Derin Denizaltı Ovası, Abisal Ova
 

DERİN DENİZALTI OVASI,ABİSAL OVA


Derin denizaltı ovası,ABİSAL OVA olarak da bilinir.çoğunlukla kıyılara yakın bölgelerde ,3.000-6.000 m arasındaki derinliklerde yer alan düz deniz tabanı.Bu denizaltı yüzeylerinin yüksekliği yatay düzlemde her kilometre başına yalnızca 10-100 cm arasında değişir.Derin denizaltı ovaları düzensiz biçimde ama çoğunlukla kıta kıyıları boyunca uzanır.Büyük ovaların eni yüzlerce boyu ise binlerce kilometreyi bulabilir.Yalnızca Kuzey Atlas Okyanusundaki Sohm Derin Denizaltı Ovasının alanı yaklaşık 900 bin km2"dir.Ovalar,Atlas Okyanusunda hem daha büyük,hem de daha yaygındır.Hint Okyanusunda daha az,Büyük Okyanusta ise çok daha az görülür.Büyük Okyanustaki ovaları daha çok kenar denizlerin küçük taban düzlükleri ya da dar ve uzun çukurluk tabanları biçiminde oluşur.

Derin denizaltı ovalarının derinlerindeki deniz tabanının çökmesi sırasında biriken ve böylece önceki düzensiz yüzey şeklini değişikliğe uğratan kara kökenli tortulların üst yüzeyi olduğu sanılır.Derin diniz altı ovalarının sismik profilleri ( kesitleri) engebeli yapı üzerinde,ortalama 1 km.kalınlığında tortul birikintilerinin bulunduğunu gösterir.Eski yüzey şeklinin tortullarla tümüyle örtülmemiş bölümlerinde volkanik tepelere ya da tepe gruplarına rastlanır.Kıta kenarlarından gelen tortullar,dik kıta yamaçlarında birleşir ve büyür.Bu iri taneli maddelerin kimi zaman denizaltında kayması sonucunda yerçekimine bağlı olarak yamaçlardan aşağıya akan yoğun ve tortul yüklü bulanık akıntılar oluşur.Bulanık akıntı tortullarının bir bölümü kıta yamaçlarının tabanına dolarak daha az eğimli kıta yükseltilerini yaratırken bazı iri taneli tortullar da derin deniz çöküntülerine kadar ulaşır.Derin denizaltı tortullarının yüzde 2-90 arasında değişen bölümlerini birkaç milimetreden birkaç metreye kadar değişen kalınlıklardaki mil,kum ve çakıl yatakları oluşturur.Bu tür katmanların çoğu,mikroskopik tek hücreli deliklileri gibi sığ su organizmaları içerir.Tek bir katman aşağıdan yukarıya doğru giderek daha ince taneli bir yapı gösterebilir.Böyle bir derecelenme yatağın,tek bir bulanık akıntının çökeltisinden kaynaklandığını gösterir.

Kaba taneli katmanlar ince taneli kil ile derin denizaltı ovalarının üzerindeki sularda yaşayan mikroskopik organizma artıklarının homojen bir biçimde çökelmesinden oluşur.Birbirini izleyen bulanık akıntı olaylarının ara dönemlerinde bu ince taneli tortulların tek tek dibe çökeldiği ve bu çökelmenin bir yılda 1 mm ile birkaç cm arasında değişen çok yavaş bir hızda gerçekleştiği düşünülmektedir.Buna karşılık derin deniz kil çökellerinin derin denizaltı ovalarına yakınlarındaki sığ ve burgaçlı bölgelerden kaynaklanan bulanık dip suları tarafından sürekli bir biçimde taşındığı savı da ileri sürülmüştür.

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsi.netiçin derlenmiştir.