Şengül Şirin
|
Cevap : Ege Bölgesi Genel Özellikleri
EGE BÖLGESİ
COĞRAFİ KONUM
Türkiye’nin batısını oluşturan bölge, ismini Ege Denizi’nden almıştır Türkiye yüzölçümünün % 10'una sahiptir Yüzölçüm bakımından bölgeler arasında beşinci sırada bulunur YER ŞEKİLLERİ
Bölgedeki yer şekillerinin bir kısmı yer kabuğu hareketleri ile oluşan (Orojenez-Dağ oluşumu) kırılmalarla meydana gelmiştir
Kırılma yerlerinde yükselen yerler Horst (dağ), çöken yerler de Graben'i (çöküntü ovası) oluşturmuştur Horst ve graben oluşumunun en fazla olduğu bölgemizdir
Horstlar
Grabenler Bakırçay, Gediz, KMenderes ve BMenderes’tir Bölgenin batısında dağlar kıyıya dik uzanmıştır Bunun sonucunda;
•Girinti-çıkıntı fazladır Bir çok koy ve körfez oluşmuştur Körfezler;Edremit, Dikili, Çandarlı, İzmir, Kuşadası, Güllük ve Gökova’dır
•İç kesimlere ulaşım kolaydır Limanların hinterlandı (ard bölgesi) geniştir
•Deniz etkisi iç kesimlere kadar sokulabilir
•Kıta sahanlığı (kıyıdan 200 m derinliğe kadar olan deniz) geniştir
•Enine kıyı tipi oluşmuştur (Edremit-Kuşadası kıyıları)
Ege Denizi’ne dik uzanan dağlar arasındaki çöküntü ovalarından denize ulaşan akarsular döküldükleri yerde delta ovaları oluştururlar Bunlar; Bakırçay, Gediz (Menemen), Büyük ve Küçük Menderes Delta ovalarıdır
Bölgenin güney batısında (Menteşe yöresinde) dağların uzanışı değişmiştir Dağlar burada KBatı - GDoğu yönlüdür Bu kıyılarda akarsu vadilerinin deniz suları altında kalması sonucu oluşan kıyı tipine Ria tipi kıyılar denir
Bölgede fay hatları fazla olduğundan deprem ihtimali fazladır
Manisa- Kula çevresinde volkanizma ile oluşmuş küçük koniler vardır
İç kesimlerde yükselti artmakta ve dağların doğrultusu değişmektedir Burada en önemli yüksek düzlük Yazılıkaya Platosu’dur
AKARSU VE GÖLLERİ
Bölgenin başlıca akarsularıBakırçay, Gediz,Küçük Menderes ve Büyük Menderes akarsularıdır Bu akarsular İç Batı Anadolu dağlarından doğar ve çöküntü ovalarından geçerek Ege Denizi’ne dökülür
Yatak eğimleri az olduğundan akarsularda menderes olayının en fazla görüldüğü bölgemizdir
Başlıca gölleri Marmara ve Bafa( Çamiçi) gölleridir Bu göller oluşum bakımından alüvyon set gölüne örnektir
Bölgede ayrıca Gediz’deDemirköprü,BMenderes üzerinde Kemer ve Adıgüzel baraj gölleri vardır İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ
Bölgenin batısında olan iklim Akdeniz İklimi görülür Dağların uzanışından dolayı bu iklimin etki alanı iç kesimlere (100-150 km) kadar genişlemiştir
Bölgenin iç ve yüksek kesimlerinde Karasal İklim hakimdir
Bölgede güneyden kuzeyeenlemin etkisiyle, batıdan doğuya doğru yükseltinin etkisiyle sıcaklıklar azalır
Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde kışlar ılık ve yağmurlu iken, karasal iklimin görüldüğü yerlerde kışlar soğuk ve kar yağışlıdır
Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde kışlar ılık ve yağmurlu iken, karasal iklimin görüldüğü yerlerde kışlar soğuk ve kar yağışlıdır
NÜFUS VE YERLEŞME
Ege Bölgesi yaklaşık 9,3 milyon nüfusu ile nüfus bakımından üçüncü sıradadır Nüfus yoğunluğu (109,4 kişi/km²)Türkiye ortalamasının üzerindedir
Coğrafi Bölge
Nüfus
Gerçek Alan (km²)
Yoğunluk (kişi/km²)
Marmara
20 724 950
67 306
308 İç Anadolu
11 327 675
163 057
69,9
9 299 322
93 139
109,4
9 024 884
122 927
73,9
7 462 451
143 537
51
6 636 391
59 176
108,8
6 110 583
165 436
35,7
70 586 256
814 578
86,6
Marmara Bölgesi'nden sonra en fazla göç alan bölgemizdir Yaz döneminde bölgenin batısında turizm ve tarım işçi göçünden dolayı da mevsimlik nüfus artışı görülür
Önemli yerleşim merkezlerinin çoğu kıyılarda ve verimli tarımalanlarının bulunduğu akarsu vadilerinde toplanmıştır
İç kesimlerde nüfus seyrektir Sebepleri; iklimin karasal olması, sanayinin gelişmemesidir
Kıyıda Menteşe yöresi yer şekillerinin engebeli olmasından dolayı seyrek nüfuslanmıştır
TARIM VE HAYVANCILIK
Bölgenin batısında bulunan verimli tarım alanlarında iklim şartları da elverişli olduğu için ticari tarım ürün çeşitliliği fazladır Yetiştirilen ürünler;
ZEYTİN
Bölgenin batısındaki çöküntü ovaları ve kenarlarında tarımı yapılabilmektedir En fazla Edremit-Ayvalık-Burhaniye çevresinde yoğunluk kazanmıştır
ÜZÜM
Manisa, İzmir ve Denizli çevresinde üretilen çekirdeksiz üzümler kurutulmaktadır Önemli ihracat ürünümüzdür
İNCİR
En fazla Aydın çevresinde (B ve K Menderes ovalarında) tarımı yapılmaktadır
TÜTÜN
Bölgenin batısında Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli çevrelerinde tarımı gelişmiştir
PATATES
İzmir-Ödemiş ve Afyon çevresinde yoğun olarak tarımı yapılır
TURUNÇGİLLER
Bölgenin batısında İzmir’e kadar olan güney kıyılarında tarımı yapılır Ayrıca iç kesimlere kadar (150-200 km) da sokulabilmektedir Sebebi; dağların denize dik olmasıdır
SEBZELER
Bölgenin batısında kışların ılık geçmesi ve güneşli gün sayısının fazla olmasından dolayı seracılık faaliyetleri ile sebze üretimi bütün yıl yapılabilmektedir
BUĞDAY & ARPA
Bölgenin her yerinde buğday yetiştirilebilmektedir Ancak daha çok İç Batı Anadolu Bölümünde tarımı gelişmiştir
ŞPANCARI
Afyon , Uşak, Kütahya çevresinde tarımı gelişmiştir
HAŞHAŞ
Afyon başta olmak üzere Uşak, Kütahya, Denizli çevresinde tarımı yapılmaktadır
HAYVANCILIK
Özellikle İç Batı Anadolu’da küçükbaş hayvancılık gelişmiştir
Menteşe yöresinde arıcılık,
Kıyılarda balıkçılık ( Bodrum-Marmaris kıyılarında sünger avcılığı da yapılır),
Büyük kentler çevresinde (İzmir-Manisa-Denizli) kümes hayvancılığı
Şeker fabrikaları ile büyük kentler çevresinde büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır
YERALTI KAYNAKLARI
LİNYİT
Türkiye’de linyitin en fazla çıkarıldığı ve en kaliteli linyitlerin bulunduğu bölgemizdir Linyit yatakları fazla olduğu için termik santraller de fazladır
Bölgede Linyit; Manisa(Soma),Aydın,Muğla (Yatağan ),Kütahya (Tavşanlı,Tunçbilek, Seyit Ömer, Değirmisaz) ve Denizli çevresinde çıkarılmaktadır
Demir: Edremit (Kaz dağı) çevresinde çıkarılır
Bor Mineralleri:Kütahya-Emet
Tuz: İzmir-Çamaltı Tuzlası
Mermer: Afyon, Uşak, Denizli, Kütahya, Manisa çevresi
Zımparataşı: İzmir ,Aydın, Muğla çevresi
Altın: İzmir (Bergama), Uşak (Ulubey-Eşme)
Jeotermel Enerji: Bölgede fay hatları geniş alan kapladığından jeotermal kaynaklar bakımından zengindir
SANAYİ
Marmara Bölgesinden sonra sanayinin en fazla geliştiği bölgemizdir Bunun sebebi, bölgede ulaşım,sermaye,hammadde ve işgücü gibi imkanların fazla olmasıdır
Sanayi daha çok kıyı şeridinde ve ovalar çevresinde gelişmiştir Tekstil, petro-kimya, makine ve gıda sanayisi bölgede gelişen başlıca sanayi dallarıdır
Başlıca Sanayi Kolları
Dokuma:Denizli, Aydın (Nazilli) İzmir, Uşak
Petro-kimya:İzmir-Aliağa
Şeker:Afyon, Kütahya, Uşak
Çini-porselen: Kütahya
Gübre:Kütahya ,İzmir Elektronik ve Elektrikli ev aletleri: Manisa, İzmir
Sigara:İzmir, Manisa
Demir-çelik:İzmir
Mobilya:İzmir (Karabağlar)
Deri:İzmir, Manisa, Denizli, Uşak
Halı-Kilim:Manisa (Kula,Demirci, Gördes), Uşak -Eşme, Muğla-Milas, Denizli-Tavas
Cam:Denizli, Kütahya
Otomotiv:İzmir
Seramik:Kütahya , Manisa (Turgutlu-Akhisar) , Uşak
Battaniye:Uşak
Termik Santral:Muğla (Yatağan-Gökova), Manisa-Soma, Kütahya( Tunçbilek-Seyitömer)
TİCARET
Bölge Türkiye’nin dış ticareti açısından önemli bir yere sahiptir Bölgede üretilen tütün, pamuk, üzüm, incir gibi bir çok tarım ürünü ile bor gibi bazı madenler ihraç edilmektedir Bir çok sanayi kuruluşunun hammaddesi deniz yoluyla ülkemize getirilir
Her yıl düzenlenen Uluslararası İzmir Fuarı, ülkemiz dış ticareti açısından önemli bir yere sahiptir
TURİZM
Ege Bölgesi’nin sahip olduğu tarihi ve doğal güzellikler turizmin gelişmesine neden olmuştur
BÖLÜMLERİ
ASIL EGE (KIYI EGE) BÖLÜMÜ
Bölümün başlıca illeri; İzmir, Manisa, Aydın, Denizli ve Muğla’dır
Başlıca yer şekillerini kıyıya dik uzanan dağlar (horst) ve bu dağlar arasındaki çöküntü ovaları (graben) oluşturur
Akdeniz iklimi görülür Tarım ürün çeşidi fazladır Başlıca tarımürünleri zeytin, pamuk, üzüm, tütün, turunçgiller, buğday, patates, sebze ve meyvelerdir
Ekonomisinde tarım, sanayi, ticaret ve turizm önemli yer tutar
Bölgenin nüfus yoğunluğu fazla olan bölümüdür Nüfus kıyı şeridinde ve çöküntü ovaları çevresinde yoğunlaşır Bölümün nüfusu göçlerle sürekli artmaktadır
Bölümün en büyük şehri İzmir’dir İzmir bölgenin en önemli sanayi,ticaret, tarım, kültür, turizm ve liman kentidir
İÇ BATI ANADOLU BÖLÜMÜ
Bölümün başlıca illerini; Afyon, Uşak ve Kütahya’dır Bölüm plato görünümlü düzlükler ile tek tek dağlardan oluşur Bölgenin en geniş platosu Afyon ve çevresindeki Yazılıkaya Platosu’dur
Karasal iklim görülür Tarım ürün çeşidi azdır Başlıca tarım ürünleri; buğday, arpa, nohut, şpancarı , haşhaşve patatestir
Bölümde daha çok küçükbaş hayvancılık gelişmiştir Şeker fabrikaları çevresinde de büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır
Türkiye linyit üretiminin yarıdan fazlasını karşılar
Mermer üretimi fazladır
Bölümde sanayi yeterince gelişmemiştir Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır
Nüfus yoğunluğu Kıyı Ege Bölümüne göre azdır
Asıl Ege Bölümü ile İç batı Anadolu Bölümü yer altı kaynakları bakımından benzerlik gösterirler Diğer özellikleri farklıdır
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|