Tarihte Osmanlı Rus İlişkileri Nasıldır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Osmanlı Devleti ve İsveç’le mücadele etmiştir

[*]İsveç’e saldıran Rus orduları karşısında ba*şarısız olan İsveç kralı Osmanlı Devleti’ne sı*ğınınca

Osmanlı-Rusya Savaşı başlamış ve savaş 1711 Prut Antlaşması ile sona erdirilmiştir

[/list]II-1736-1739 SAVAŞLARI BELGRAD ANTLAŞMASI:

1736-1739 savaşları sonucunda 1739′da Belgrad Antlaşması imzalanmış ve bu antlaşma ile;
Karadeniz’de donanma ve ticaret gemisi bulunduramayacaklardır
Azak Kalesi yıkılmak koşuluyla Ruslar’a bırakılmıştır

UYARI: Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’de Ruslar’a karşıüstünlüğünü vurgulayan son antlaşma Belgrad Antlaşması‘dır
III-1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI:

Rusların saldırdığı Lehlerin Osmanlıya sı*ğınması ve onları takip eden Rus ordularının Osmanlı topraklarına girmesiyle başlamıştır
Ruslar Akdeniz’e açılarak 1770′de Çeşme’de Osmanlı donanmasını yakacaklar ve büyük bir üstünlük sağlayacaklardır
Savaş 1774′te Küçük Kaynarca Antlaş*masının imzalamasıyla sona erecektir Bu antlaşmaya göre;

a) Kırım’ın bağımsızlığı tanınmıştır

b) Kırım halkı dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı sayılmıştır

c) Ruslar

Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmiştir

UYARI: Rusya Osmanlı Devleti’nin içişlerine
müdahale şansını elde etmiştir
d) Ruslara ilk defa kapitülasyonlar ve savaş tazminatı verilmiştir

IV-1787-1792OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE YAŞ ANTLAŞMASI

Rusların 1783′te Kırım’ı kendilerine bağlama*ları üzerine Osmanlı-Rus savaşı başlamıştır
Osmanlı Devleti savaşta çok toprak kaybet*mesine rağmen Rusya İle Yaş Antlaşması’nı imzalamıştır(1792)
Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu onaylamıştır Rusya ise savaşta elde ettiği toprakları Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir

UYARI: Osmanlı topraklarında halkı tümüyle Müslüman olan bir bölge ilk kez birbaşka devletin egemenliğine girmiştir

V-1812-1829 ARASI OSMANLI-RUS İLİŞKİLERİ

Ruslar Sırpları kışkırtarak isyan çıkarmıştır
Osmanlı Devleti 1812′de Rusya ile Bükreş Antlaş*ması‘™imzalanmak zorunda kalmıştır
Antlaşmaya göre Ruslar Boğazlar’dan yarar*lanacak (ticari açıdan) Sırbistan’a da ayrıcalıklar tanınacaktı
Rusların kışkırtmasıyla ve ulusçuluk düşüncesinin de etkisiyle Yunanlılar ayaklandılarBunun üzerine Osmanlı Rus ilişkileri bozulduÇıkan savaş sonucunda Edirne Antlaşması (1829) imzalanmıştır
Rusya ile imzalanan bu antlaşmaya göre Yunanistan’a bağımsızlık verilmiştir

Edirne Antlaşması’na Rus ticaret gemilerinin Boğazlardan yararlanma hakkı Osmanlılar’ın tazminat ödemesi ve Sırbistan’a özerklik tanı*ması gibi maddeler konulmuştur

VI- KIRIM SAVAŞI (1853-1856)

Rusya “hasta adam” olarak nitelediği Osmanlı Devleti’nin paylaşılmasını İngiltere’ye önermiştir
İngiltere’den ret cevabı alan Rusya kutsal yerler sorununu bahane ederek 1853′te Sinop baskını’nı gerçekleş*tirmiş Osmanlı donanmasını yakmıştır
Bunun üzerine İngiltere Fransa Piyemonte Devletleri Osmanlı Devleti’nin yanında ya alarak; Kırım’da Rusya’yı yenmeyi başarmış*lardır

UYARI: İlk dış borç bu savaştan dolayı gereksinimleri karsılamak içinalınmıştır

-Paris Antlaşması (1856)
Kırım Savaşı’ndan sonra savaşan taraflar Pariste toplandı
UYARİ: Osmanlı Devleti Paris Antlaşması’nda iyi koşullar elde edebilmek için Islahat Fermanı‘nıantlaşma öncesi kabul ederek azınlıklara geniş haklar vermiştirParis Antlaşmaya göre:
Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacak*tır (Bu ilk kez kabul edilmiştir)
Osmanlı Devleti ulusal bütünlüğünü kendisi*nin koruyamayacağını kabul ederek Avrupa devletlerinin korumasını istemiştir (Osmanlı Devleti ilk kez kendi bağımsızlığını koruya*mayacağını kabul etmiştir)
Karadeniz uluslararası olarak kabul edilmiş*tir Osmanlılar ve Ruslar bu denizin kıyısında tersane yapamayacaklardı (Savaşı Osmanlı Devleti kazanmasına karşın bu maddeyle yenik devlet statüsüne düşmüştür)

NOT: Bu antlaşma bu yüzyıldaki iyi antlaşma sayılır
En önemli yanıRusların Osmanlı Devleti’ne 20 yıl
kadar saldırmasınıönlemiş olmasıdır

VII-1877-1878 OSMANLI RUS SAVAŞLARI (93 HARBİ)
ü Rusların Panislavizm ideolojisi(Slav ırkından olan milletleri kendi hakimiyetine alma) ve Ortodoks inancıyla yaptıkları kışkırtıcı hareketlerin sonucu

1875′te Hersek’te isyan başlamıştır

ü Osmanlı Devleti isyanı bastırınca bütünAvrupa ülkeleri harekete geçerek

1876′da İstanbul Konferansı(Tersane Konferansı)

arkasından da Londra Konferansı’nı düzenlemişlerdir

Bu konferansta;
ü Osmanlı Devleti’nin parçalanması gündeme gelmiş

ü Balkanlar’da özerk ve bağımsız devletlerin kurulması kararları alınmıştır

ü Osmanlı Devleti konferans önerilerini kabul etmeyince

Ruslar saldırıya geçmiştir

ü Kafkasya’da Ahmet Muhtar Paşa

Balkan*lar’da Gazi Osman Paşa büyük çaba harca*malarına rağmen yenilgiyi önleyememişlerdir

ü Bunun sonucunda Ayastefanos Antlaşması imzalanmıştı
NOT: Avrupa devletleri Rusya’nın lehine olan bu antlaşmayı kabul etmemişler

antlaşmanın yürür*lüğe girmesini önlemişlerdir

Yerine Berlin Antlaş*masının (1878)imzalanmasını sağlamışlardır

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tarihte Osmanlı Rus İlişkileri Nasıldır? Tarihte Osmanlı Rus İlişkileri Nasıldır? Osmanlı Devleti ve İsveç’le mücadele etmiştir []İsveç’e saldıran Rus orduları karşısında başarısız olan İsveç kralı Osmanlı Devleti’ne sığınınca Osmanlı-Rusya Savaşı başlamış ve savaş 1711 Prut Antlaşması ile sona erdirilmiştir [/list]II-1736-1739 SAVAŞLARI BELGRAD ANTLAŞMASI: 1736-1739 savaşları sonucunda 1739′da Belgrad Antlaşması imzalanmış ve bu antlaşma ile; Karadeniz’de donanma ve ticaret gemisi bulunduramayacaklardır Azak Kalesi yıkılmak koşuluyla Ruslar’a bırakılmıştır UYARI: Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’de Ruslar’a karşıüstünlüğünü vurgulayan son antlaşma Belgrad Antlaşması‘dır III-1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE KÜÇÜK KAYNARCA* ANTLAŞMASI: Rusların saldırdığı Lehlerin Osmanlıya sığınması ve onları takip eden Rus ordularının Osmanlı topraklarına girmesiyle başlamıştır Ruslar Akdeniz’e açılarak 1770′de Çeşme’de Osmanlı donanmasını yakacaklar ve büyük bir üstünlük sağlayacaklardır Savaş 1774′te Küçük Kaynarca Antlaşmasının imzalamasıyla sona erecektir Bu antlaşmaya göre; a) Kırım’ın bağımsızlığı tanınmıştır b) Kırım halkı dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı sayılmıştır c) Ruslar Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmiştir UYARI: Rusya Osmanlı Devleti’nin içişlerine müdahale şansını elde etmiştir d) Ruslara ilk defa kapitülasyonlar ve savaş tazminatı verilmiştir IV-1787-1792OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE YAŞ ANTLAŞMASI Rusların 1783′te Kırım’ı kendilerine bağlamaları üzerine Osmanlı-Rus savaşı başlamıştır Osmanlı Devleti savaşta çok toprak kaybetmesine rağmen Rusya İle Yaş Antlaşması’nı imzalamıştır(1792) Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu onaylamıştır Rusya ise savaşta elde ettiği toprakları Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir UYARI: Osmanlı topraklarında halkı tümüyle Müslüman olan bir bölge ilk kez birbaşka devletin egemenliğine girmiştir V-1812-1829 ARASI OSMANLI-RUS İLİŞKİLERİ Ruslar Sırpları kışkırtarak isyan çıkarmıştır Osmanlı Devleti 1812′de Rusya ile Bükreş Antlaş*ması‘™imzalanmak zorunda kalmıştır Antlaşmaya göre Ruslar Boğazlar’dan yararlanacak (ticari açıdan) Sırbistan’a da ayrıcalıklar tanınacaktı Rusların kışkırtmasıyla ve ulusçuluk düşüncesinin de etkisiyle Yunanlılar ayaklandılarBunun üzerine Osmanlı Rus ilişkileri bozulduÇıkan savaş sonucunda Edirne Antlaşması (1829)* imzalanmıştır Rusya ile imzalanan bu antlaşmaya göre Yunanistan’a bağımsızlık verilmiştir Edirne Antlaşması’na Rus ticaret gemilerinin Boğazlardan yararlanma hakkı Osmanlılar’ın tazminat ödemesi ve Sırbistan’a özerklik tanıması gibi maddeler konulmuştur VI- KIRIM SAVAŞI (1853-1856)* Rusya “hasta adam” olarak nitelediği Osmanlı Devleti’nin paylaşılmasını İngiltere’ye önermiştir İngiltere’den ret cevabı alan Rusya kutsal yerler sorununu bahane ederek 1853′te Sinop baskını’nı gerçekleştirmiş Osmanlı donanmasını yakmıştır Bunun üzerine İngiltere Fransa Piyemonte Devletleri Osmanlı Devleti’nin yanında ya alarak; Kırım’da Rusya’yı yenmeyi başarmışlardır UYARI: İlk dış borç bu savaştan dolayı gereksinimleri karsılamak içinalınmıştır -Paris Antlaşması (1856) Kırım Savaşı’ndan sonra savaşan taraflar Pariste toplandı UYARİ: Osmanlı Devleti Paris Antlaşması’nda iyi koşullar elde edebilmek için Islahat Fermanı‘nıantlaşma öncesi kabul ederek azınlıklara geniş haklar vermiştirParis Antlaşmaya göre: Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacaktır (Bu ilk kez kabul edilmiştir) Osmanlı Devleti ulusal bütünlüğünü kendisinin koruyamayacağını kabul ederek Avrupa devletlerinin korumasını istemiştir (Osmanlı Devleti ilk kez kendi bağımsızlığını koruyamayacağını kabul etmiştir) Karadeniz uluslararası olarak kabul edilmiştir Osmanlılar ve Ruslar bu denizin kıyısında tersane yapamayacaklardı (Savaşı Osmanlı Devleti kazanmasına karşın bu maddeyle yenik devlet statüsüne düşmüştür) NOT: Bu antlaşma bu yüzyıldaki iyi antlaşma sayılır En önemli yanıRusların Osmanlı Devleti’ne 20 yıl kadar saldırmasınıönlemiş olmasıdır VII-1877-1878 OSMANLI RUS SAVAŞLARI (93 HARBİ) ü Rusların Panislavizm ideolojisi(Slav ırkından olan milletleri kendi hakimiyetine alma) ve Ortodoks inancıyla yaptıkları kışkırtıcı hareketlerin sonucu 1875′te Hersek’te isyan başlamıştır ü Osmanlı Devleti isyanı bastırınca bütünAvrupa ülkeleri harekete geçerek 1876′da İstanbul Konferansı(Tersane Konferansı) arkasından da Londra Konferansı’nı düzenlemişlerdir Bu konferansta; ü Osmanlı Devleti’nin parçalanması gündeme gelmiş ü Balkanlar’da özerk ve bağımsız devletlerin kurulması kararları alınmıştır ü Osmanlı Devleti konferans önerilerini kabul etmeyince Ruslar saldırıya geçmiştir ü Kafkasya’da Ahmet Muhtar Paşa Balkanlar’da Gazi Osman Paşa büyük çaba harcamalarına rağmen yenilgiyi önleyememişlerdir ü Bunun sonucunda Ayastefanos Antlaşması imzalanmıştı NOT: Avrupa devletleri Rusya’nın lehine olan bu antlaşmayı kabul etmemişler antlaşmanın yürürlüğe girmesini önlemişlerdir Yerine Berlin Antlaşmasının (1878)imzalanmasını sağlamışlardır