Dünyanın Genel Özellikleri Nelerdir

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-28-2012

Dünyanın özellikleri nelerdir

Dünyanın yapısı ve genel özellikleri

Üzerinde yaşadığımız Dünya Samanyolu galaksisine ait Güneş sistemindeki bir gezegendir

Dünya üzerindeki tüm canlı ve cansızlar arasında karşılıklı işleyen bir düzen vardır

Bizim dikkatsizliğimiz sonucu bazı canlıların yok olması bütün canlıları olumsuz yönde etkiler

Dünya’nın Yapısı ve Genel Özellikleri

Dünyamız iç içe geçmiş beş katmandan meydana gelmiştir

Bunlar:

Hava Küre(Atmosfer)

Su Küre(Hidrosfer)

Taş Küre(Litosfer)

Ateş Küre(Pirosfer)

Ağır Küre(Barisfer)

Hava Küre(Atmosfer)

Hava küre çeşitli gazların karışımından oluşmuştur

Bu gazların %21’i oksijen,%78’i azot,%1 ise karbondioksit,su buharı ve diğer gazlardır

Bu gazlar arasında mükemmel Bir denge vardır

Mesela oksijen oranı %22 olsaydı Dünya ilk yıldırımla orman yangınları başlardı

Hava kürenin ilk 11 km’si yaşamak için elverişlidir

11 km den sonra sıcaklık -50 C ye düşer ve yaşamak için gerekli oksijen bulunmaz

Yağmur,şimşek,rüzgar,yıldırım gibi olaylar hava kürede gerçekleşir

Hava kürede bulunan ozon tabakası Güneş’ten gelen zararlı ışınları engeller

Ozon tabakası olmasaydı İnsanlarda cilt kanseri gibi Çeşitli hastalıklar meydana Gelirdi ve diğer canlılarda bundan olumsuz etkilenirdi

Su tasarrufu

Sifonu gereksiz yere çekmeyin

Dört kişilik bir ailenin fertleri günde bir kez sifonu amacı dışında çekerse, yılda 16 ton su harcamış olur

· Rezervuara, su dolu 1

5 litrelik pet bir şişe yerleştirin

Bu basit önlemle, yılda 2 ton su tasarrufu sağlanabilir

· Duş başlığını yeni çıkan suyu daha iyi püskürten ekonomik duş başlıklarıyla değiştirin

Böylece suyu daha az açarak daha tazyikli suyla duş alınabilir

· Muslukların su kaçırmadığından emin olun ve gerekirse tamir ettirin

· Her saniye bir damla damlayan musluk, yılda 1 ton su harcar

· Su kaçaklarını engelleyin

Ev ya da apartmanınızdaki su borularını yenileriyle değiştirin ya da tamir ettirin

Eski tip borular tonlarca suyun kayıp olmasına neden olur

· Çamaşır makinesini ekonomik kullanın

Tek bir çalıştırmada yaklaşık 176 litre su harcayan çamaşır makinesi haftada bir kez bile az kurulsa, yılda 9 ton su tasarruf edilir

Akvaryumdaki balıkların yaşayabilmesi için özel bir bakım gerekir

Atmosferde dünyamızın bakımını üstlenmiştir

Su Küre(Hidrosfer)

Su küreyi okyanuslar,denizler,göller ve nehirler oluşturur

Dünya’nın ¾ su ile kaplıdır

Atmosferdeki oksijenin %80 ni okyanus ve denizlerde yaşayan mikroskobik canlılar tarafından üretilir

Taş Küre(Litosfer)

Kara canlıları ve insanlar burada yaşarlar

Bu tabakayı örten toprak tabakası kaya ve minerallerin parçalanmasıyla oluşur

Taş küre içine inildikçe Her 33 m sıcaklık 1C artar

Ateş Küre(Pirosfer)

Yapısında demir,nikel silisyum ve magnezyum bulunan taş kürenin altındaki kısımdır

Yaklaşık 2000 C civarında sıvı hamur kıvamında bulunur

Yanardağlardan çıkan lavlar bu tabakadan gelir

Ağır Küre(Barisfer)

Dünya’nın çekirdek kısmıdır

Yapısında demir,nikel bulunur

Sıcaklık yaklaşık 5000 C civarındadır ama katı haldedir

Sıcaklığın bu kadar yüksek olmasına karşın katı halde olmasının nedeni basıncın yüksek olması ile erime noktasının düşmesidir

Canlıların Yaşamını Etkileyen Faktörler

İklim:Bir bölgede uzun süre görülen atmosferdeki değişikliklere iklim denir

Sıcaklık:Bütün canlıların enerji kaynağı Güneş tir

Isı:Canlıların yeryüzündeki dağılımını etkileyen sebeplerden biri de ısıdır

Su:Canlıların vücudunun büyük bölümü sudan oluşur

Su canlılık faaliyetleri için gereklidir

Toprak:Toprağın yapısındaki maddeler bitki örtüsü çeşidini belirler

Bu da hayvan türlerini etkiler

ÇEVREMİZDE HANGİ EKOSİSTEMLER VAR VE BURALARDA NELER OLUYOR?

Doğadaki Maddelerin Dengesinin Korunması

Belirli bir çevre içinde yaşayan canlılarla cansız varlıkların birlikte oluşturduğu yapıya ekosistem denir

Bir ekosistemde ancak bu özelliklere uyumlu canlılar yaşayabilir

Örneğin kökleri çok uzun olan,yaprağı olmayan ve su depo edebilen kaktüs çöl ekosistemine uygundur

Kara ve su ekosistemi olmak üzere başlıca iki ekosistem vardır

Kara Ekosistemi Su Ekosistemi

Orman ekosistemi Okyanus ekosistemi

Çöl ekosistemi Deniz ekosistemi

Çayır ekosistemi Göl ekosistemi

Mağara ekosistemi Nehir ekosistemi

Büyük alanlar kaplayan kara ekosistemine biyom adı verilir

Üreticiler

Kendi besinini kendisi yapan canlılara denir

Bunlara ototrof canlılar da denir

Yeşil yapraklı bitkiler Güneş’ten gelen ışık,havadaki karbon dioksit ve topraktan aldıkları suyu kullanarak besin ve oksijen üretirler bu olaya fotosentez denir

Bitkinin ürettiği besin az bir kısmı bitki tarafından kullanılırken,çoğunluğu bitkinin yaprak,gövde ve köklerinde glikoz ya da selüloz şeklinde depolanır

Yeşil yapraklı bitkiler dışında bazı bakteri türleri,yosunlar,öglena gibi klorofilli canlılarda fotosentez yaparak besin üretir

Tüketiciler

Bunlara heterotrof canlılar da denir

Tüketiciler kendi besinini kendileri üretmezler

Tüketiciler etçil,otçul ve hem etçil hem otçul olmak üzere üç grupta incelenir

Hem Üretici Hem Tüketiciler

İbrik otu ve sinek kapan bitkileri bu gruba girer

Bu bitkiler fotosentez yaparak besin üretirler

Fakat azot ihtiyaçlarını karşılamak için bazı böcekleri yakalayarak onları sindirebilirler

Sinek kapanı

İbrik otu

Ayrıştırıcılar

Bitki ve hayvan artıkları ve canlı ölülerini parçalayarak beslenen canlılara ayrıştırıcılar denir

Çürükçül beslenen bu canlılara saprofit adı da verilir

Bakteri ve mantarlar ayrıştırıcılar grubuna girer

07-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dünyanın Genel Özellikleri Nelerdir Dünyanın özellikleri nelerdir Dünyanın yapısı ve genel özellikleri Üzerinde yaşadığımız Dünya Samanyolu galaksisine ait Güneş sistemindeki bir gezegendirDünya üzerindeki tüm canlı ve cansızlar arasında karşılıklı işleyen bir düzen vardırBizim dikkatsizliğimiz sonucu bazı canlıların yok olması bütün canlıları olumsuz yönde etkiler Dünya’nın Yapısı ve Genel Özellikleri Dünyamız iç içe geçmiş beş katmandan meydana gelmiştirBunlar: Hava Küre(Atmosfer) Su Küre(Hidrosfer) Taş Küre(Litosfer) Ateş Küre(Pirosfer) Ağır Küre(Barisfer) Hava Küre(Atmosfer) Hava küre çeşitli gazların karışımından oluşmuşturBu gazların %21’i oksijen,%78’i azot,%1 ise karbondioksit,su buharı ve diğer gazlardır Bu gazlar arasında mükemmel Bir denge vardırMesela oksijen oranı %22 olsaydı Dünya ilk yıldırımla orman yangınları başlardı Hava kürenin ilk 11 km’si yaşamak için elverişlidir11 km den sonra sıcaklık -50 C ye düşer ve yaşamak için gerekli oksijen bulunmazYağmur,şimşek,rüzgar,yıldırım gibi olaylar hava kürede gerçekleşir Hava kürede bulunan ozon tabakası Güneş’ten gelen zararlı ışınları engeller Ozon tabakası olmasaydı İnsanlarda cilt kanseri gibi Çeşitli hastalıklar meydana Gelirdi ve diğer canlılarda bundan olumsuz etkilenirdi Su tasarrufu Sifonu gereksiz yere çekmeyin Dört kişilik bir ailenin fertleri günde bir kez sifonu amacı dışında çekerse, yılda 16 ton su harcamış olur · Rezervuara, su dolu 15 litrelik pet bir şişe yerleştirin Bu basit önlemle, yılda 2 ton su tasarrufu sağlanabilir · Duş başlığını yeni çıkan suyu daha iyi püskürten ekonomik duş başlıklarıyla değiştirin Böylece suyu daha az açarak daha tazyikli suyla duş alınabilir · Muslukların su kaçırmadığından emin olun ve gerekirse tamir ettirin · Her saniye bir damla damlayan musluk, yılda 1 ton su harcar · Su kaçaklarını engelleyin Ev ya da apartmanınızdaki su borularını yenileriyle değiştirin ya da tamir ettirin Eski tip borular tonlarca suyun kayıp olmasına neden olur · Çamaşır makinesini ekonomik kullanın Tek bir çalıştırmada yaklaşık 176 litre su harcayan çamaşır makinesi haftada bir kez bile az kurulsa, yılda 9 ton su tasarruf edilir Akvaryumdaki balıkların yaşayabilmesi için özel bir bakım gerekirAtmosferde dünyamızın bakımını üstlenmiştir Su Küre(Hidrosfer) Su küreyi okyanuslar,denizler,göller ve nehirler oluştururDünya’nın ¾ su ile kaplıdırAtmosferdeki oksijenin %80 ni okyanus ve denizlerde yaşayan mikroskobik canlılar tarafından üretilir Taş Küre(Litosfer) Kara canlıları ve insanlar burada yaşarlarBu tabakayı örten toprak tabakası kaya ve minerallerin parçalanmasıyla oluşur Taş küre içine inildikçe Her 33 m sıcaklık 1C artar Ateş Küre(Pirosfer) Yapısında demir,nikel silisyum ve magnezyum bulunan taş kürenin altındaki kısımdırYaklaşık 2000 C civarında sıvı hamur kıvamında bulunur Yanardağlardan çıkan lavlar bu tabakadan gelir Ağır Küre(Barisfer) Dünya’nın çekirdek kısmıdırYapısında demir,nikel bulunurSıcaklık yaklaşık 5000 C civarındadır ama katı haldedir Sıcaklığın bu kadar yüksek olmasına karşın katı halde olmasının nedeni basıncın yüksek olması ile erime noktasının düşmesidir Canlıların Yaşamını Etkileyen Faktörler İklim:Bir bölgede uzun süre görülen atmosferdeki değişikliklere iklim denir Sıcaklık:Bütün canlıların enerji kaynağı Güneş tir Isı:Canlıların yeryüzündeki dağılımını etkileyen sebeplerden biri de ısıdır Su:Canlıların vücudunun büyük bölümü sudan oluşurSu canlılık faaliyetleri için gereklidir Toprak:Toprağın yapısındaki maddeler bitki örtüsü çeşidini belirlerBu da hayvan türlerini etkiler ÇEVREMİZDE HANGİ EKOSİSTEMLER VAR VE BURALARDA NELER OLUYOR? Doğadaki Maddelerin Dengesinin Korunması Belirli bir çevre içinde yaşayan canlılarla cansız varlıkların birlikte oluşturduğu yapıya ekosistem denir Bir ekosistemde ancak bu özelliklere uyumlu canlılar yaşayabilir Örneğin kökleri çok uzun olan,yaprağı olmayan ve su depo edebilen kaktüs çöl ekosistemine uygundur Kara ve su ekosistemi olmak üzere başlıca iki ekosistem vardır Kara Ekosistemi Su Ekosistemi Orman ekosistemi Okyanus ekosistemi Çöl ekosistemi Deniz ekosistemi Çayır ekosistemi Göl ekosistemi Mağara ekosistemi Nehir ekosistemi Büyük alanlar kaplayan kara ekosistemine biyom adı verilir Üreticiler Kendi besinini kendisi yapan canlılara denirBunlara ototrof canlılar da denir Yeşil yapraklı bitkiler Güneş’ten gelen ışık,havadaki karbon dioksit ve topraktan aldıkları suyu kullanarak besin ve oksijen üretirler bu olaya fotosentez denir Bitkinin ürettiği besin az bir kısmı bitki tarafından kullanılırken,çoğunluğu bitkinin yaprak,gövde ve köklerinde glikoz ya da selüloz şeklinde depolanır Yeşil yapraklı bitkiler dışında bazı bakteri türleri,yosunlar,öglena gibi klorofilli canlılarda fotosentez yaparak besin üretir Tüketiciler Bunlara heterotrof canlılar da denirTüketiciler kendi besinini kendileri üretmezler Tüketiciler etçil,otçul ve hem etçil hem otçul olmak üzere üç grupta incelenir Hem Üretici Hem Tüketiciler İbrik otu ve sinek kapan bitkileri bu gruba girerBu bitkiler fotosentez yaparak besin üretirlerFakat azot ihtiyaçlarını karşılamak için bazı böcekleri yakalayarak onları sindirebilirler Sinek kapanı İbrik otu Ayrıştırıcılar Bitki ve hayvan artıkları ve canlı ölülerini parçalayarak beslenen canlılara ayrıştırıcılar denirÇürükçül beslenen bu canlılara saprofit adı da verilir Bakteri ve mantarlar ayrıştırıcılar grubuna girer