|
Prof. Dr. Sinsi
|
Outsourcing (Dışkaynak Kullanma) Kavramı
4 Dış Kaynak Kullanımı ve İşletme
1 Stratejik Riskler
Dış kaynak kullanımı, büyük fırsatlar sunmasının yanında birtakım riskleri de beraberinde getirmektedir Bu riskleri şu şekilde belirleyebiliriz:- Dışardan kullanılan kaynak kötü olursa, kötü kalitede ürünler verirse firmanın zararı çok büyük olacaktır Bir çok Amerikan firması, üretimde ürünün temelini oluşturan parçalar dışındakileri dışarı yaptırmışlar, fakat daha önce yakaladıkları kaliteyi kaybetmişlerdir
- [size="2"]İşletmeler, farklı yeteneklere sahip kişilerle çeşitli faaliyetlerde etkileşim olduğunda, yeni bakış açılarına ve yeni çözümlere ulaşacaklarına inanmaktadırlar Bununla birlikte, işletme dış kaynak kullanmak yerine, bu işi kendi bünyesinde uzman kişilerce gerçekleştirirse, çalışanların bilgi düzeyi daha da artacak veyaratıcılığın getirisi çok daha fazla olacaktır
Dış kaynak bu riskleri taşımasına rağmen işletmeye getirisi çok daha fazladır Önemli olan olan dış kayanğın doğru alanda, doğru şekilde ve doğru zamanda kullanılmasıdır Bu durumda, risk oranı oldukça düşük seviyelerde kalacaktır
2 Dış Kaynak Kullanımının Organizasyon Yapısına Etkileri
Tüm sektörlerde hızla yayılan dış kaynak kullanımı, organizasyon yapısını da değiştirmektedir Dış kaynak kullanımı nedeniyle pek çok şirkette bilgisayar departmanları yok olmaktadır Firmalar özellikle data prosesing işlemlerini bu konuda uzman olan şirketlere devretmektedirler Yapı Kredi Bankası, Pamukbank ve Citibank bu konuda başı çeken bankalardır Bu sayede geniş departmanların küçülmesiyle birlikte şirketin organizasyon yapısı da küçülmektedir Ve organizasyon esneklik kazanmaktadır Örneğin, Ülker, bisküvi işinde, merkezde 1500-2000 kişiyle tüm işlerini halletmektedir Ama aslında aynı kadroda fason ve dağıtım şirketleriyle beraber 15-20 bin kişi bulunmaktadır [size="1"]
İşletmeler outsourcing yolu ile gereksiz departmanlardan kurtulup yalın hale gelmektedirler Bu da hem maliyetleri düşürüp, hem de işletmenin karar alma sürecini hızlandıracaktır İşletme, ana hedefleri üzerine odaklanacaktır
Sonuç olarak globalleşmenin etkisi ile artan rekabet koşulları işletmeleri kaliteyi yükseltmeye, ama bunun yanında daha ucuz ve çabuk üretime teşvik etmiştir Bu sayede de pazardaki rekabet avantajlarını korumak için işletmeler temel yetenekleri üzerine yoğunlaşarak, yeteneklerini kullanmadıkları işlerini başka işletmelere devretmişlerdir Bunun yanında gelişen telekomünikasyon teknolojisi sayesinde çalışanların aynı mekanda olmamalarına rağmen iletişimlerinin sürekliliği sağlanmıştır Temel yetenekleri üzerinde yoğunlaşma ve outsourcing uygulamalarının yaygınlaşması ile “Downsizing”, “Şebeke Organizasyon” ve “Sanal Organizasyon” gibi yeni organizasyon yapıları ortaya çıkmıştır
Örnek Olay 2 [color="Lime"]
Amerika’nın ünlü ayakkabı firması Nike sattığı ayakkabıları kendisi üretmemektedir Çünkü onları Uzakdoğu’daki imalatçılar kadar iyi üretmeleri mümkün değildir Nike’ ın bugün 40 tane fabrikası bulunmaktadır, fakat Nike bu fabrikalara kendisi sahip değildir
Peki Nike’ın iyi olduğu konu nedir? Başarılı olduğu alan nedir? Pazarlama tabii ki Bunun yanında spor ayakkabılarının tasarlanması, üretimi değil onların denenmesi, testlerinin yapılması Nike’ ın yaptığı bir diğer iştir Nike ayakkabıları, çok yüksek testlere tabi tutarak performansının yüksek olduğundan emin olmakta ve bu doğrultuda pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmektedir Görüldüğü gibi Nike başarılı olduğu alanda uzmanlaşmış (core compedence) ve diğer faaliyetleri outsource ederek pazarda çok iyi bir yere gelmiştir
Örnek Olay 3 [color="Lime"]
Datassit şirketi, uzaktan erişimli insan kaynakları ve bordroloma hizmeti vermek için kurulan, alanında ilk ve tek şirkettir Datassist, şirket çalışanları ile özlük bilgilerin girişleri, bilgilerin güncelleştirilmesi, bordro hesaplanması, bordro ile ilgili her türlü rapor , kesintiler, bildirgeler, maaşlar ve vergi iade işlemlerini şirket adına yapmaktadır Personelin maaş bilgileri sayısal imza sistemiyle şifrelenmektedir Bordrolar, çalışanlara kapalı zarf içinde gönderilmektedir Hizmeti alan şirket, internet üzerinden istediği anda gereken bilgilere ulaşabilmektedir Otomatik ‘personel takip sistemi’ ile insan kaynakları yöneticisi farklı bölgelerdeki ofisleri de takip edebilmektedir Çalışanın neden işe gelemediğini bile ekranda görmek mümkündür Şirket aynı zamanda çalışma hukuku uygulamaları, işçi sağlığı, iş güvenliği ve yönetim sistemleri konusunda da danışmanlık yapmaktadır
Örnek Olay 4 [color="Lime"]
New York şehrinde kazak tasrımı yapan bir adam var ve hikayesi çok ilginç Bu adam sadece kazakları tasarlıyor, hiçbir şeye sahip değil, sadece bir masası var, üzerinde oturduğu bir sandalye, bir bilgisayarı, faksı ve de telefonu var Ama kazak tasarımı yapmayı çok iyi biliyor Daha sonra bu kişi çok büyük bir ‘department store’ zinciri olan Macys’e gidiyor Bu tasarımı beğendiniz mi? Beğendik, peki ne kadara malolur? Ben kazak başına 15 dolara yaparım Yani siz bu kazağı 30-40 ya da 50 dolara satabilirsiniz 15 dolar mı? O zaman çok iyi diyorlar Ve Macy 10 bin kazak için sipariş veriyor Görüldüğü gibi bu kişinin kazakları yapmak için fabrikası yok Ama telefon ediyor , Hong Kong’da onunla çalışan bir imalatçıyı arıyor ve imalatçı tanesi 8 dolardan 10 bin kazağı üretmeyi kabul ediyor Daha sonra bir nakliyat şirketini arıyor ve kazak başına 1 dolara nakliye şirketi ile anlaşıyor Ve bu kişinin bir deposu da yok Fakat kazaklar üretimden sonra direk olarak Macys’e gideceği için bu sorun da ortadan kalkıyor Bu kişi kazak başına 9 dolar ödüyor ama Macys’den yine kazak başına 15 dolar alıyor Bu kişinin net kazancı kazak başına 6 dolar olup, toplam kazancı ise 60 bin dolar Neden kazanıyor? Sadece kazak resmi çizebildiği için, aklını kullanabildiği için ve de en önemlisi dış kaynak kullandığı için bu parayı oturduğu yerden kazanmayı başarmıştır
***
[1] Mintzberg, The Strategy Process: Concepts, Contexts, Cases, 3 Edition, s71
[2] Buğdaycı, s 189
[3] Philip Kotler, Pazarlamanın Yeni Yüzü, Capital Yönetim Dizisi:1, Cem Ofset, İstanbul, 1998, s29
[4] Akbulut, s1
[5] Kotler, s29-30
|