olduğu yargısını eleştirirler Onlara göre çok yaygın gerçekler olduğu gibi, çok yaygın "hata"lar da vardır

Septik felsefe denince, bilginin imkânından "ilke olarak şüphelenen" bir felsefe anlaşılır Septik eğilime Yunan felsefe tarihinin ilk dönemlerinde rastlanır Söz gelişi Sofistler, açık açık, septiktirler Protagoras'ın "insan her şeyin ölçüsüdür" varsayımını, "genel bir gerçek yoktur" anlamında anlamak pekâlâ mümkündür

Gorgias ise düşünmeyi, hoş zaman geçirten eğlenceli bir çaba olarak düşünmüştür Septisizmin bir "sistem" olarak ortaya çıktığı MÖ III yüzyılda, yaygın olarak ahlâk sorunlarıyla uğraşıldığını, evren karşısında insanın nasıl bir tutum alması gerektiğinin ana konu yapıldığını görüyoruz Septikler ile birlikte ahlâkın temeline "şüphe"yi yerleştiren bir felsefe oluşmuştur