Müzik Notaları Nasıl Bulunmuştur?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

Müzikteki matematiksel gizemi keşfederek yazıya dökmenin
ilk temeli Pisagor (Pythagoras

M

Ö

530-450) tarafından atılmıştır

Biz kendisini
okul sıralarından o meşhur dik üçgen teoremi ile hatırlarız ama Pisagor
günümüzde ulaştığımız bilim seviyesinin babasıdır

O kendi devrine kadar
gelişmiş bütün çalışmaları bir disiplin altında toplamış

geometri

aritmetik

astronomi

coğrafya

müzik ve tabiat bilgisi olarak ayrı ayrı bilim dalları
yaratmıştır

Pisagor bilimi

bilim için düşünüyor

bilimin uygulamaları onu ilgilendirmiyordu

Bu nedenle 'bilgi seven' anlamındaki 'filozof sözcüğünü ilk olarak o kullanmıştır

Pisagor tüm evrenin sayılar ve aralarındaki ilişkilere göre kurulduğuna
inanıyordu

Pisagor'un müziğin içindeki matematiği bir demirci dükkanının önünden
geçerken keşfettiği rivayet edilir

Demirci ustasının

demir döverken kullandığı aletlere göre değişik sesler çıkarması Pisagor'un ilgisini çekmiş

dükkanı
kapattırarak ustaya çeşitli aletler kullandırmış

çıkan sesleri incelemiş ve
kayıtlar almış

Batı müziği 9

yüzyılın başına kadar notalamadan habersizdi

Eserler kulak
yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılıyor

bu arada değişime uğruyor

zamanla
unutulabiliyordu

9

yüzyılın ikinci yarısında ilk notalama sistemi ortaya çıktı

Arezzo'lu Guido'nun (Gui d'Arezzo) notalama sisteminin seslerin yüksekliğini
kesin olarak belirtmeye başlamasıyla büyük bir ilerleme kaydedildi

11

yüzyılda
notaların üzerine dizildiği beş çizgiden oluşan "porte"nin kullanılmasıyla
notaların yüksekliği (do

re

mi

ikilik

dörtlük

süre

şiddet ve tını

Bunlardan ilk ikisi zamanla genel kabul gören bir takım işaretler sayesinde
kağıt üzerine dökülebilmiş

şiddet ve tını ise notanın yanında ek kelimelerle
belirtilmişler ve kısmen de yoruma açık bırakılmışlardır

Çeşitli sesleri belirtmek ve bunların birbirlerine karışmasını önlemek için sesleri
temsil eden notalara özel isimler verildi

Do

re

mi

fa

sol

la

si

İngilizce'de ve
Almanca'da ise notalar harflerle gösterildi(C=do

D=re

E=mi

F=fa

G=sol

A=la

B=si-ing

-

H=si-alm

-)

Nota isimlerinden 'do'nun önceki ismi 'ut' idi

Sesli harfle başlayan bu isim

notaları sırayla söylerken tutukluk yaptırdığından 12

yüzyılda 'do' olarak
değiştirildi

Almanya ve bazı ülkelerde 'ut' hala kullanılır

'Si' hariç diğer notaların isim babası Gui d'Arezzo'dur

Arezzo bu adları Aziz
lohannes Battista ilahesindeki mısraların birinci hecelerinden alarak takmıştır

Yedinci notanın adı uzun zaman 'B' olarak kalmış

sonradan 13

yüzyılda Sanete
lohannes kelimelerinin baş harflerinden meydana gelen 'si' adını almıştır

Notalamanın keşfi ve gelişimi müzik pratiğine olağanüstü bir gelişme ortamı
yaratmıştır

Notalama

icracıyı ezberden kurtararak hem müzik parçalarının
uzamasına hem de çeşitli dönemlere ve ülkelere ait notalanmış eserlerin
katılmasıyla repertuarın zenginleşmesine ve çeşitlenmesine imkan vermiştir

Nota sayesinde bir müzisyen bilmediği bir müzik parçasını icra edebilmek için
tek başına yeterli bir hale gelmiştir

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Müzik Notaları Nasıl Bulunmuştur? Müzikteki matematiksel gizemi keşfederek yazıya dökmenin ilk temeli Pisagor (Pythagoras MÖ 530-450) tarafından atılmıştır Biz kendisini okul sıralarından o meşhur dik üçgen teoremi ile hatırlarız ama Pisagor günümüzde ulaştığımız bilim seviyesinin babasıdır O kendi devrine kadar gelişmiş bütün çalışmaları bir disiplin altında toplamış geometri aritmetik astronomi coğrafya müzik ve tabiat bilgisi olarak ayrı ayrı bilim dalları yaratmıştır Pisagor bilimi bilim için düşünüyor bilimin uygulamaları onu ilgilendirmiyordu Bu nedenle 'bilgi seven' anlamındaki 'filozof sözcüğünü ilk olarak o kullanmıştır Pisagor tüm evrenin sayılar ve aralarındaki ilişkilere göre kurulduğuna inanıyordu Pisagor'un müziğin içindeki matematiği bir demirci dükkanının önünden geçerken keşfettiği rivayet edilir Demirci ustasının demir döverken kullandığı aletlere göre değişik sesler çıkarması Pisagor'un ilgisini çekmiş dükkanı kapattırarak ustaya çeşitli aletler kullandırmış çıkan sesleri incelemiş ve kayıtlar almış Batı müziği 9 yüzyılın başına kadar notalamadan habersizdi Eserler kulak yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılıyor bu arada değişime uğruyor zamanla unutulabiliyordu 9 yüzyılın ikinci yarısında ilk notalama sistemi ortaya çıktı Arezzo'lu Guido'nun (Gui d'Arezzo) notalama sisteminin seslerin yüksekliğini kesin olarak belirtmeye başlamasıyla büyük bir ilerleme kaydedildi 11 yüzyılda notaların üzerine dizildiği beş çizgiden oluşan "porte"nin kullanılmasıyla notaların yüksekliği (do re mi ikilik dörtlük süre şiddet ve tını Bunlardan ilk ikisi zamanla genel kabul gören bir takım işaretler sayesinde kağıt üzerine dökülebilmiş şiddet ve tını ise notanın yanında ek kelimelerle belirtilmişler ve kısmen de yoruma açık bırakılmışlardır Çeşitli sesleri belirtmek ve bunların birbirlerine karışmasını önlemek için sesleri temsil eden notalara özel isimler verildi Do re mi fa sol la si İngilizce'de ve Almanca'da ise notalar harflerle gösterildi(C=do D=re E=mi F=fa G=sol A=la B=si-ing- H=si-alm-) Nota isimlerinden 'do'nun önceki ismi 'ut' idi Sesli harfle başlayan bu isim notaları sırayla söylerken tutukluk yaptırdığından 12 yüzyılda 'do' olarak değiştirildi Almanya ve bazı ülkelerde 'ut' hala kullanılır 'Si' hariç diğer notaların isim babası Gui d'Arezzo'dur Arezzo bu adları Aziz lohannes Battista ilahesindeki mısraların birinci hecelerinden alarak takmıştır Yedinci notanın adı uzun zaman 'B' olarak kalmış sonradan 13 yüzyılda Sanete lohannes kelimelerinin baş harflerinden meydana gelen 'si' adını almıştır Notalamanın keşfi ve gelişimi müzik pratiğine olağanüstü bir gelişme ortamı yaratmıştır Notalama icracıyı ezberden kurtararak hem müzik parçalarının uzamasına hem de çeşitli dönemlere ve ülkelere ait notalanmış eserlerin katılmasıyla repertuarın zenginleşmesine ve çeşitlenmesine imkan vermiştir Nota sayesinde bir müzisyen bilmediği bir müzik parçasını icra edebilmek için tek başına yeterli bir hale gelmiştir