Ki Bağlacının Yazımı Nasıldır?

ki bağlacının yazımı nasıldır?

Sadece “ki” biçimi vardır
Kendinden önceki ve sonraki kelimelerden ayrı yazılır
Türkçe değil Farsça bir bağlaçtır ve Türkçe cümle yapısına aykırı olarak kullanılır
“ki” ile başlayan bir ara cümle asıl cümlenin içinde kısa çizgiler arasında verilebilir:
Bu ezanlar ki şahadetleri dinin temeli-
Yağmur yağmadı ki mantarlar ortaya çıksın
Atatürk diyor ki: …
Bir şey biliyor ki konuşuyor
Ben ki hep sizin için çalıştım
Sınavı kazanabilir miyim ki…
Baktım ki gitmiş
Ancak bu bağlaç birkaç örnekte kalıplaşarak bitişik yazılmaktadır
belki çünkü (ünlü uyumuna girmiş) hâlbuki mademki meğerki oysaki sanki eğerki (SOMBAHÇEM)
1) “ki” bağlacının ve “-ki” ekinin yazımı:
Türkçede üç çeşit “ki” vardır:Bağlaç olan“ki”sıfat yapan “–ki” ve zamir olan(ilgi zamiri) “–ki” dirBağlaç olan “ki” daima ayrı yazılırSıfat yapan “–ki” ve zamir olan “-ki” eklendiği sözcüğe bitişik yazılır
Dilimizdeki bu üç farklı “-ki”yi birbiriyle karıştırmamak için şu pratik yöntemleri uygulayın
*Cümle içerisinde –ki’den sonra –ler çokluk ekini getirebiliyorsanız o –ki zamir olan –ki’dir
Ayrıca zamir olan –ki’nin bir ismin yerini tuttuğunu ve genellikle zamirlerin üzerine geldiğini de unutmayın
—Arabam bozuldu seninki(ler)ni kullanabilir miyim?
—Onunki(ler) seninki(ler)den daha iyi olmuş
Görüldüğü gibi cümle içerisinde –ki zamirinden sonra –ler ekini getirdiğimizde cümlenin yapısında herhangi bir bozukluk meydana gelmiyorÖyleyse bu –ki’ler ilgi zamiridir
*Sıfat yapan –ki de sıfat tamlaması kurar Sıfat yapan –ki her zaman bitişik yazılırPratik olarak önündeki isme “hangi” sorusunu yönelterek bulur ve diğer –ki’lerden ayırt ederiz
—Sokaktaki çocuklara sahip çıkmamız gerekiyor(Hangi çocuklar?)
—Sınıftaki öğrenciler dışarı çıksın(Hangi öğrenciler?)
Görüldüğü gibi sıfat yapan –ki’yi alan sözcüğün hemen önündeki isme hangi sorusunu yöneltebiliyoruzÖyleyse bu –ki sıfat yapan –ki’dir ve eklendiği sıfata daima bitişik yazılır
*Bağlaç olan “ki” ise daima ayrı yazılırDiğer “ki” ekleriyle karıştırmamak için cümleden çıkartırız cümlenin yapısında ciddi bir bozukluk olmuyorsa o “ki” bağlaç olan “ki”dir Ayrıca bağlaç olan ki’nin daha vurgulu söylendiğini de göz önünde bulundurmak gerekir
*Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini(Duydum unutmuşsun gözlerimin rengini)
*Sen ki dünyalara değersin(Sen dünyalara değersin)
*Şimdi anlıyorum ki o yaptıklarım bir hataydı(Şimdi anlıyorum o yaptıklarım bir hataydı)
Görüldüğü gibi bağlaç olan –ki cümleden çıkartıldığında cümlenin anlamında bir daralma olsa da yapısında ciddi bir bozukluk olmuyor öyleyse bu –ki’ler bağlaçtır ve daima ayrı yazılır
NOT:
Mademkihalbukioysakiçünküsanki… sözcüklerindeki ‘ki’ ler bağlaç olmasına rağmen kalıplaştığı için bitişik yazılır