Zarf (Belirteç)

Zaman zarfları

Fiillerin anlamını zaman kavramı yönünden sınırlandırırlarFiile sorulan "ne zaman" sorusuna cevap verir; yarın, kışın, akşamleyin, sabah, daha, henüz, hiçbir zaman, geç, er, yine vb


"Bugün okula gitmedim""Yola çok geç çıktık""Eve henüz varamadık"

• Bazı sözcükler zarf gibi görünmesine rağmen fiilin bir parçasıdır:

"Yine geç kaldın" ("geç kalmak" fiildir) Yer-yön zarfları

Bir fiilin veya zarfın anlamını yer veya yön belirterek etkileyen zarflardır, fiile sorulan "nereye" sorusuna cevap verir aşağı,içeri, beri, ileri, geri, öte, karşı vb Sayıları diğer zarflara kıyasla oldukça sınırlıdır


"Vazoyu fazla ileri itme""Yukarı çıkın lütfen"'

• Yer yön zarfları çekim eki almazlar Sonuna çekim eki gelen bazı sözcükler yer zarfı gibi görünmesine rağmen isim haline gelirler:

"Işık perdenin kenarından içeri sızıyordu" (Zarf)"Kirli ayakkabılarınla içeriye girme!" (İsim) Not:Yeryön zarfındaki kelimeler (içeri,dışarı,öte, beri) gibi kelimelere hehangi bir ek geldiği taktirde cümle yeryön zarfı olmaktan çıkar

Durum zarfları

Bir fiilin, sıfatın veya zarfın anlamını nicelik ve durum yönünden etkileyen zarflardır:
hızlı, tek tek, iyice, sora sora, geze geze, böyle, şöyle vb durum zarflarının çoğu "nasıl" sorusuna cevap niteliğindedirler Bu nedenle sık sık sıfatlarla karıştırılırlar Hemen hemen bütün niteleme sıfatları zarf olarak da kullanılabileceğinden ötürü sayıları oldukça fazladır

"Sora sora Bağdat bulunur""Yavaşça yatağa süzüldüm""Bebek mışıl mışıl uyuyordu"

Miktar zarfları

Fiilleri, sıfatları ve zarfları miktar, derece, ölçü bakımından etkileyen ve sınırlayan zarflardır: biraz,fazla, çok, daha, en, pek, az vb

"Başarılı olmak için çok çalışmalıyım""Pek güzel oldu" Cümlede nicelik zarfını bulmak için sıfat veye zarfa "ne kadar" sorusu sorulur

Soru zarfları

Fiilleri ve fiilimsileri soru yönünden etkileyen zarflardır: neden, niye, niçin, nasıl, ne zaman, ne kadar vbZarfları bulmak için sorulan soruların tamamını kapsar

"Şehrimizi nasıl buldunuz?"Yolculuk ne kadar sürüyor?"Niçin gökyüzü bu kadar mavi?"Sizin bahçeniz niye bu kadar geniş?"Neden senin ağzın bu kadar büyük?"Buraya nasıl geldin?"Elbiseyi nasıl buldun?

Daha önce belirtildiği üzer e sıfatların çoğu zarf olarak da kullanılırlar "Eve yeni geldim" cümlesinde yeni kelimesi fiilin gerçekleştiği zamanı belirtmektedir ve zarftır "Yeni eve geldim" cümlesinde ise evin yeni olduğunu belirtir ve sıfattır

Zarflar genelde fiilden hemen önce kullanılırlar: "Fasülyeler iyice büyüdü" örneğinde olduğu gibi Zarfların özneden önce kullanılması "bazen" anlam düşüklüğüne veya devrik cümleye neden olabilir "Çok kahvehaneye gitmeye başladın" yerine "kahvehaneye çok gitmeye başladın" demek daha uygundur

Son yıllarda en, çok, az gibi azlık-çokluk zarfları yerine felaket, acayip, korkunç, dehşet gibi kelimeler zarf olarak kullanılmaya başlanmıştır "Genç kız korkunç güzel piyano çalıyordu" gibi bir cümle dilbilgisi kurallarına göre hatalıdır korkunç yerine çok veya oldukça gibi çok daha uygun bir zarf kullanılabilir