Addision Hastaly?y (Böbreküstü Bezi Yetersizli?i)

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-14-2012

TANIMLAMA

Böbreküstü bezinin primer hastaly?yna ba?ly yetersiz çaly?masy surumudur

Böbrek üstü bezinin tamamynyn veya bir kysmynyn hasary nedeniyle olu?ur

% 80 vakada ba?y?yklyk sisteminde bozukluk ana sebeptir

Tüberküloz ikinci syradadyr

AYDS, son yyllarda artan nedenlerdendir

• Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezli?inin ani ve ?iddetle geli?mesi sonucu olu?an ciddi bir taplodur

• Genetik: Genetik geçi? ispatlanmy?tyr

• Ya?: Her ya?ta görülebilir

• Cinsiyet: Kadynlarda daha fazladyr

BELYRTY VE BULGULAR

• Kuvvetsizlik

• Yorgunluk

• Kilo kayby

• Tansiyon dü?mesi

• Deride koyula?ma

• Zayyflama

• Kusma

• Yshal

• So?u?a toleransyn azalmasy

NEDENLERY

•Ba?y?yklyk sisteminde bozumaya ba?ly böbrek üstü yetmezli?i

•Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi

• Mantar hastaly?y (histoplazmoz

blastomikozis)

• Sarkoidoz hastaly?yynyn böbrek üstü bezine sirayet etmesi

• Böbrek üstü bezi içine kanama

• Hemokromatozis hastaly?y

• Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alynmasy

• Böbrek üstü bezi tümörleri

• Bazy hastalyklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) ba?ly böbrek üstü bezinine protein tabiatynda madde birikmesi (Amiloidoz)

•AYDS

RYSK FAKTÖRLERY

• Ba?ysyklyk sisteminde bozuklu?a ba?ly Böbrek üstü yetmezli?inde aile hikayesi vardyr

• Uzun süre steroid kullanymy, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi i?lemler sonrasy

TANI

LABORATUAR

• Dü?ük serum sodyumu (130 mEq/ L’den az)

• Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_’den fazla)

• BUN yükselir

• Kortizol dü?er, renin yükselir

• ACTH seviyesi yükselir

• Orta derecede nötropeni

ÖZEL TESTLER

• Cosyntropin adly madde 0,25 mg damardan injekte edilir

Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür

Addison hastaly?ynda dü?ük veya normal bulunur

GÖRÜNTÜLEME

• Batyn bilgisayarly tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük

• Batyn grafisinde böbrek üstü bezinin oldu?u bölgede kireçlenme odaklary

• Gö?üs grafisi: kalp konturlarynyn küçülmesi

TEDAVY

• Ayaktan tedavi hafif veya orta vakalarda yapylyr

• Adrenal krizde hastaneye yatyrmak ?arttyr

GENEL ÖNLEMLER

• Adrenal yetmezli?i, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir

AKTYVYTE

Tolore edebildi?i kadar

DYYET

Sodyumve Potasyum dengesi sa?layacak diyet önerilir

TERCYH EDYLEN YLAÇLAR• Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatlary kullanylyr

• Karaci?er hastaly?y olanlarda doz azaltylyr

• Kullanylan doz yava? yava? azaltylyr

ÖNLEM / KAÇINMA• Addison hastaly?ynyn önlemi bilinmemektedir

BEKLENEN GELY?ME VE PROGNOZ

• Uygun tedavide sonuçlar iyidir

• Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarynda ilaç tedavisi gerekir

KAYNAKLAR

Felig, P

, Baxter, J

D, Broadus, A

E

, et al, (eds): Endoçrinology and Met@bolism

2 nd Ed

New York, McGraw-HYII, I987

• Hershman, J

M

: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988

Yazary Dr

E

Lightner

07-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Addision Hastaly?y (Böbreküstü Bezi Yetersizli?i) TANIMLAMA Böbreküstü bezinin primer hastaly?yna ba?ly yetersiz çaly?masy surumudurBöbrek üstü bezinin tamamynyn veya bir kysmynyn hasary nedeniyle olu?ur % 80 vakada ba?y?yklyk sisteminde bozukluk ana sebeptir Tüberküloz ikinci syradadyr AYDS, son yyllarda artan nedenlerdendir • Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezli?inin ani ve ?iddetle geli?mesi sonucu olu?an ciddi bir taplodur • Genetik: Genetik geçi? ispatlanmy?tyr • Ya?: Her ya?ta görülebilir • Cinsiyet: Kadynlarda daha fazladyr BELYRTY VE BULGULAR • Kuvvetsizlik • Yorgunluk • Kilo kayby • Tansiyon dü?mesi • Deride koyula?ma • Zayyflama • Kusma • Yshal • So?u?a toleransyn azalmasy NEDENLERY •Ba?y?yklyk sisteminde bozumaya ba?ly böbrek üstü yetmezli?i •Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi • Mantar hastaly?y (histoplazmoz blastomikozis) • Sarkoidoz hastaly?yynyn böbrek üstü bezine sirayet etmesi • Böbrek üstü bezi içine kanama • Hemokromatozis hastaly?y • Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alynmasy • Böbrek üstü bezi tümörleri • Bazy hastalyklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) ba?ly böbrek üstü bezinine protein tabiatynda madde birikmesi (Amiloidoz) •AYDS RYSK FAKTÖRLERY • Ba?ysyklyk sisteminde bozuklu?a ba?ly Böbrek üstü yetmezli?inde aile hikayesi vardyr • Uzun süre steroid kullanymy, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi i?lemler sonrasy TANI LABORATUAR • Dü?ük serum sodyumu (130 mEq/ L’den az) • Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_’den fazla) • BUN yükselir • Kortizol dü?er, renin yükselir • ACTH seviyesi yükselir • Orta derecede nötropeni ÖZEL TESTLER • Cosyntropin adly madde 0,25 mg damardan injekte edilirEnjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür Addison hastaly?ynda dü?ük veya normal bulunur GÖRÜNTÜLEME • Batyn bilgisayarly tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük • Batyn grafisinde böbrek üstü bezinin oldu?u bölgede kireçlenme odaklary • Gö?üs grafisi: kalp konturlarynyn küçülmesi TEDAVY • Ayaktan tedavi hafif veya orta vakalarda yapylyr • Adrenal krizde hastaneye yatyrmak ?arttyr GENEL ÖNLEMLER • Adrenal yetmezli?i, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir AKTYVYTE Tolore edebildi?i kadar DYYET Sodyumve Potasyum dengesi sa?layacak diyet önerilir TERCYH EDYLEN YLAÇLAR• Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatlary kullanylyr • Karaci?er hastaly?y olanlarda doz azaltylyr • Kullanylan doz yava? yava? azaltylyr ÖNLEM / KAÇINMA• Addison hastaly?ynyn önlemi bilinmemektedir BEKLENEN GELY?ME VE PROGNOZ • Uygun tedavide sonuçlar iyidir • Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarynda ilaç tedavisi gerekir KAYNAKLAR Felig, P, Baxter, JD, Broadus, AE, et al, (eds): Endoçrinology and Met@bolism 2 nd Ed New York, McGraw-HYII, I987 • Hershman, JM: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988 Yazary Dr E Lightner