Eşeyli Ve Eşeysiz Üreme

TOHUM


Döllenmeden sonra tohum taslağının gelişmesiyle oluşan yapıya tohum denir Yumurtalıktaki tohum taslağı sayısı kadar tohum oluşur

Tohum yapısında şu kısımlar bulunur:

-Kabuk, tohum taslağının dış çeperinin kalınlaşmasıyla oluşur Embriyoyu dış etkilere karşı korurKabuk gaz alış verişini engelleyecek özelliktedir Kabuk sayesinde embriyo çimlenme yeteneğini kaybetmeden uzun zaman canlı kalırBu süre kabuğun kalınlığına ve besin deposuna bağlı olarak değişebilirKabuk etli veya sert (lignin, süberin )olabilir

-Endosperm, triploid (3n) çekirdekten oluşurEmbriyoyu çevreler Nişasta, yağ, protein gibi besinleri depolar Besin depo eder Embriyoyu tohum çimlenip ilk yapraklarını verip fotosentez yapmasına kadar besler

-Embriyo, Zigotun gelişmesiyle oluşurGörevi tohumun çimlenmesi ile yeni bitkiyi oluşturmaktırHücreleri 2n kromozomludur Genetik bilgileri ana bitkiden farklıdır

Embriyo 3 kısımdan oluşur:

1-çenekler,
2-embriyonik gövde(gövdecik)
3-embriyonik kök(kökçük)’tür

Çenek ( kotiledon): Embriyoya bağlı besin deposudur Hücreleri 2n kromozomludur Çenekler endospermden aldıkları besin ile embriyoyu besler Bitkiler tohumdaki çenek sayısına göre; tekçenekliler ( monokotiledon), çiftçenekliler ( dikotiledon), çokçenekliler ( polikotiledon)

Çenekler bitkinin ilk gerçek yaprakları çıktığında dökülür

2- Embriyonik gövde ( plumula): Sürgünleri ve yaprakları oluşturur
3- Embriyonik kök ( radikula): kök ile ilgili kısımları oluşturur



MEYVE OLUŞUMU

Meyve, gelişimini tamamlamış yumurtalıktan oluşur Tohumun dağılmasını sağlar Her bitkide yumurtalıktaki tohum taslağı kadar tohum vardır
Yalnız yumurtalığın gelişmesinden meydana gelen meyveye gerçek meyve denirÖr: biber, salatalık, kayısı, üzüm, domates, kiraz, şeftali, erik gibi

Yumurtalığın yanında taç ve çanak yapraklar ile çiçek tablasının da yapıya katıldığı meyvelere yalancı meyve denir

Ör: elma, ayva, armut gibi

Yalnız bir yumurtalıktan meydana gelen meyveye basit meyve ( kiraz, elma,armut, şeftali, erik gibi), birden fazla yumurtalıktan oluşmuş meyveye de bileşik meyve ( böğürtlen, çilek, ahududu, dut gibi) denir

Not: Meyvenin etli olması, tohumun çengelli olması, tohum kabuğunun sindiriminin zor olması, meyvelerin turgor basıncı ile patlaması gibi durumlar tohumların yayılmasını kolaylaştıran adaptasyonlardandır

Meyvelerin yapıları, renkleri, taşıdıkları maddeler ne olursa olsun meyveler tohumları çevresel etkilere karşı korur ve dağılmasını sağlar



ÇİMLENME

Tohumun oluşmasından çimlenmesine kadar geçen zamana uyku hali denir(dormansi) Uyku halindeki bir tohumun metabolizma hızı minimumdurTohumu uyku halinde tutan hormon ise Absisik asit (ABA) tir

Çimlenme için şu koşullar gereklidir:

- nem
- oksijen
- uygun sıcaklık


Çimlenme evreleri:

1- Tohum osmozla su alarak şişer ve kabuğunu patlatır
2- Su artışı ile Giberellin hormonu sentezlenir
3- Giberellin absisik asitin etkisini ortadan kaldırır
4- Amilaz enzimi aktif hale geçerek nişastayı glikozlara parçalar
5- Glikozlardan enerji elde edilir( bu sırada tohumun kuru ağırlığı azalır)
6- Enerji ile embriyo hızlı mitoz bölünmeler geçirerek hücre sayısını artırırYeni bitkiyi oluşturur

Tek çenekli bitkilerde embriyonik kök direk yer çekimine doğru gelişirken çenekler toprak içinde kalır ( hipogenik çimlenme), çift çeneklilerde ise embriyonik kök yer çekimi aksine gelişirken çenekleri de toprağın üstüne çıkarır (epigenik çimlenme) daha sonra tekrar kök aşağı doğru gelişir