Addision Hastaly?y (Böbreküstü Bezi Yetersizli?i)
 

TANIMLAMA

Böbreküstü bezinin primer hastaly?yna ba?ly yetersiz çaly?masy surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamynyn veya bir kysmynyn hasary nedeniyle olu?ur. % 80 vakada ba?y?yklyk sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci syradadyr. AYDS, son yyllarda artan nedenlerdendir

• Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezli?inin ani ve ?iddetle geli?mesi sonucu olu?an ciddi bir taplodur.

• Genetik: Genetik geçi? ispatlanmy?tyr.

• Ya?: Her ya?ta görülebilir

• Cinsiyet: Kadynlarda daha fazladyr

BELYRTY VE BULGULAR

• Kuvvetsizlik

• Yorgunluk

• Kilo kayby

• Tansiyon dü?mesi

• Deride koyula?ma

• Zayyflama

• Kusma

• Yshal

• So?u?a toleransyn azalmasy

NEDENLERY

•Ba?y?yklyk sisteminde bozumaya ba?ly böbrek üstü yetmezli?i

•Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi

• Mantar hastaly?y (histoplazmoz. blastomikozis)

• Sarkoidoz hastaly?yynyn böbrek üstü bezine sirayet etmesi

• Böbrek üstü bezi içine kanama

• Hemokromatozis hastaly?y

• Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alynmasy.

• Böbrek üstü bezi tümörleri

• Bazy hastalyklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) ba?ly böbrek üstü bezinine protein tabiatynda madde birikmesi (Amiloidoz)

•AYDS

RYSK FAKTÖRLERY

• Ba?ysyklyk sisteminde bozuklu?a ba?ly Böbrek üstü yetmezli?inde aile hikayesi vardyr

• Uzun süre steroid kullanymy, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi i?lemler sonrasy

TANI

LABORATUAR

• Dü?ük serum sodyumu (130 mEq/ L’den az)

• Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_’den fazla)

• BUN yükselir

• Kortizol dü?er, renin yükselir

• ACTH seviyesi yükselir

• Orta derecede nötropeni

ÖZEL TESTLER

• Cosyntropin adly madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastaly?ynda dü?ük veya normal bulunur.

GÖRÜNTÜLEME

• Batyn bilgisayarly tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük.

• Batyn grafisinde böbrek üstü bezinin oldu?u bölgede kireçlenme odaklary.

• Gö?üs grafisi: kalp konturlarynyn küçülmesi

TEDAVY

• Ayaktan tedavi hafif veya orta vakalarda yapylyr

• Adrenal krizde hastaneye yatyrmak ?arttyr.

GENEL ÖNLEMLER

• Adrenal yetmezli?i, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir

AKTYVYTE

Tolore edebildi?i kadar

DYYET

Sodyumve Potasyum dengesi sa?layacak diyet önerilir.

TERCYH EDYLEN YLAÇLAR• Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatlary kullanylyr.

• Karaci?er hastaly?y olanlarda doz azaltylyr.

• Kullanylan doz yava? yava? azaltylyr

ÖNLEM / KAÇINMA• Addison hastaly?ynyn önlemi bilinmemektedir.

BEKLENEN GELY?ME VE PROGNOZ

• Uygun tedavide sonuçlar iyidir

• Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarynda ilaç tedavisi gerekir

KAYNAKLAR

Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and Met@bolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HYII, I987

• Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988

Yazary Dr. E. Lightner