![]() |
Matbaacılık Terimler Sözlüğü |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Matbaacılık Terimler SözlüğüMatbaacılık Terimler Sözlüğü Kambura:Ciltte kitap sırtlarının yuvarlatılması işlemi ![]() ![]() ![]() Forma:Matbaacılıkta kullanılan temel hesaplama birimlerinden birisi olup, sekiz ön, sekiz arka olmak üzere 16 sayfadan oluşan kitap bölümüdür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kırım: Tabaka halindeki basılı materyalin elle ya da makine ile katlanarak forma haline getirilmesi işlemi ![]() ![]() ![]() ![]() Harman: Formaların cilt öncesi kitap birimi haline getirilmek üzere sırayla yan yana veya iç içe dizilmesi ![]() ![]() ![]() Perforaj: Fatura, irsaliye, vezne alındıları, uçak vb ![]() ![]() Pilyaj: Dosya, broşür, dergi vs ![]() ![]() Gofre (Kabartma) :Davetiye, tebrik, kartvizit vb ![]() ![]() ![]() Yaldız Baskısı: M e t a l klişe veya kurşundan hazırlanmış tipo baskı kalıbının ısıtılarak, cilt bezi ya da benzeri bir materyal üzerine konulmuş yaldız kâğıdına (elle veya mekanik) yoluyla elde edilen transfer baskı ![]() Yaldız Boyama (Bronzlama): Toz halindeki varak, gümüş vb ![]() ![]() ![]() Şiring (Paketleme) : Teslime hazır hale getirilmiş dergi, kitap, broşür, katalog gibi basılı materyallerin tek tek ya da ikili, üçlü olarak postaya verilmesi için plastik ambalaj malzemesinin (folyo) ürünlere sarılıp, ısı yardımıyla kenarlarının yapıştırılması işlemine denir ![]() ![]() Ebru: Ebruculuk, ciltleme tekniğinde kâğıtta desen oluşturmak için el becerisiyle yapılan işlere denir ![]() Şömiz: Sıvama kapakların dışına sarılan gömlek ![]() ![]() Lama: Giyotinin kesici çelik ağzı… Cilt Tezgâhı: Ciltlenecek kitapların elde dikildiği tahta aygıt ![]() Cilt Ana Kapağı (Yan kâğıdı) :Ciltlenmiş bir kitapta, dış kapakların iç yüzlerini cilde bağlayan, dış kapakla ara kapak arasındaki yaprak (Bu kapağın ön ve arka yüzü yazısızdır ![]() ![]() Broşlamak: Basımevinde basılan yaprakların ya da dikilmiş formaların sırtına karton ya da kâğıt yapıştırarak bir cilt oluşturmak ![]() Kılavuzlu Cilt: Kitabın niteliğine ve önemine göre, kapakların, tek, çift ya da üçlü kılavuzla bezendiği cilt ![]() Kordonlu Cilt: Forma kırnaplarının kitabın sırtında küçük çıkıntılar oluşturduğu cilt ![]() Yarıklı Cilt: Forma kırnaplarını geçirmek için yaprakların sırttan yarıldığı cilt ![]() Kalamazo: İçine hareketli föy (yaprak) takılan ve bir anahtar düzeneği ile föy arasına göre ayarlanabilen bir tür klasördür ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Matbaacılık Terimler Sözlüğü |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Matbaacılık Terimler SözlüğüBASKI YÜZEY KORUMA İŞLEMLERİ Baskı Yüzey Koruma: Cilt işi bittikten sonra kitap, dergi, broşür, dosya vb ![]() ![]() ![]() Selefon (Laminasyon): Basılı broşür, dosya, kitap kapağı gibi çok kullanılan basılı materyallerin dış etkenlerden korunması (güneş, nem,yağ vb ![]() ![]() ![]() Lak:Broşür, kitap kapağı, katalog, dosya, davetiye gibi işlerde baskıyı dış etkenlere karşı korumak ve ürüne parlaklık kazandırmak için baskı yüzeyine mürekkep gibi uygulanan bir madde ![]() ![]() Vernik: Baskı yüzeyine uygulanan koruma işlemlerinden biri olup dayanıklılık ve parlaklığı lak kadar olmasa da yüzeye uygulanması kolay bir madde ![]() CİLTCİLİKTE KULLANILAN EL ALETLERİ Demir Gönye ve Demir Cetvel: Ölçüm işlerinde dayanıklı olması açısından m e t a l ölçü aletleri tercih edilmelidir ![]() Çekiç: Özellikle elle kambura açma işi için gerekir ![]() Pergel: Değişik cilt işlerinde kullanılır ![]() Deri Bıçağı: Deri kenarlarını inceltmeye yarar ![]() İp Kıskacı: Deri ciltlerde sırtın ip kabarcıklarını düzenlemeye yarar ![]() İp Dağıtmak İçin Teneke: Bu alet cilt iplerinin uçlarını dağıtmak için kullanılır ![]() ![]() Biz: Bu alet pek çok işin yanı sıra, daire şeklinde mukavva parçaları keserken de işe yarar ![]() Istaka: Cilt işlerinde kullanılan kâğıt katlamaya yarayan kemik ya da tahtadan yapılmış yassı bir el alet ![]() İskarpela: 15 mm genişliğinde keskin ağızlı bir alettir ![]() ![]() Testere: Küçük bir el testeresi ve kıl testere bulundurulacak olursa oyma kalıp motifleri ve küçük yuvarlak kutu mukavvaları kesilebilir ![]() ![]() Tahtalar: Kapağı takılmış kitap ve mukavvaları sert ağaçtan tahtaları arasında baskıya konur ![]() ![]() Yaldız Baskısı İçin Kumpas: Bu alet masa üzerine yatırılabilecek ve elle rahatça sıkılabilecek şekilde yapılmıştır ![]() ![]() Deri Taşı: Üzerinde deri traş edilecek olan bu taş tahminen 30x40 cm büyüklüğünde bir litografya taşıdır ![]() Deri Ütüsü: Bu alet deriyi düzeltme de kullanılır ![]() Cilt İğneleri: Bunlar kitap dikmek ve şiraze örmek için kullanılan yorgan iğneleridir ![]() ![]() Zımpara kâğıdından eğeler: Bunlar üzerine zımpara kâğıdı yapıştırılmış mukavva veya tahta parçalarıdır ![]() ![]() ![]() ![]() Boya çanakları, fırçalar, boya serpmek için teller ve sert fırçalar: Bunlar kitap kenarlarını boyamak, ayrıca renkli kâğıtlar yapmak için kullanılır ![]() Dikiş tezgâhı: El ile dikilecek kitap, defter gibi işlerin dikilmesi için kullanılan alete denir ![]() ![]() ![]() CİLTCİLİKTE KULLANILAN MALZEMELER KARTONLAR Krome Kartonlar: Bir yüzleri satine edilmiş olup çoğunlukla ilaç kutuları ve diğer küçük ambalaj işlerinde kullanılır ![]() Krome Lüks Kartonlar: Bir yüzleri çok iyi satine edilmiş olup lüks kapak, davetiye, kartvizit, reklâm işlerinde tercih edilir ![]() Bristol Kartonlar: Çok iyi cins kartonlar olup kapak işlerinde kullanılır ![]() Dosyalık Kartonlar: Bristol cinsinden olup genellikle dosya ve karteks işlerinde kullanılır ![]() MUKAVVALAR Gri Mukavva: El işlerinde ve makinelerde kullanılmak üzere 2 çeşit imal edilir ![]() ![]() ![]() ![]() Saman Mukavva: Yalnız el işleri için imal edilirler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Holzpappe (Odun hamurundan) :Bu mukavvaların öz maddesi kısa lifli odunlardır ![]() ![]() ![]() ![]() Astarlı Mukavva: Hem el işlerinde hem de makinede kullanılacak şekilde imal edilir ![]() ![]() ![]() Preslenmiş Mukavva: Hadern denilen bir maddeden yapılır ![]() ![]() ![]() Sert Mukavva: İsminden de anlaşıldığı gibi çok serttir ![]() ![]() ![]() ![]() Sırt Mukavvası: Yumuşaktır, kitap sırtlarında kullanılır ![]() ![]() CİLT BEZLERİ Kaliko Cilt Bezi: Kalikolar pamuk ipliğinden yapılan cilt bezleridir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Vinleks Cilt Bezi:Ana maddesi PVC (POLY VİNLY CLORUR) dır ![]() ![]() ![]() Üzeri Yazıyabilir Bezler: Özel olarak ehliyet, nüfus cüzdanı, kimlik kartları için imal edilir ![]() Alkor: Taşıyıcıları iplik değil kâğıttır ![]() ![]() Suni Deri: Dosya, klasör, kitap cildi sumen işlerinde kullanılır ![]() Diğer Bezler: Cilt kapağı olarak kullanılmayan tülbent, Paprolin bezlerde vardır ![]() ![]() Deri Çeşitleri: Maroken, Sahtiyan, Domuz, Keçi, Koyun derileri cilt işlerinde en çok kullanılandır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() DİĞER MALZEMELER Tül (Gaze): Ciltçilikte sırta konan ve formaların kendisine dikildiği veya zamklandığı seyrek elyaflı, fakat sağlam pamuklu bez ![]() Şiraze: Kitapların kafaya bağlandıkları yerin iki ucunda ibrişimden örülen ince şerit ![]() Kırnap: Ciltlemede kullanılan belirli uzunluktaki iplik ![]() Kola: Soğuk ve sıcak olarak iki şekilde yapılır ![]() ![]() Jelatin: Kemikten imal edilen yapıştırıcıdır ![]() Çırış: Bitkisel bir yapıştırıcıdır… Dekstrın: Mısırın 200 derecede kaynatılmasıyla elde edilen zarf ve pul arkalarında kullanılan çabuk kuruyan bir yapıştırıcıdır ![]() Selüloz: Duvar kâğıtlarıyla afişlerin yapıştırılmasında kullanılır ![]() Plastik tutkal: Cilt işlerinde kullanılan 30 kg ![]() ![]() ![]() Cilt boyaları: keten, deri, pandizot kumaş ve benzeri cilt kapağı malzemeleri üzerine baskı yapmak için kullanılan, ışığa dayanıklı örtücü boyalardır ![]() Sıcak tutkal: Boncuk ve tabaka halinde satılır ![]() ![]() ![]() Sentetik Yapıştırıcılar: Ana maddeleri PVC'dir ![]() ![]() ![]() Gummi Arabikum: Buna bizde "Arap Zamkı" denir ![]() ![]() BASKI ALTI MALZEMELERE İLİŞKİN TERİMLER Baskı taşıyıcı malzemeler: Boyayı kabul eden ve onu üzerinde taşıyabilen, cisimlere "baskı taşıyıcı malzemeler" denir ![]() ![]() Kâğıt: Hammaddesi odun, saman, paçavra gibi bitkisel maddeler olan, üzerine baskı yapılmaya elverişli tabakaya kâğıt denir ![]() Kâğıdın gramajı: 1 m2'nin gram olarak ağırlığı ![]() Kâğıdın hamuru: Kâğıdın yapılmadan evvelki son durumu… Kâğıdın suyu: Kâğıdın makinede dokunuş istikameti… Rule kâğıt:Bobin halinde sarılmış sonsuz kâğıt… Birinci hamur kâğıt: Selülozu çok, odunu azdır… İkinci hamur kâğıt: Odun miktarı ile selüloz miktarı birbirine yaklaşıktır ![]() Üçüncü hamur kâğıt: Odun miktarı çok, selüloz miktarı azdır ![]() Kuşe kâğıt: Yüzeyleri dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kaliteleri yükseltilen bu kâğıtların her iki yüzü parlak olanlarına kuşe kâğıdı denir ![]() Tabii kuşe: Tabii kuşede dolgu maddeleri, kâğıt hamurunun içine karıştırıldığı için, yüzeysel dolgu maddeli kuşe kâğıtlara oranla bunların beyazlıkları daha azdır ![]() Kromelüks (krome) kâğıt: Bir yüzü dolgu maddeleri ile kaplanıp perdahlanarak kalitesi yükseltilen bu kâğıtlara krome kâğıt veya kromelüks adı verilir ![]() ![]() Bristol karton: Çok beyaz ve iyi kalite bir karton cinsidir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Pelur kâğıt:Çok hafif, çok ince kâğıttır ![]() ![]() Otokopi kâğıtları:Diğer adı mikro kapsül sıvamalı kâğıt olan otokopy kâğıtları, kendinden kopyalı kâğıtlar olarak bilinir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ozalit kâğıtları:Kâğıt veya aydınger orijinallerden resim ve proje çoğaltmaya yarayan yüzeyi ışığa karşı duyarlı madde ile kaplı kâğıttır ![]() ![]() ![]() Aydınger kâğıtları:Daha çok mimarların kullandığı kaygan yüzeyli, saydam özel bir kâğıt cinsidir ![]() ![]() ![]() Papye kâğıdı: İçinde herhangi bir dolgu maddesi olmayan emici yumuşak kâğıt ![]() Kalender: Kâğıt fabrikalarında kâğıt ütüleme ve parlatma ünitesi veya makinesi ![]() Higrometre: Nem ölçü aleti… Karton: Bitkisel selülozun mekanik veya kimyasal yollarla istiflendirilmesi veya atık kartonların yeniden liflendirilmesiyle elde edilen hamurlardan üretilen sert, dayanıklı ve kalın kâğıt malzeme olarak tanımlanabilir ![]() Stifnis:Kartonun eğilmeye karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanan stifnis kutu üretiminde kullanılacak kartonun en önemli özelliğidir ![]() M e t a l:Daha çok ambalaj sanayinde kullanılan ve dayanıklıkları uzun ömürlü olan sac, teneke vb ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Cam:Transfer baskı (laboratuar aletleri vb), tampon baskı ve serigrafi baskı da kullanılan baskı altı malzemesidir ![]() ![]() Plastik:Enjeksiyon kalıplama yöntemiyle endüstriden gelen erimiş plastik yüksek basınçla kapalı ve soğutulan bir kalıp içine püskürtülür ve orada sertleştirilir ![]() ![]() Plastik Filmler:Polietilen (PE), polipropilen (pp), polivenül klorür (PVC), poliamid ![]() ![]() ![]() ![]() Alüminyum folyo: Su buharı ve gazlara karşı en iyi bariyer malzemelerden birisidir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Ahşap: Serigrafi baskı ve tampon baskı tekniğinde baskı altı malzemesi olarak kullanılabilir ![]() Kumaş:Serigrafi baskının yaygın kullandığı baskı altı malzemelerden birisidir ![]() |
![]() |
![]() |
|