Osmanlıda Askeri Taktikler-Falanks

Phalanx veya falanks, bir orduyu oluşturan askerlerin birbirinden ayrılmadan ard arda saflar halinde savaşmasını esas kabul eden bir savaş düzenidir İlk uygulamaları Arkayik Yunanistan'da Hoplites adı verilen ağır piyadelerin savaş düzeni olarak ortaya çıkmıştır Falanks düzeninden önce savaşlar, düzensiz gruplar arasında bire bir çatışmalar şekliden yürütülmektedir Falanks düzeni, kütlesel bir vuruş gücüyle son derece etkili bir savaş düzeni olarak ortaya çıkmıştır
Her asker, sağ eliyle kavrayıp kaburgaları ve dirseği arasına sıkıştırdığı kargıyla düşman sıralarına koşarak ilerler ve düşman sıralarındaki kalkan boşluklarına saplamaya çalışırdı Bu şekilde ileri uzanmış mızraklar, bir elin parmaklarını andırdığından, bu savaş düzenine falanks denilegelmiştir Falanks, Latince bir tıp terimidir ve parmak kemikleri anlamındadır
Kalkan, vücudun sol yanını örttüğü için her asker, sağ yanını güvene alabilmek için sağındaki askere iyice sokulmak zorunda kalıyordu Bu yüzden falanks sıraları ileri hareketleri anında hafifçe sağa kayardı Flanks düzeni makedonlarcada kullanılmış olup büyük İskenderin Pers İmparatoru III Darius'la yaptığı Gavgamela savaşında da etkisini büyük ölçüde göstermiştirMakedonların flanks düzeni biraz farklı idi iskeder bölükleri 16 ya 16 kare şeklinde sıralandırarak oluşturmuşduYanlarında saritsa adında 5-55 metre uzunluğunda mızraklar ve kopis adı verilen kamaya benzeyen bir kılıç taşırlardı
Avrupa'da uzun süre kulanılmıştır Bunun karşısındaki bir diğer savaş taktiği Türk ve Moğol göçebelerinin kullandığı, temelde saldırıp çekilme esasına dayalı bozkır ya da İslami dönemde Türklerde kullanılan adıyla hilal taktiğidir Bu taktiğin özünde falanksın tersine, ani hareket ve

HAREKETLİ SAVUNMA
Hareketli savunma, ya da Esnek savunma, birliklerin belirli mevzi ya da tahkimatlara bağlı olmaksızın hareketli olarak kullanıldığı savunma taktikleridir Hareketli savunmada, savunma düzeni ve stratejisi, belirli mevzilerin sonuna kadar tutulmasını değil, savaşın gidişatına göre gerektiğinde geri mevzilere çekilinmesini esas alır Ancak esnek savunmada belirleyici unsur, karşı taarruzlarla düşmanın saldırı düzeninin bozulmasıdır Savunma ve saldırı birlikte uygulanır

HAZIRLIK ATEŞİ
Hazırlık ateşi, taarruz edilecek olan düşman savunma hatlarındaki direnci kırmaya yönelik, taarruzun hemen öncesinde uygulanan bombardımandır Top, havan ve roket unsurlarının düşman hatlarını belirli bir süre ateş altında tutmalarına dayanmaktadır Bu operasyonlarda, II Dünya Savaşı'yla yaşama geçirilen Yıldırım savaşı taktikleriyle, taktik bombardıman ve avcı uçakları da kullanılmaya başlanmnıştır
Kuşkusuz düşmanın bir savunma düzeni oluşturmadığı arazilerden taarruz yapıldığında, bir hazırlık ateşine gerek duyulmaz Ancak, askeri doktrinde, düşmanın savunma pozizyonuna yönelen taarruzlarda, hazırlık ateşi açılmamasının, taarruzun başarı şansını tümüyle ortadan kaldırdığı kabul edilir
Hazırlık ateşinin, düşman savunma düzeninin direncini kırmaktaki etkinliği, kullanılan unsurların sayısına, ateş yenileme hızına ve hazırlık ateşi süresine bağlıdır Ne kadar fazla sayıda top, havan, roket ya da uçak kullanılırsa, o ölçüde etkin bir hazırlık ateşi sağlanmış olunur Keza, hazırlık ateşi süresinin uzatılması da aynı şekilde daha etkin bir hazırlık ateşi sağlar
Ancak hazırlık ateşi süresinin uzatılmasının bir handikabı da vardır Hazırlık ateşi başladığında düşman komutanlığı, taarruz hattı hakkında doğal olarak bilgilendirilmiş olmaktadır Kuşkusuz ki, taarruzun nereden geleceğini artık biliyor olduğu için, derhal gereken önlemleri almaya koyulacaktır Bu önlemler çoğu kez, yedek birlikleri taarruz hattının hemen gerisine sevk etmek, ya da geride yeni savunma mevzileri oluşturmak şeklindedir Hazırlık ateşinin süre olarak uzatılması, düşmana bu önlemler için yaşamsal önemde bir zaman dilimi kazandırmış olur Bu yüzden hazırlık ateşinin süresi, optimal bir düzeyde tutulmalı, yeterli hasar sağlanabilecek, en az sürede yapılmalıdır

KANATLARDAN KUŞATMA
Kanatlardan kuşatma, hemen hemen her çarpışma da kullanılan temel askerî manevradır Birliklerin yüzyüze, yakın çatışmalarında kullanılan, askeri taktiklerin en temel uygulamalarından biridir Hareket, karşı tarafın merkezden taarruz etmesinin hemen ardından kanatlardan başlatılacak eşzamanlı taarruzla düşman kuvvetlerinin merkezde toplanmasını sağlamak ve kıskaç hareketinin sürdürülmesi ile düşmanın gerisine sarkarak çepeçevre kuşatmaktan oluşmaktadır Bu hareket esnasında en uç kanatlardan da uygulanan ikinci bir kıskaç hareketiyle, etrafı çevrilen birliğe olası desteklerin de gelmesi engellenir
Piyade çarpışmalarının çoğu genellikle bu askerî taktik üzerine kuruludur ve yaygın olarak hava çarpışmalarında da kullanılmaktadır Bu manevra şeklinden kabaca Sun Tzu'nun Savaş Sanatı eserinde de bahsedilir Ancak Sun Tzu, düşmana birkaçış yolu bırakmanın en iyi yöntem olduğunu tartışmaktadır Ona göre, tamamiyle etrafı çevrilmiş bir ordu kapana kısılmanın verdiği korkuyla daha dirençli savaşacaktır
Temel olarak uygulanan bu manevra da etrafı çevrilen düşman kuvvetinin gücü daha az ya da denk ise kaçış yolu bırakmadan yoketmek, ya da düşman gücü daha kuvvetli ise kaçış yolu bırakarak, artçı kuvvetlerin kaçan düşmanı temizlemesi gibi değişik tamamlama tarzları bulunmaktadır Ayrıca, kanatlarda ve merkezde çatışmanın sürdüğü bir sırada, merkezdeki kuvvetlerin ricat izlenimi verecek şekilde geri çekilmesiyle de kendiliğinden sağlanmış olunur
Hafif süvari birliklerinden oluşan Orta Asya kökenli askeri birliklerin sıklıkla ve başarılı bir biçimde uyguladıkları bir taktik olarak tarihte pek çok kez uygulanmıştır
Cannae savaşındaHannibal, bu taktiği daha ustalıkla kullanmış, merkezdeki kuvvetlerine uygun zaman geldiğinde geri çekilme emri vermek yerine, merkezi zaten kısa sürede geri çekilmek zorunda kalacak biçimde düzenlemiştir

STRATEJİK BOMBARDIMAN
Stratejik bombardıman, bombardıman uçakları tarafından, düşman ülkedeki askeri stratejik hedeflerin sistemli ve yoğun olarak bombalanmasıdır Stratejik hedefler, o ülkenin savaşma kapasitesini oluşturan, iktisattaki anlamda, üretim ve dağıtım yapılanışıdır Stratejik hedeflerin dar yorumu askeri yapılanışlardır Savaş endüstrisine yönelik -nihai mal ya da aramalı olarak- üretim yapan endüstri tesisleri, petrol rafineleri, ana haberleşme tesisleri bu hedefler arasında yer alır ve giderek düşman ülkenin tüm ekonomik yapılanışını çökertmeye yönelir
Stratejik bombardımanın geniş anlamda yorumu ise düşman ülke nüfusunun iktisadi anlamda üretim yaparak, bu üretimde çalışarak, savaşın getirdiği zorluklara katlanarak savaşa destek vermelerinin, sivil nüfusun savaş azmini ve desteğini kırmaya yönelir Bu noktada stratejik bombardıman, askeri olmayan, diğer değişle sivil hedefleri de kapsamına alır Büyük kentlerin bombalanması buna örnektir
Stratejik bombardıman, en yoğun biçimiyle II Dünya Savaşı yıllarında, Britanya Savaşı sırasında, İngiltere'deki askeri hedeflerin yanı sıra -Berlin'in bombalanmasına karşılık olarak- Londra'nın bombalanması ve daha sonra Müttefik ağır bombardıman filolarınca Almanya'daki hedeflerin bombalanması şeklinde gerçekleşmiştir II Dünya Savaşı boyunca bu stratejik bombardıman süreci, ağırlıklı hedeflerin sivil ya da askeri olması arasında değişim göstermiştir

TAKTİK BOMBARDIMAN
Taktik bombardıman, hava unsurlarınca düşman tarafın askeri hedeflerine yönelik hava taarruzlarıdır Taktik bombardıman, karşı tarafın savaş gücünün, savaşma azim ve kararlılığının, savaşma olanaklarının imhasına yönelir Bu tarz hava bombardımanında düşmanın karargah, kışla, ikmal depoları, topçu ve tanksavar bataryaları gibi askeri hedeflerinin yanı sıra, savaşı sürdürmesine olanak sağlayan köprü, demiryolu kavşağı gibi ulaşım ve haberleşme tesisleri de vurulmaya çalışılır

YAKIN HAVA DESTEĞİ
Yakın hava desteği, taktik bombardıman, avcı uçağı, avcı-bombardıman uçağı uçaklarıyla, kara birliklerinin ileri harekatını ve ateş gücünü desteklemek için, kara birliklerinin harekat gereksinimleriyle bütünleşmiş tarzda, düşman kara hedeflerinin imha edilmesidir Yakın hava desteği sağlayan hava unsurları, belirli düşman kara hedeflerini, yakın mesafeden, direkt olarak vurmak durumundadırlar Bu şekliyle yakın hava desteği, top ya da tanksavarın, hedef gözeterek yaptığı yakın topçu desteği ile benzer bir işlev görmektedir
Yakın hava desteği, taarruz halindeki düşman hava ya da kara unsurlarının karşılanması, önlenmesi için girişilen harekattan farklıdır Çünkü hava unsurlarının bu amaçla kullanılmasında kara unsurlarının gereksinimleriyle bir bütünleşme, eğgüdüm gerekmemektedir
Yakın hava desteği kara unsurlarıyla üstün bir eşgüdüm gerektirmektedir Günümüzde bu eşgüdüm elektronik savaşın tüm teknik olanaklarının kullanıldığı bir dizi teknikle sağlanmaktadır
Hava unsurlarının yakın hava desteği olarak ilk kullanımı I Dünya Savaşı yıllarında olmuştur Ancak savaş süresince yakın hava desteğinin etkisi psikolojik olmanın ötesine geçememiştir
Yakın hava desteğinin sistemli olarak uygulanması II Dünya Savaşı yıllarında ortaya çıkmıştır Savaş öncesinde Luftwaffe, diğer türlere göre uçaksavar ateşinden daha az etkilenmesi nedeniyle pike bombardıman uçakları geliştirmeye öncelik vermiştir Bu geliştirme çalışmaları sonucunda Junkers Ju 87, Stuka pike bombardıman uçağı geliştirilmiştir Bu uçakların savaş alanında ilk test edilişi İspanya İç Savaşı sırasında olmuştur Stukalar, II Dünya Savaşı boyunca da Yıldırım savaşı taktiklerinin bir unsuru olarak hem taktik bombardıman, hem de yakın hava desteği amaçlı olarak kullanılmışlardır