Diyalektik Maddecilik

DİYALEKTİK MADDECİLİK

Doğada ve tarihte belirleyici olan süreçlerin,kendi içlerindeki karşıtlık ilişkileri yoluyla oluştuğunu ve bütün olayların bu maddi temelli ilişkilerle açıklanması gerektiğini savunan felsefe görüşüTarihsel maddecilik ile birlikte Marksist dünya ve tarih görüşünü oluştururMarx ve Engels"e göre maddecilik ,duyularla algılanabilen maddi dünyanın zihin ya da ruhtan bağımsız nesnel bir gerçeklik olarak ele alınmasına dayanırMarx ve Engels zihinsel ya da ruhsal süreçlerin varlığını reddetmişler,ama düşüncelerin temelde maddi koşulların ürünleri ya da yansımaları olduğunu savunmuşlardırMaddeyi zihin ya da ruha bağımlı olarak ele alan,zihin ya da ruhun maddeden bağımsız olarak var olabileceğini savunan bütün kuramları ise,maddeciliğin karşıtı olarak gördükleri idealizm altında toplanmışlardırOnlara göre ,maddeci ve idealist görüşler felsefenin tarihsel gelişimi boyunca uzlaşmaz bir karşıtlık içinde olmuşturBu nedenle maddecilik ve idealizmi birleştirmeye ya da uzlaştırmaya yönelik bütün çabaların kaçınılmaz olarak karışıklık ve tutarsızlığa yol açacağını savunan tam bir maddeci yaklaşımı benimsemişlerdir

Marx ve Engels kendi diyalektik anlayışlarını büyük ölçüde Hegel"in görüşlerinden yola çıkarak geliştirmişlerdirHegelci diyalektik,nesneleri soyutlayarak her birini kendi başına ve değişmez özellikleri olan birimler olarak gören "metafizik"düşünce biçiminin tersine,nesneleri hareket ve değişimleri,karşılıklı ilişkileri ve etkileşimleri içinde ele alırHer şey sürekli bir oluş ve yok oluş süreci içindedirBu süreç içinde hiçbir şey sürekli değildirher şey değişir ve yerini beşka bir şeye bırakırBütün şeyler çelişkili yanlar ya da yönler içerirBu yönler arasındaki çatışma değişimin itici gücüdürve sonunda şeylerin dönüşüme uğramasına ya da ortadan kalkmasına yol açarHegel değişme ve gelişmeyi doğada ve toplumda somutlaşan Mutlak Tin"in ya da idea"nın bir dışavurumu olarak görürken,Marx ve Engels değişimi ve gelişimi maddi dünyanın doğasında var olan bir özellik olarak görürlerBu nedenle Hegel"in yaptığı gibi ilkelirinden çıkarsanamayacağını,ilkelerin olaylardan çıkarılması gerektiğini savunurlar

Marx ve Engels"in bilgi kuramının çıkış noktası,bütün bilgilerin duyular yoluyla elde edildiği biçimindeki maddeci öncüldürAma bilgiyi yalnızca verili duyu izlenimlerine dayandıran mekanik görüşün tersine bu kuram,pratik çalışma sürecinde toplumsal olarak elde edilen insan bilgisinin diyalektik gelişimini vurgularİnsanlar nesnelere ilişkin bilgileri yalnızca bu nesnelerle pratik düşüncelerini biçimlendirerek edinirlerDüşüncelerin gerçekliğe uygunluğunun ,yani doğruluğunun sınanmasını sağlayan tek araç toplumsal pratiktirBu bilgi kuramı,kendinde şeylerin yanıltıcılığından dolayı insanların yalnızca duyumlanabilir görüntüleri bilebileceğini öne süren öznel idealizme duyularüstü gerçekliğin duyulardan bağımsız saf sezgi ya da düşünce ile bilinebileceğini öne süren nesnel idealizme aynı ölçüde karşı çıkar

Marx ve Engels"in yapıtlarında diyalektik maddeciliğin bütünsel sistematik bir açıklaması yokturÖzellikle Marx"ın yapıtlarında diyalektik maddecilik daha çok siyasal iktisat ve tarih bilimlerinin yeniden kuruluşunda somutlaşmış yöntemsel ve felsefi ilkelerin örtük bütünü olarak,özümsenmiş biçimde yer alırEngels"in diyalektik maddeciliği doğa bilimleriyle ilişkilendirdiği polemik ağırlıklı bazı yapıtlarındaki açımlamalarda bu bilimlerin o dönemdeki doğalcı yorumunun izlerini taşımaktadır

Diyalektik maddeciliğe sistematik bir anlatım kazandırma çabaları 20yüzyılda başlıca iki kanaldan gelişmiştirBunlardan birincisi,diyalektik maddeciliğin komünist partilerinin programlarınının felsefi temeli,"bilimsel bir ideoloji" olarak şemalaştırılmasıdırBu şemalaştırmanın ürünü,diyalektiğin doğanın ve toplumun evrensel gelişme "yasaları" olarak tanımlanan birkaç kategoriye indirgenmesi maddeciliğin de doğalcılık ve olguculukla özdeşleşmesi olmuşturBu eğilimin karşısındaysa Antonio Gramsci"nin ,gençlik döneminde György Lukacs"ın ve daha sonra Franfurt okulu düşünürlerinin yapıtlarında diyalektik maddeciliğin kurucu öğelerini insanın gerçekliği ve kendisini dönüştürücü tarihsel etkinliğinde temellendiren ve Marksizmin Hegelci diyalektikten köktenci bir kopuşun ürünü olduğunu böylece ideolojinin de yerini bilimin aldığını savunan Louis ci diyalektiğin yapısalcı ( bakyapısalcılık)bir yorumunu ortaya atmıştırAyrıca baktarihsel maddecilik

Kaynak;AnaBritannica cilt 10 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________