Cevap : Etoloji (Hayvan Davranış Bilimi)

**[KAPLAN]** · 12-06-2009

1)Yurt seçimi (Teritoryum Tesisi)
Bireyler beraberliklerini sürdürüp belirli bir kuluçka alanının emniyetini sağlayabilmek için bir alana, gereksinim duyarlar

Bu alan yurt ve teritoryumdur

Kurulacak yurt alanının, çıkacak yavrulara besinin kolayca sağlanabileceği uygun bir arazi parçası olması gerekir

Yurt alanlarının sınırları, bireylerin (genellikle erkeklerin) şubat sonundan mayıs ayına kadar yoğun olarak sürdürdükleri yurt belirleme ötüşü ile saptanır

Bu ötüşlerin diğer bir amacı da yurdun kurulduğunu seçilecek eşe duyurmak ve rakip erkek bireylere gözdağı vermektir

Gözdağına rağmen kurulacak yurda bir saldırı olursa, erkekler arasında şiddetli kavgalar olur

Bu tür davranışlar aynı tür içinde (interspesifik) olduğu gibi farklı türler arasında (intraspesifik) olabilir

Yapılan kavgalar genellikle tarafların karşılıklı olarak birbirlerine, keskin ve kesik kesik bağırmaları ile başlar

Kavga esnasında bireyler kafalarını birbirlerine uzatarak kısık sesler çıkarırlar

Boyun ve kuyruk tüyleri dikleşir ve kanatları yanlara hafifçe açılır

2)Yuva Sunumu
Yuva sunumu erkek bireylerce yapılır

Erkekler şubat sonundan itibaren, dişilere sunacakları yuvalara girip çıkar ve ot parçası, tavuk ve güvercin tüyleri gibi materyaller getirirler

Erkeğin işgal ettiği yuvayı dişi kabullenirse yuva ikisi tarafından müştereken yapılır

Dişinin ilgisini çekip yuvayı ona beğendirmek için erkek bireyler yuvalara, her seferinde içeride daha az kalmak üzere girip çıkar

Bu arada erkek yuva sandığı üzerinde veya yuva deliğinden dışarıyı gözleyerek sağa-sola bakar

Yuvadan çıktıktan sonra yuvaya en yakın dala tüner, bazen yuvanın üstüne konar ve tekrar içeri gibi yapıp yuva giriş deliğini vücudu ile kapatır, hemen sonra geri çıkar

Dişi yuvaya yakın bir yere gelince, erkeğin daldan dala yer değiştirip çok sık öttüğü ve dişinin ilgisini çekmek istediği izlenir

Daha çok yuvanın üstünde yapılan bu hareketler: kendi ekseni etrafında dönme; kafayı sağa-sola oynatma, ileriye uzatma; kanatları yana açma ve kanat tüylerini titretme; kuyruk tüylerini yukarı kaldırma; bazen de bir kanadı aşağı itip telekleri yere sürme şeklidir

Yuva sunma ilgi çekme hareketlerine, dişi birey kayıtsız kalır ve sunulan yuvayı kabul ettiği anlamı taşıyan erkeğin faal olduğu yuvaya girme uçuşu yapmazsa, erkeğin ötüşünü daha canlı ve keskin olarak bir başka yuva veya dal üzerinde, fakat dişiyi gözden kaçırmayacak şekilde sürdürdüğü görülür

Dişi bu sırada sunulan yuvalardan birine yönelme uçuşu yapar

Yapılan ilk uçuş genellikle yuva deliğine yakın dallar üzerine olur

Burada kısık kısık ses çıkarıp kafasını sağa sola ve öne uzatarak, etrafını izler

Bazen yuva deliğine girmeye çalışır, ve hemen geri döner

Bu arada erkek yuva deliğinden içeri girerek dişiye kur hareketleri ve ötüşleri yapar

Dişi bu davranışlara karşılık vererek yuva deliğine konup onu izler ve içeriye kısa bir süre için de olsa girer çıkar

Dişinin yuvaya sıklıkla girip çıkması ve yuvada daha uzun süre kalması onun yuvayı kabul ettiğini gösterir

Yuvaya giriş çıkışların sıklaşması ve erkeğe daha yakın bir yere konma girişimleri ile birlikte, erkeğin çiftleşme öncesi yaptığı kur hareketleri görülür

3)Çiftleşme
Çiftleşmeden önce dişi ve özellikle erkeğin sürekli aktif oldukları ve dallar üzerinde oynaştıkları gözlenir

Bu kur hareketleri eşlerin uyarılması için yeterlidir

Çiftleşmede erkeğin dişinin üstüne çıktığı ve omuz kemeri yada ensesini gagası ile kavradığı görülür

Çiftleşme süresi genellikle 3-6 saniye arasında değişir

Erkek dişinin üzerinden inince kanatlarından birini yere doğru uzatarak tekrar çiftleşme teşebbüsünde bulunur

Mart-Kasım ortasına kadar olan dönemde çiftleşme faaliyetleri iklim koşullarına ve özellikle sıcaklığa bağlıdır

Dişi 4-5 yumurta bırakır

Kuluçka süresi 10-11 gün sürer

Yavrular 15-19 günde yuvadan uçar

Kuluçka başarısı % 90’dır

4)Besin Arama Hareketleri
Besinlerini genellikle toprağın üstünde ve ağacın yapraklı kısımlarında ararlar

Topraktaki yemi açığa çıkarmak için, toprağı tırnakları ile eşelerler

Topraktaki kurumuş yaprak ve otları yana atarlar

Ağaçtaki gizli zengin besinlere ulaşınca, dalın üstünde kanatlarıyla pırpır yaparak bunlara yakalar

Uçabilen böcekleri de çok yakından takip ederler

Besin olarak; kelebek tırtılı, böcek larvaları, böcekler ve sinekler hayvansal besinlerini oluşturur; buğday, arpa, mısır, tohumları taze ot yaprakları bitkisel besinlerini oluşturur

Beslenme grup halinde gerçekleşir

Bu sırada gruptan birkaç birey tehlikelere karşı gözcülük yapar

5)Rahatlama (konfor) Hareketleri
Serçeler güneş banyosu yaparken, vücut tüylerini kabartıp,kanatlarını hafifçe yere doğru açar, güneş ışınlarının vücudun bütün bölgelerine girmesi için kendi ekseni etrafında dönerler

Bunlarda sıklıkla gözlenen davranışlardan biri de kum ve su banyosundaki hareketlerdir

Bunun için, özellikle vücutlarının üst kısımlarındaki tüyleri gevşeterek, hızlı bir şekilde sağa-sola sıçrarlar

Su içine girince, su içer, kum banyosunda daima kumları gagalar ve içinde yiyebileceği besinler varsa onları yer

Tepinme hareketleri: Suda ve özellikle kumda tepinme hareketlerine rastlanır

Sudan veya kumdan çıkınca, kanadın biri sabit şekilde durur, diğeri omuzdan aşağıya inerek şiddetli bir şekilde silkelenir

Daha sonra diğer kanadı ile aynı hareketleri yapar

Yakında bulunan bir ağaca veya dal üzerine konarak tüylerini gagaları ile düzeltirler

Bazen ayak parmaklarıyla başın üst kısmını düzeltirler

Gagayı da bir dala sürterek temizlerler

6)Ötüşler

Yuva Çevresindeki Ötüşler: Kur yaparken ve rakiplerini korkutmak için aralıksız ve yüksek bir sesle öterler

Bu tür ötüşler sırasında tüylerini kabartırlar

Yalvarış Ötüşleri: Biraz gelişmiş civcivler ve uçma durumuna gelmiş yavrular kısık bir sesle ve çok sesli olarak öterler

Uçma durumuna gelmiş yavruların yer arama ötüşleri, tek düze yüksek sesledir

Ana-Babaları bu ötüşlere bir şeyler anlatır gibi yumuşak ve sessizce karşılık verir

Diyalog Kurma Ötüşleri: Yalnız kalan birey, grubu bulabilmek için kısa ve keskin bir şekilde öter

Tehlikeye Karşı Alarm Ötüşleri: Kuralsız olarak yüksek sesle ve uzatarak öterler

Yavrular tehlike altında ise tehdit unsuruna 1 metre kadar yaklaşacak şekilde alçak uçuşlar yaparlar

Fatih UZUNER

12-06-2009	#3
[KAPLAN]	Cevap : Etoloji (Hayvan Davranış Bilimi) 1)Yurt seçimi (Teritoryum Tesisi) Bireyler beraberliklerini sürdürüp belirli bir kuluçka alanının emniyetini sağlayabilmek için bir alana, gereksinim duyarlar Bu alan yurt ve teritoryumdur Kurulacak yurt alanının, çıkacak yavrulara besinin kolayca sağlanabileceği uygun bir arazi parçası olması gerekir Yurt alanlarının sınırları, bireylerin (genellikle erkeklerin) şubat sonundan mayıs ayına kadar yoğun olarak sürdürdükleri yurt belirleme ötüşü ile saptanır Bu ötüşlerin diğer bir amacı da yurdun kurulduğunu seçilecek eşe duyurmak ve rakip erkek bireylere gözdağı vermektir Gözdağına rağmen kurulacak yurda bir saldırı olursa, erkekler arasında şiddetli kavgalar olur Bu tür davranışlar aynı tür içinde (interspesifik) olduğu gibi farklı türler arasında (intraspesifik) olabilir Yapılan kavgalar genellikle tarafların karşılıklı olarak birbirlerine, keskin ve kesik kesik bağırmaları ile başlar Kavga esnasında bireyler kafalarını birbirlerine uzatarak kısık sesler çıkarırlar Boyun ve kuyruk tüyleri dikleşir ve kanatları yanlara hafifçe açılır 2)Yuva Sunumu Yuva sunumu erkek bireylerce yapılır Erkekler şubat sonundan itibaren, dişilere sunacakları yuvalara girip çıkar ve ot parçası, tavuk ve güvercin tüyleri gibi materyaller getirirler Erkeğin işgal ettiği yuvayı dişi kabullenirse yuva ikisi tarafından müştereken yapılır Dişinin ilgisini çekip yuvayı ona beğendirmek için erkek bireyler yuvalara, her seferinde içeride daha az kalmak üzere girip çıkar Bu arada erkek yuva sandığı üzerinde veya yuva deliğinden dışarıyı gözleyerek sağa-sola bakar Yuvadan çıktıktan sonra yuvaya en yakın dala tüner, bazen yuvanın üstüne konar ve tekrar içeri gibi yapıp yuva giriş deliğini vücudu ile kapatır, hemen sonra geri çıkar Dişi yuvaya yakın bir yere gelince, erkeğin daldan dala yer değiştirip çok sık öttüğü ve dişinin ilgisini çekmek istediği izlenir Daha çok yuvanın üstünde yapılan bu hareketler: kendi ekseni etrafında dönme; kafayı sağa-sola oynatma, ileriye uzatma; kanatları yana açma ve kanat tüylerini titretme; kuyruk tüylerini yukarı kaldırma; bazen de bir kanadı aşağı itip telekleri yere sürme şeklidir Yuva sunma ilgi çekme hareketlerine, dişi birey kayıtsız kalır ve sunulan yuvayı kabul ettiği anlamı taşıyan erkeğin faal olduğu yuvaya girme uçuşu yapmazsa, erkeğin ötüşünü daha canlı ve keskin olarak bir başka yuva veya dal üzerinde, fakat dişiyi gözden kaçırmayacak şekilde sürdürdüğü görülür Dişi bu sırada sunulan yuvalardan birine yönelme uçuşu yapar Yapılan ilk uçuş genellikle yuva deliğine yakın dallar üzerine olur Burada kısık kısık ses çıkarıp kafasını sağa sola ve öne uzatarak, etrafını izler Bazen yuva deliğine girmeye çalışır, ve hemen geri döner Bu arada erkek yuva deliğinden içeri girerek dişiye kur hareketleri ve ötüşleri yapar Dişi bu davranışlara karşılık vererek yuva deliğine konup onu izler ve içeriye kısa bir süre için de olsa girer çıkar Dişinin yuvaya sıklıkla girip çıkması ve yuvada daha uzun süre kalması onun yuvayı kabul ettiğini gösterir Yuvaya giriş çıkışların sıklaşması ve erkeğe daha yakın bir yere konma girişimleri ile birlikte, erkeğin çiftleşme öncesi yaptığı kur hareketleri görülür 3)Çiftleşme Çiftleşmeden önce dişi ve özellikle erkeğin sürekli aktif oldukları ve dallar üzerinde oynaştıkları gözlenir Bu kur hareketleri eşlerin uyarılması için yeterlidir Çiftleşmede erkeğin dişinin üstüne çıktığı ve omuz kemeri yada ensesini gagası ile kavradığı görülür Çiftleşme süresi genellikle 3-6 saniye arasında değişir Erkek dişinin üzerinden inince kanatlarından birini yere doğru uzatarak tekrar çiftleşme teşebbüsünde bulunur Mart-Kasım ortasına kadar olan dönemde çiftleşme faaliyetleri iklim koşullarına ve özellikle sıcaklığa bağlıdır Dişi 4-5 yumurta bırakır Kuluçka süresi 10-11 gün sürer Yavrular 15-19 günde yuvadan uçar Kuluçka başarısı % 90’dır 4)Besin Arama Hareketleri Besinlerini genellikle toprağın üstünde ve ağacın yapraklı kısımlarında ararlar Topraktaki yemi açığa çıkarmak için, toprağı tırnakları ile eşelerler Topraktaki kurumuş yaprak ve otları yana atarlar Ağaçtaki gizli zengin besinlere ulaşınca, dalın üstünde kanatlarıyla pırpır yaparak bunlara yakalar Uçabilen böcekleri de çok yakından takip ederler Besin olarak; kelebek tırtılı, böcek larvaları, böcekler ve sinekler hayvansal besinlerini oluşturur; buğday, arpa, mısır, tohumları taze ot yaprakları bitkisel besinlerini oluşturur Beslenme grup halinde gerçekleşir Bu sırada gruptan birkaç birey tehlikelere karşı gözcülük yapar 5)Rahatlama (konfor) Hareketleri Serçeler güneş banyosu yaparken, vücut tüylerini kabartıp,kanatlarını hafifçe yere doğru açar, güneş ışınlarının vücudun bütün bölgelerine girmesi için kendi ekseni etrafında dönerler Bunlarda sıklıkla gözlenen davranışlardan biri de kum ve su banyosundaki hareketlerdir Bunun için, özellikle vücutlarının üst kısımlarındaki tüyleri gevşeterek, hızlı bir şekilde sağa-sola sıçrarlar Su içine girince, su içer, kum banyosunda daima kumları gagalar ve içinde yiyebileceği besinler varsa onları yer Tepinme hareketleri: Suda ve özellikle kumda tepinme hareketlerine rastlanır Sudan veya kumdan çıkınca, kanadın biri sabit şekilde durur, diğeri omuzdan aşağıya inerek şiddetli bir şekilde silkelenir Daha sonra diğer kanadı ile aynı hareketleri yapar Yakında bulunan bir ağaca veya dal üzerine konarak tüylerini gagaları ile düzeltirler Bazen ayak parmaklarıyla başın üst kısmını düzeltirler Gagayı da bir dala sürterek temizlerler 6)Ötüşler Yuva Çevresindeki Ötüşler: Kur yaparken ve rakiplerini korkutmak için aralıksız ve yüksek bir sesle öterler Bu tür ötüşler sırasında tüylerini kabartırlar Yalvarış Ötüşleri: Biraz gelişmiş civcivler ve uçma durumuna gelmiş yavrular kısık bir sesle ve çok sesli olarak öterler Uçma durumuna gelmiş yavruların yer arama ötüşleri, tek düze yüksek sesledir Ana-Babaları bu ötüşlere bir şeyler anlatır gibi yumuşak ve sessizce karşılık verir Diyalog Kurma Ötüşleri: Yalnız kalan birey, grubu bulabilmek için kısa ve keskin bir şekilde öter Tehlikeye Karşı Alarm Ötüşleri: Kuralsız olarak yüksek sesle ve uzatarak öterler Yavrular tehlike altında ise tehdit unsuruna 1 metre kadar yaklaşacak şekilde alçak uçuşlar yaparlar Fatih UZUNER