Derin Denizaltı Ovası, Abisal Ova

DERİN DENİZALTI OVASI,ABİSAL OVA


Derin denizaltı ovası,ABİSAL OVA olarak da bilinirçoğunlukla kıyılara yakın bölgelerde ,3000-6000 m arasındaki derinliklerde yer alan düz deniz tabanıBu denizaltı yüzeylerinin yüksekliği yatay düzlemde her kilometre başına yalnızca 10-100 cm arasında değişirDerin denizaltı ovaları düzensiz biçimde ama çoğunlukla kıta kıyıları boyunca uzanırBüyük ovaların eni yüzlerce boyu ise binlerce kilometreyi bulabilirYalnızca Kuzey Atlas Okyanusundaki Sohm Derin Denizaltı Ovasının alanı yaklaşık 900 bin km2"dirOvalar,Atlas Okyanusunda hem daha büyük,hem de daha yaygındırHint Okyanusunda daha az,Büyük Okyanusta ise çok daha az görülürBüyük Okyanustaki ovaları daha çok kenar denizlerin küçük taban düzlükleri ya da dar ve uzun çukurluk tabanları biçiminde oluşur

Derin denizaltı ovalarının derinlerindeki deniz tabanının çökmesi sırasında biriken ve böylece önceki düzensiz yüzey şeklini değişikliğe uğratan kara kökenli tortulların üst yüzeyi olduğu sanılırDerin diniz altı ovalarının sismik profilleri ( kesitleri) engebeli yapı üzerinde,ortalama 1 kmkalınlığında tortul birikintilerinin bulunduğunu gösterirEski yüzey şeklinin tortullarla tümüyle örtülmemiş bölümlerinde volkanik tepelere ya da tepe gruplarına rastlanırKıta kenarlarından gelen tortullar,dik kıta yamaçlarında birleşir ve büyürBu iri taneli maddelerin kimi zaman denizaltında kayması sonucunda yerçekimine bağlı olarak yamaçlardan aşağıya akan yoğun ve tortul yüklü bulanık akıntılar oluşurBulanık akıntı tortullarının bir bölümü kıta yamaçlarının tabanına dolarak daha az eğimli kıta yükseltilerini yaratırken bazı iri taneli tortullar da derin deniz çöküntülerine kadar ulaşırDerin denizaltı tortullarının yüzde 2-90 arasında değişen bölümlerini birkaç milimetreden birkaç metreye kadar değişen kalınlıklardaki mil,kum ve çakıl yatakları oluştururBu tür katmanların çoğu,mikroskopik tek hücreli deliklileri gibi sığ su organizmaları içerirTek bir katman aşağıdan yukarıya doğru giderek daha ince taneli bir yapı gösterebilirBöyle bir derecelenme yatağın,tek bir bulanık akıntının çökeltisinden kaynaklandığını gösterir

Kaba taneli katmanlar ince taneli kil ile derin denizaltı ovalarının üzerindeki sularda yaşayan mikroskopik organizma artıklarının homojen bir biçimde çökelmesinden oluşurBirbirini izleyen bulanık akıntı olaylarının ara dönemlerinde bu ince taneli tortulların tek tek dibe çökeldiği ve bu çökelmenin bir yılda 1 mm ile birkaç cm arasında değişen çok yavaş bir hızda gerçekleştiği düşünülmektedirBuna karşılık derin deniz kil çökellerinin derin denizaltı ovalarına yakınlarındaki sığ ve burgaçlı bölgelerden kaynaklanan bulanık dip suları tarafından sürekli bir biçimde taşındığı savı da ileri sürülmüştür

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinetiçin derlenmiştir