Coğrafi Konum, Matematik Ve Özel Konum Nedir

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-19-2012

Coğrafi Konum Nedir

Herhangi bir yerin Yerküre üzerinde bulunduğu alana coğrafi konum denir

Coğrafi konum matematik ve özel konum olarak ikiye ayrılır:

Türkiye'nin Coğrafi Konumu

1

Matematik Konum Nedir: Bir yerin paralel ve meridyenlere göre belirlenen konumudur

Bir ülkenin;

Dört mevsimi belirgin olarak yaşaması ya da yaşamaması
Güneş ışınlarını yıl içinde dik alıp almaması
Birden fazla saat dilimi kullanılması ya da tek saat diliminde yer alması vb

özellikleri matematik konumuyla ilgilidir

2

Özel Konum Nedir: Bir yerin kara ve denizlere, başlıca ulaşım yollarına, boğaz ve geçitlere, komşularına, yerşekillerine göre belirlenen konumudur

Bir ülkenin;

ikliminin denizel ya da karasal olması
Bitki örtüsünün ve tarım ürünlerinin çeşitliliği
Jeopolitik önemi
Yeraltı kaynakları vb

özellikleri özel konumuyla ilgilidir

Türkiye’nin Coğrafi Konumu

Türkiye'nin Matematik Konumu

Türkiye 36°- 42° Kuzey paralelleri, 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır

Türkiye'nin Enlemi ve Etkileri

1

Kuzey Yarımküremde Orta Kuşaktadır

Bu nedenle;

Dört mevsim belirgin olarak yaşanır

Batı rüzgârlarının etki alanındadır

Güneyden esen rüzgârlar hava sıcaklığını yükseltir, kuzeyden esenler ise düşürür

Türkiye'nin güneyinden kuzeyine gidildikçe; Güneş'in öğle vakti ulaştığı yükseklik azalır, güneş ışınlarının düşme açısı daralır, ışınların atmosferde tutulması artar, sıcaklık ortalamaları azalır, gölge boyları uzar, çizgisel hız azalır, gece-gündüz süre farkları artar, denizlerin tuzluluğu azalır

2

Subtropikal Kuşak'ta, 30° ile 40° enlemleri arasında yer alan Akdeniz iklim bölgesindedir

Bu nedenle;

Doğal bitki örtüsü olarak makiler, toprak türü olarak kırmızı topraklar ve terra rosalar görülür

Buzullar ve buzulların oluşturduğu yerşekilleri yaygın değildir

3

Dönenceler dışında yer almaktadır

Bu nedenle;

Güneş ışınları (düz zeminlere) yıl içinde dik olarak düşmez ve yataya dik duran cisimlerin gölge boyları sıfır olmaz

Güneye bakan yamaçlar (bakı koşuluna bağlı olarak) yıl boyunca kuzey yamaçlardan daha çok ısınır

Türkiye'nin Boylamı ve Etkileri

1

Doğusu ile batısı arasındaki 19° lik boylam farkı vardır

Bu nedenle;
Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır

Doğusu ile batısı arasında zaman farkı az olduğu için ülkede tek saat uygulaması vardır

2

İkinci ve üçüncü saat dilimlerinde toprağı vardır

Bu nedenle;

Ulusal saat kışın 30°, yazın 45° Boylamı'na göre ayarlanır

Ulusal saat İngiltere'den (Başlangıç Meridyeni'nden) ileridir

Türkiye'nin Özel Konumu ve Etkileri

1

Türkiye Eski Dünya karalarının birleştiği bölgede, Asya ve Avrupa arasında geçiş konumundadır

Bu nedenle;

Transit taşımacılık önem kazanmıştır

Doğu ve batı kültürlerinin etkileri görülmektedir

2

Üç yanı denizlerle çevrilidir

Bu nedenle;

Denizel ve karasal iklimler olmak üzere iklim çeşitliliği, dolayısıyla bitki topluluklarında ve tarım ürünlerinde çeşitlilik görülür

Kıyı turizmi, deniz ulaşım ve ticareti, balıkçılık gibi ekonomik etkinlikleri de çeşitlilik gösterir

3

İstanbul ve Çanakkale boğazları, toprakları içerisinde yer alır

Bu nedenle;

Jeopolitik önemi artar

İşlek deniz ticaret yolları üzerindedir

4

Petrol yatakları bakımından zengin "Ortadoğu" bölgesine komşudur

Bu nedenle;
Transit taşımacılık gelişmiştir (kara ve deniz yoluyla, boru hatlarıyla)

Stratejik önemi artmıştır

5

Alp-Himalaya genç kıvrım dağları kuşağı üzerinde, engebeli ve ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir

Bu nedenle;

Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark fazladır

Yükselti batıdan doğuya doğru artar, buna dayalı olarak sıcaklık batıdan doğuya doğru azalır

Kısa mesafede iklim ve bitki örtüsünde farklılıklar görülür

6

Dağlar doğu-batı doğrultusunda uzanır

Bu nedenle;

Deniz etkisi iç bölgelere sokulamadığından karasal iklim yaygındır

Kuzey-güney yönlü ulaşım daha güçtür

7

Türk Cumhuriyetleri'nin dışarıya açıldığı kapıdır

8

Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, İran, Irak, Suriye, Yunanistan ve Bulgaristan gibi farklı özelliklere sahip ülkelerle komşudur

alıntı

08-19-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Coğrafi Konum, Matematik Ve Özel Konum Nedir Coğrafi Konum Nedir Herhangi bir yerin Yerküre üzerinde bulunduğu alana coğrafi konum denir Coğrafi konum matematik ve özel konum olarak ikiye ayrılır: Türkiye'nin Coğrafi Konumu 1 Matematik Konum Nedir: Bir yerin paralel ve meridyenlere göre belirlenen konumudur Bir ülkenin; Dört mevsimi belirgin olarak yaşaması ya da yaşamaması Güneş ışınlarını yıl içinde dik alıp almaması Birden fazla saat dilimi kullanılması ya da tek saat diliminde yer alması vb özellikleri matematik konumuyla ilgilidir 2 Özel Konum Nedir: Bir yerin kara ve denizlere, başlıca ulaşım yollarına, boğaz ve geçitlere, komşularına, yerşekillerine göre belirlenen konumudur Bir ülkenin; ikliminin denizel ya da karasal olması Bitki örtüsünün ve tarım ürünlerinin çeşitliliği Jeopolitik önemi Yeraltı kaynakları vb özellikleri özel konumuyla ilgilidir Türkiye’nin Coğrafi Konumu Türkiye'nin Matematik Konumu Türkiye 36°- 42° Kuzey paralelleri, 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır Türkiye'nin Enlemi ve Etkileri 1 Kuzey Yarımküremde Orta Kuşaktadır Bu nedenle; Dört mevsim belirgin olarak yaşanır Batı rüzgârlarının etki alanındadır Güneyden esen rüzgârlar hava sıcaklığını yükseltir, kuzeyden esenler ise düşürür Türkiye'nin güneyinden kuzeyine gidildikçe; Güneş'in öğle vakti ulaştığı yükseklik azalır, güneş ışınlarının düşme açısı daralır, ışınların atmosferde tutulması artar, sıcaklık ortalamaları azalır, gölge boyları uzar, çizgisel hız azalır, gece-gündüz süre farkları artar, denizlerin tuzluluğu azalır 2 Subtropikal Kuşak'ta, 30° ile 40° enlemleri arasında yer alan Akdeniz iklim bölgesindedir Bu nedenle; Doğal bitki örtüsü olarak makiler, toprak türü olarak kırmızı topraklar ve terra rosalar görülür Buzullar ve buzulların oluşturduğu yerşekilleri yaygın değildir 3 Dönenceler dışında yer almaktadır Bu nedenle; Güneş ışınları (düz zeminlere) yıl içinde dik olarak düşmez ve yataya dik duran cisimlerin gölge boyları sıfır olmaz Güneye bakan yamaçlar (bakı koşuluna bağlı olarak) yıl boyunca kuzey yamaçlardan daha çok ısınır Türkiye'nin Boylamı ve Etkileri 1 Doğusu ile batısı arasındaki 19° lik boylam farkı vardır Bu nedenle; Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır Doğusu ile batısı arasında zaman farkı az olduğu için ülkede tek saat uygulaması vardır 2 İkinci ve üçüncü saat dilimlerinde toprağı vardır Bu nedenle; Ulusal saat kışın 30°, yazın 45° Boylamı'na göre ayarlanır Ulusal saat İngiltere'den (Başlangıç Meridyeni'nden) ileridir Türkiye'nin Özel Konumu ve Etkileri 1 Türkiye Eski Dünya karalarının birleştiği bölgede, Asya ve Avrupa arasında geçiş konumundadır Bu nedenle; Transit taşımacılık önem kazanmıştır Doğu ve batı kültürlerinin etkileri görülmektedir 2 Üç yanı denizlerle çevrilidir Bu nedenle; Denizel ve karasal iklimler olmak üzere iklim çeşitliliği, dolayısıyla bitki topluluklarında ve tarım ürünlerinde çeşitlilik görülür Kıyı turizmi, deniz ulaşım ve ticareti, balıkçılık gibi ekonomik etkinlikleri de çeşitlilik gösterir 3 İstanbul ve Çanakkale boğazları, toprakları içerisinde yer alır Bu nedenle; Jeopolitik önemi artar İşlek deniz ticaret yolları üzerindedir 4 Petrol yatakları bakımından zengin "Ortadoğu" bölgesine komşudur Bu nedenle; Transit taşımacılık gelişmiştir (kara ve deniz yoluyla, boru hatlarıyla) Stratejik önemi artmıştır 5 Alp-Himalaya genç kıvrım dağları kuşağı üzerinde, engebeli ve ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir Bu nedenle; Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark fazladır Yükselti batıdan doğuya doğru artar, buna dayalı olarak sıcaklık batıdan doğuya doğru azalır Kısa mesafede iklim ve bitki örtüsünde farklılıklar görülür 6 Dağlar doğu-batı doğrultusunda uzanır Bu nedenle; Deniz etkisi iç bölgelere sokulamadığından karasal iklim yaygındır Kuzey-güney yönlü ulaşım daha güçtür 7 Türk Cumhuriyetleri'nin dışarıya açıldığı kapıdır 8 Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, İran, Irak, Suriye, Yunanistan ve Bulgaristan gibi farklı özelliklere sahip ülkelerle komşudur alıntı