Döner Kümbet, şahcihan Hatun Kümbeti

DÖNER KÜMBET





Döner kümbet,ŞAHCİHAN HATUN KÜMBETİ olarak da bilinirKayseri"de ,Talas yolu üzerinde Selçuklu kümbetiYazıtında tarih bulunmamakla birlikte Şah Cihan Hatun"a ait olduğu belirtilmiştirYapım tarihini bazı yazarlar 1276 olarak belirtirken ,biçimlenişine ve bezemelerine bakarak 1290-1310 arasında yapıldığını ileri sürenler de vardır

Kümbet ,kenarları 6,4 m uzunluğunda kare planlı bir oturtmalık üstünde yer alırBu oturtmalık yaklaşık 3 m yükselirve köşelerindeki pahlarla bir onikigene dönüşürDöner Kümbet,Kayseri"deki kümbetler arasında oturtmalığının köşleri pahlı tek örnektirBu oturtmalıktan ,mukarnas örgeli bir silmeyle 12 yüzlü gövdeye geçilirGövde yüzlerinin hepsinin köşeleri köşeleri boyunca bir çift kaval silme yükselirbunlar yukarıda her yüzün ortasında sağır penci kemer oluşturarak birbirleriyle birleşirKemerlerin hemen üstünde yaprak,kıvrıkdal ve geometrik geçmelerden oluşan silindirik bir kuşak dolanırBu kuşaktan sonra gelen mukarnaslı ikinci bir silme,gövde ile külahı ayırırKoni biçimli,taştan külahın üstü de,yüksekliğinin yaklaşık üçte birine kadar yükselen sağır basık kemerlerle bezenmiştir

Gövdenin doğu ve batı yüzünde iki pencere vardırPencereler birer niş içinde ,biraz geriye çekilmiş durumdadırNişlerin üstü sivri kemerle geçilmiş,kemerin içi mukarnasla doldurulmuşturHer iki nişin de yan köşelerinde sütunçeler bulunurKuzey yüzdeki kapıya beşer basamaklı iki kollu bir merdivenle ulaşılırBasamaklar oturtmalıktan konsol olarak çıkar,altları boşturBasık kemerli kapının da iki yanında birer sütunçe vardırTepesinde bir mukarnas,yer alırmukarnası bir sivri kemer sararBütün bu öğeler rumi ve palmet örgelerinden oluşan bir bordürle çevrelenmiştirBordürün daha üstünde,çevresi palmetlerden bir çerçeveyle sarılı,beyaz mermerden bir yazıt görülürGövdenin geri kalan on bir yüzü zengin bitkisel ve geometrik desenli bezemelerle kaplıdırİnsan başları,kanatlı hayvanlar ( aslan),kuş figürleri,Erzurumdaki Çifte Minareli Medrese"nin girişindekileri anımsatan hayatağaçları bu desenleri oluşturan örgelerin bazısıdırAma bezemelerin işçiliği fazla özenli değildirİnsan figürleri de bugün tahrip edilmiş durumdadır

Kümbetin gövdesi içeride daire planlıdırÜzeri ( dışarıdaki külahın altında) kubbeyle örtülüdürDuvarlardan bu kubbeye geçişte de bir silme oluşturulmuşturMihrap nişi kapının tam karşısına gelmezbiraz sağa kaçık yapılmıştırOturtmalığın penceresi ya da herhangi bir hava deliği bulunmadığı gibi,ne dışarıdan ne de mescit katı döşemesinden bir girişi vardırBu nedenle içinin boş olup olmadığı ,cenazelik ( mumyalık) olarak yapılıp yapılmadığı kesinlikle bilinmemektedir

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir