Döner Kümbet, şahcihan Hatun Kümbeti
 

DÖNER KÜMBET


http://frmsinsi.net/attachment.php?a...1&d=1346763464


Döner kümbet,ŞAHCİHAN HATUN KÜMBETİ olarak da bilinir.Kayseri"de ,Talas yolu üzerinde Selçuklu kümbeti.Yazıtında tarih bulunmamakla birlikte Şah Cihan Hatun"a ait olduğu belirtilmiştir.Yapım tarihini bazı yazarlar 1276 olarak belirtirken ,biçimlenişine ve bezemelerine bakarak 1290-1310 arasında yapıldığını ileri sürenler de vardır.

Kümbet ,kenarları 6,4 m uzunluğunda kare planlı bir oturtmalık üstünde yer alır.Bu oturtmalık yaklaşık 3 m yükselir.ve köşelerindeki pahlarla bir onikigene dönüşür.Döner Kümbet,Kayseri"deki kümbetler arasında oturtmalığının köşleri pahlı tek örnektir.Bu oturtmalıktan ,mukarnas örgeli bir silmeyle 12 yüzlü gövdeye geçilir.Gövde yüzlerinin hepsinin köşeleri köşeleri boyunca bir çift kaval silme yükselir.bunlar yukarıda her yüzün ortasında sağır penci kemer oluşturarak birbirleriyle birleşir.Kemerlerin hemen üstünde yaprak,kıvrıkdal ve geometrik geçmelerden oluşan silindirik bir kuşak dolanır.Bu kuşaktan sonra gelen mukarnaslı ikinci bir silme,gövde ile külahı ayırır.Koni biçimli,taştan külahın üstü de,yüksekliğinin yaklaşık üçte birine kadar yükselen sağır basık kemerlerle bezenmiştir.

Gövdenin doğu ve batı yüzünde iki pencere vardır.Pencereler birer niş içinde ,biraz geriye çekilmiş durumdadır.Nişlerin üstü sivri kemerle geçilmiş,kemerin içi mukarnasla doldurulmuştur.Her iki nişin de yan köşelerinde sütunçeler bulunur.Kuzey yüzdeki kapıya beşer basamaklı iki kollu bir merdivenle ulaşılır.Basamaklar oturtmalıktan konsol olarak çıkar,altları boştur.Basık kemerli kapının da iki yanında birer sütunçe vardır.Tepesinde bir mukarnas,yer alır.mukarnası bir sivri kemer sarar.Bütün bu öğeler rumi ve palmet örgelerinden oluşan bir bordürle çevrelenmiştir.Bordürün daha üstünde,çevresi palmetlerden bir çerçeveyle sarılı,beyaz mermerden bir yazıt görülür.Gövdenin geri kalan on bir yüzü zengin bitkisel ve geometrik desenli bezemelerle kaplıdır.İnsan başları,kanatlı hayvanlar ( aslan),kuş figürleri,Erzurumdaki Çifte Minareli Medrese"nin girişindekileri anımsatan hayatağaçları bu desenleri oluşturan örgelerin bazısıdır.Ama bezemelerin işçiliği fazla özenli değildir.İnsan figürleri de bugün tahrip edilmiş durumdadır.

Kümbetin gövdesi içeride daire planlıdır.Üzeri ( dışarıdaki külahın altında) kubbeyle örtülüdür.Duvarlardan bu kubbeye geçişte de bir silme oluşturulmuştur.Mihrap nişi kapının tam karşısına gelmez.biraz sağa kaçık yapılmıştır.Oturtmalığın penceresi ya da herhangi bir hava deliği bulunmadığı gibi,ne dışarıdan ne de mescit katı döşemesinden bir girişi vardır.Bu nedenle içinin boş olup olmadığı ,cenazelik ( mumyalık) olarak yapılıp yapılmadığı kesinlikle bilinmemektedir.

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsi.net için derlenmiştir.