Mikroenjeksiyon (İcsi)

Mikroenjeksiyon (ICSI)

[/b]

İnfertilite problemi yaşayanlar kadar
konuya uzak olanlar da gerek çevrelerinden gerekse medya
organlarından mikroenjeksiyon sözcüğünü mutlaka
duymuşlardır Özellikle erkek faktörüne bağlı
infertilitenin tedavisinde çığır açan mikroenjeksiyon ya da
başka bir deyişle İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI),
yardımla üreme teknolojilerinde yaygın kullanıma giren yeni
bir teknolojidir ICSI sayesinde neden ne olursa olsun tek bir
spermi olan ya da testis biopsisi ile tek bir sperm dahi elde
edilen erkekler kendi çocuklarına sahip olma şansını
bulmuşlardır Ülkemizde yasal olmamakla birlikte bazı
ülkelerde başka kişilerin spermi ile yani sperm bankalarından
elde edilen spermler ile tüpbebek uygulamaları legaldir ICSI
yardımı ile pekçokerkek için bu gereklilik ortadan
kalkmıştır

ICSI nedir?

ICSI erkekden elde edilen tek bir spermin çok küçük, kılcal
kataterler yardımı ile ve mikroskop altında kadından elde
edilen yumurta hücresinin içine verilmesidir Bu sayede doğal
yollardan gerçekleşmeyen döllenme labovatuar şartlarında
yapay olarak sağlanır Tüp bebek yönteminde ise elde edilen
spermler yumurtanın içine verilmez ancak labovatuarda yumurta
ile aynı ortama bırakılarak spermin yumurtayı kendiliğiden
döllemesi beklenir ICSI'nin üstünlüğü tek bir spermle
bile, hatta bu sperm hareketli olmasa bile döllenmenin
sağlanabilmesidir ICSI yardımı ile ejekülatlarında sperm
sayısı çok düşük hatta sıfır olan erkekler bile bebek
sahibi olabilirler

ICSI nasıl
yapılır?

Mikroenjeksiyon yapabilmek için öncelikle bir sperm ile
birlikte kadının yumurtasına gereksinim vardır Yeterli
sayıda yumurta hücresi elde edebilmek için kadında ovülasyon
indüksiyonu yani yumurtalıkların uyarılması işlemi
yapılır(bkz ovülasyon indüksiyonu) Bu amaçla kadına
belirli bazı ilaçlar verilir Gelişen yumurtalar daha sonra
ultrason eşliğinde toplanır (bkz yumurta toplama) Daha
sonra gelen aşama ise sperm elde etmedir Bu amaçla ilk önce
erkekden mastürbasyon yolu ile semen örneği alınır
Labovatuarda bu örnek incelenir ve canlı sperm olup olmadığı
araştırılır Ejekülatında sperm sayısı çok düşük olan
(oligospermik) erkeklerde işlem birkaç kez tekrarlanabilir
Eğer örnekde 1-2 tane bile canlı sperm bulunur ise bu spermler
ICSI için kullanılabilir Azospermik erkeklerde ise semende 1
tane bile sperm bulunmaz Bu durumun değişik nedenleri vardır
Örneğin erkekde spermleri testisten taşıyan kanallarda
tıkanıklık olabilir ya da sperm üretiminde bir bozukluk
vardır

Ejekülatta sperm elde edilemez ise bu
kez cerrahi işelemler ile sperm aranır İlk önce kanallara
ince iğneler ile girilerek aspirasyon yapılır Gelen sıvıda
sperm bulunamaz ise bu kez yine iğneler ile testis dokusundan
örnek aspire edilir Son aşamada ise cerrai olarak testis
açılır ve direk olarak testisten parça alınarak sperm
aranır Genel anestezi altında yapılan bu işlemler ile elde
edilen spermler mikroenjeksiyonda kullanılır Artan spermler
ise daha sonra kulanılmak üzere dondurularak saklanabilir

Kadından elde edilen yumurta ile,
erkekden elde edilen sperm labovatuar şartlarında birtakım
işlemlerden geçirildikten sonra çok özel mikroskoplar altına
alınır Bundan sonraki işlemler tüp bebek merkezindeki
embryoloğun yeteneği ve tecrübesine bağlıdır Bu özel
mikroskoplar yaklaşık 400 kat büyütme yeteneğine sahiptir ve
bir saç telinden daha ince kataterler içerirler Bunlara
mikromanüpülatör adı verilir ve genelde camdan imal
edilmişlerdir

Spermler işlem öncesinde hareketlerini
yavaşlatan özel sölüsyonlar içinde bekletilirler Mikroskop
altına alınan yumurta hücresi özel bir tutucu yardımı ile
sabitlenirDaha sonra kullanılacak lan spermin kuyruğu
kırılarak hareket kabiliyeti engellenir Spermin immobilize
edilmesi önemlidir Bu sayede yumurtanın içine girdikten sonra
burada hareket etmesi engellenir Bu hareketsiz sperm
mikroenjektöre alınır Çok dikkatli bir şekilde yumurta
hücresinin içindeki sitoplazma adı verilen bölgeye
bırakılır ve mikroenjektör yumurtadan
çıkartılırİşlemden 60 saniye kadar sonra yumurta zarını
onarır ve eski haline gelir Embryoloğun yeteneği burada
kritik faktördür Tecrübesiz bir embryolog yumurtaya ya da
zarına zarar verebilir

Enjekte edilen yumurta daha sonra özel
ortama alınır ve 14-16 saat sonra döllenmenin olup olmadığı
kontrol edilir Döllenme olur ise elde edilen hücreye embryo
adı verilir ve bu embryolar işlemden 3-5 gün sonra kadının
rahimine transfer edilir Enjekte edilen yumurtalarda döllenme
oranı çok yüksektir Bizim kliniğimiz de dahil olmak üzere
dünyadaki isim yapmış tüp bebek kliniklerinde bu oran %90'ın
üstündedir

Mikroenjeksiyon genelde erkek faktörü
için uygulandığından ve kadın genç ve sağlıklı
olduğundan bu çiftlerde mikroenjeksiyon ileelde edilen gebelik
oranları tüp bebeğe (IVF) daha yüksektir Bazı kliniklerde
ise IVF çok nadir kullanılmakta genelde hemen her hastada
mikroenjeksiyon uygulanmaktadır Ülkemizde her iki tekniğinde
maliyeti aynı olduğundan bu son derece akıllıca bir
yaklaşımdır IVF ile karşılaştırıldığında herhangi bir
olumsuz yanı olmayan mikroenjeksiyon sayesinde döllenme kesine
yakın oranda elde edilebilir Oysa IVF'de her zaman döllenme
olmayabilir ve tüm emekler boşa gidebilir

Mikroenjksiyon tekniği genetik olarak
anomalili ya da doğumsal anomlili bebek görülme
sıklıklarını etkilemez

Risk Faktörleri

Yeni bir teknik olmasına karşın tüm dünyada 10000'den fazla
bebek ICSI yardımı ile dünyaya merhaba demişlerdir Yapılan
detaylı çalışmalar bu yolla doğan bebeklerde doğum defekti
ya da genetik anomali açısıdan artmış bir rsik olduğunu
göstermemektedir Ancak bazı erkek bebeklerde tıpkı
babalarında olduğu gibi sperm üretim bozuklukları olması
beklenebilir

Gelecek

Bazı durumlarda erkekden biopsi yolu ile dahi sperm elde etmek
mümkün olmamaktadırBu kişiler maalesef kendi çocuklarına
sahip olamamakda ve sperm bankalarına başvurmaktadırlar
Günümüzde çalışmalar bu tür erkeklerden elde edilecek
olgunlaşmamış sperm öncüllerinin enjekte edilmesi ile
gebelik elde edilmesi yönündedir Tüm dünyada bu yönde
araştırmalar büyük bir hız kazanmıştır

Doğumsal olarak testisi ve dolayısı
ile spermi olmayan erkeklerde ise genetik çalışmalar ve
klonlama teknikleri ile sperm hücresi üretme çalışmları
yapılmaktadır Sperm yerine erkeğin herhangi bir hücresinin
genetik materyalini eşinin yumurtasına enjekte ederek elde
edilecek gebelikler çok uzak değildir

Kaynak: DrAlper Mumcu