Cevap : Pakistan

Hindistan'ın kuzeybatısında yer alan Pakistan İslam Cumhuriyeti batıda İran, kuzeyde Afganistan, güneyde Umman Denizi'yle çevrilidir Büyük bölümü dağlık olan Pakistan'ın kuzeydoğusunda uzanan Himalayalar'ın batı bölümü Hindukuş Dağları'yla birleşir Ortalama yüksekliği 6100 metre olan bu dağlarda K2 ya da GodwinAusten (8611 metre) ve Nanga Parbat (8126 metre) gibi dünyanın en yüksek tepeleri yer alır Batıdaki Belucistan Yaylası'nda çöller, tuz gölleri ve dar bir kıyı ovası vardır Ülkeyi kuzeyden güneye kesen İndus Irmağı ile kollan zamanla büyük bir ova oluşturmuştur Kuzeydoğuda Karakurum Sıradağları Pakistan'la Hindistan arasında tartışma konusu olan Keşmir bölgesinden geçer

Pakistan'ın başkenti yeni kurulan İslamabat, en büyük kentleri ise ülkenin başlıca limanı olan Karaçi ile Lahor'dur (bak İslamabat; Karaçİ; Lahor) Karaçi 194759 yılları arasında Pakistan'ın İslamabat'tan önceki başkentiydi Öbür önemli kentler arasında Haydarabat, Faysalabat, Ravalpindi, Multan ve Peşaver sayılabilir

Halk
Pakistan halkı bölgeden bölgeye büyük farklılıklar gösterir Kuzeybatıdaki dağlık bölgede savaşçı bir halk olan Peştular yaşar

PAKİSTAN'A İLİŞKİN BİLGİLER

RESMİ ADI: Pakistan islam Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: İki meclisli, çok partili federal İslam cumhuriyeti

YÜZÖLÇÜMÜ: 796095 km2

NÜFUS (1992): 130129000

BAŞKENT: Islamabat

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1981): Karaçi (5208132), Lahor (2952689), Faysalabat (1104209), Ravalpindi (794843), Islamabat (204364)

DOĞAL YAPI: İndus Irmağı, kuzeyi ve batısı dağlık olan Pakistan'ı baştan başa geçer Kuzeydeki dağlarda 7000 metreyi geçen doruklar vardır

BAŞLICA ÜRÜNLER: Buğday, pirinç, mısır, arpa, pamuk, canlı hayvan, kireçtaşı, kömür, alçıtaşı, kromit, petrol, doğal gaz

DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Ham pamuk, dokuma ürünleri, iplik, pirinç

EĞİTİM: 611 yaş arasında zorunludur; ama yasa bütün bölgelerde titizlikle uygulanamadığından okuma yazma bilmeyen sayısı yüksektir

Fiziksel yapıları Afganistan'daki komşularına benzeyen bu insanlar, öbür Pakistanlılardan farklı olarak kabilelere ve gruplara bölünmüştür Kabileler bazen kan davası güder ve aralarında savaşır Pakistan'ın bu bölümündeki köyler ova köylerinden farklıdır Birçoğunda, kabile savaşlarının sık yaşandığı günlerden kalma gözetleme kuleleri vardır Asya'nın dört bir yanından gelen tüccarların mallarını takas ettiği Peşaver kenti Hayber Geçidi'nin eteğindedir Pakistan'ın başkenti İslamabat ise doğudadır İndus Irmağı'nın beş kolu olan Jhelum, Çinap, Ravi, Satleç ve Beas'ın aktığı Pencap'ın (beş ırmak ülkesi) halkı genellikle çiftçilikle geçinir

Pakistan birçok dilin konuşulduğu bir ülkedir Resmi dil Urdu olmakla birlikte, yaygın olarak kullanılan beş dil daha vardır Ayrıca İngilizce konuşulur
Pakistan halkının yaklaşık yüzde 97'si Müslüman'dır Ülkede az sayıda Hindu ve Hıristiyan da vardır Pakistan İslam ilkelerine göre yönetilir Geleneksel değerler büyük önem taşır

Bu nedenle kadınlar toplumsal yaşamın oldukça dışında tutulur Gene de bazı değişimler gözlenmekte, geçmişte Müslüman erkeklerin birden fazla kadınla evlenmesine izin verilirken, bu gelenek yavaş yavaş kırılmaktadır Pakistan'da kadın doktor, hemşire ve avukatların sayısı da son zamanlarda gittikçe artmaktadır
Bu değişikliklerin büyük bölümü eğitimin yaygınlaştırılması ile gerçekleşmiştir Ne var ki, Pakistan'da okuma yazma oranı hâlâ çok düşüktür 1947'de ülkede yalnızca üç üniversite varken daha sonra, aralarında Karaçi, Haydarabat, Lahor ve Peşaver üniversiteleri de olan birçok yeni üniversite açılmıştır

Tarım ve Sanayi

Kuru alanların sulanması, gübre ve nitelikli tohum kullanımı Pakistan'da tarımın gelişmesine yol açmıştır Buğday, pamuk, pirinç, şekerkamışı ve tütün başlıca ürünlerdir Ülkede sığır, manda, koyun ve keçi de yetiştirilir Elde edilen post, yün ve deri dışarıya satılır Pakistan'ın çalışan nüfusunun neredeyse yüzde 90'ını toprağı işleyen köylüler oluşturur Ormancılık da giderek önem kazanmaktadır
Pakistan doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülke değilse de, doğal gaz, ham petrol, demir cevheri, kromit cevheri ve kireçtaşı yataklarına sahiptir Düşük nitelikte kömür de çıkarılmaktadır Santrallardan elde edilen elektrik enerjisinin artışı ülkede çeşitli tüketim sanayilerinin kurulmasına olanak vermiştir Pakistan nükleer güce de sahiptir
Sanayide bugün nüfusun yalnızca küçük bir bölümü çalışmakla birlikte, yün ve pamuklu dokuma gibi sanayiler gelişmektedir Daha yeni sanayiler arasında sodyum silikat, çikolata, boya ve cila üretimi ile deri işleme sayılabilir Dışarı satmak amacıyla el işleri ve çanak çömlek de yapılmaktadır

Hindistan'dan Ayrılma

Pakistan 15 Ağustos 1947'de, daha önce Hindistan olarak bilinen ülkenin ikiye bölünmesiyle ortaya çıktı Bu tarihten önce Hindistan'ı yöneten İngilizler 1947'de yönetimi ülke halkına bırakmayı kabul ettiler Bağımsızlığın kazanılmasından sonra yeni sorunlar baş gösterdi Hindistan halkı Sihler'den, Hindular' dan ve Müslümanlar'dan oluşuyordu Hindular çoğunlukta olduğu için Müslümanlar bir Hindu hükümetinin kendilerine adaletli davranacağından kuşkuluydu (bak HİNDULAR VE HİNDU DİNİ; İSLAM; SİHLER) Bu nedenle ülkenin ikiye bölünmesine karar verildi Bölümlerden birine Pakistan, öbürüne Hindistan adı verildi Pakistan'a Müslümanlar'ın çoğunlukta olduğu, Hindistan'a ise daha çok Hindular'ın yaşadığı bölgelerin bırakılması öngörülmüştü
Müslümanlar birbirinden ayrı iki bölgede yaşadıklarından, yeni Pakistan Devleti de Doğu ve Batı Pakistan olmak üzere iki eyalete bölündü İki eyalet arasında yer alan ve uzunluğu 1500 kilometreyi aşan alanda Hindistan Cumhuriyeti'nin toprakları yer alıyordu

Bu bölünmeye karşın, Hindistan'da çok sayıda Müslüman yaşamaktaydı; Pakistan'da da yüz binlerce Hindu vardı Bu durum, özellikle sınırın Sihler'in yaşadığı bölgelerden geçtiği Pencap'ta ciddi sorunlara yol açtı Sihler Hindular'ı destekleyerek sınırın iki yanında Müslümanlar'la savaşmaya başladı Kanlı mücadelelerden sonra halk kitleler halinde göçe başladı Sihler ve Hindular Pakistan'dan Hindistan'a, Müslümanlar da Hindistan'dan Pakistan'a geçmeye çalışıyordu

Eski Hindistan, 1947'ye kadar İngiliz Hindistanı olarak bilinen bölge ile prensliklerden oluşuyordu İngiliz Hindistanı, her biri yerel meclisler ve valilerce yönetilen Bombay, Bengal, Madras ve Pencap gibi eyaletlere ayrılmıştı Bahavalpur, Keşmir ve Haydarabat gibi prenslikler ise Hintli mihracelerin yönetimindeydi Pakistan'a komşu olan Müslüman eyaletlerin çoğu bu ülkeye, Hindu eyaletler ise Hindistan'a bağlandı Ne var ki, iki üç yerde yeniden sorunlar çıktı Bu yerlerden biri de, halkın büyük bölümünün Müslüman, mihracenin ise Hindu olduğu Keşmir'di (bak Keşmir)

Bağımsızlıktan İslam Cumhuriyeti'ne

Pakistan 1947'den 1956'ya değin bir genel vali tarafından yönetildi Pakistan'ın ilk genel valisi Muhammed Ali Cinnah oldu (bak CİNnah, Muhammed Ali) 1956'da cumhuriyet olan ülke İngiliz Uluslar Topluluğu içinde kaldı ve 195869 yılları arasında Cumhurbaşkanı Eyüb Han tarafından yönetildi Ne var ki, Doğu Pakistan'a ülkenin ekonomisine katkısı oranında yatırım yapılmadığı için, iki bölge arasında ekonomik eşitsizlik baş gösterdi Huzursuzlukların ayaklanmaya dönüşmesi sonucunda Eyüb Han 1969'da görevinden istifa etti ve yerini Başkomutan Ağa Muhammed Yahya Han'a bıraktı
Bengalliler'in çoğunlukta olduğu Doğu Pakistan 1971'de Batı Pakistan'dan bütünüyle ayrılarak Bangladeş Halk Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını ilan etti İç savaşı, Pakistan'la Hindistan arasında çıkan büyük savaş izledi Pakistan yenildi ve Bangladeş, Hindistan'ın da yardımıyla ayrı bir cumhuriyet oldu (bakBangladeş) Yahya Han'ın görevinden ayrılması üzerine yerini Zülfikâr Ali Butto aldı

Savaştan sonra, eskiden Batı Pakistan olarak bilinen bölgede kalan Pakistan İngiliz Uluslar Topluluğu'ndan ayrıldı 1977'de Genelkurmay Başkanı General Ziyaü'1Hak yönetime el koydu; kendini cumhurbaşkanı ilan ederek eski Cumhurbaşkanı Zülfikâr Ali Butto'yu tutuklattı Butto 1979'da idam edildi Aynı yıl seçimleri süresiz erteleyen, partileri kapatıp grevleri yasaklayan ve basına ağır bir sansür getiren Ziyaü'1Hak ülkede katı bir İslam düzeni kurdu Bu baskıcı yönetim ülkede huzursuzlukların yeniden baş göstermesine yol açtı 1985'te sınırlı koşullarda genel ve yerel seçimler yapıldı Butto'nun kızı Benazir Butto'nun önderliğindeki sol eğilimli Pakistan Halk Partisi seçimlerden güçlü çıktı Yumuşama siyasetiyle muhalefeti etkisizleştirmeye çalışan Ziyaü'1Hak daha sonra tutumunu sertleştirdi Bu arada başbakanlık görevini de üzerine aldı Ama Ağustos 1988'de bir uçak kazasında öldü Aynı yılın kasım ayında yapılan seçimler sonucunda, Benazir Butto tarihte ilk kez bir Müslüman ülkenin kadın başbakanı oldu

Pakistan'ın yoksulluk, uyuşturucu ticareti, komşu Afganistan'la olan sınır anlaşmazlıkları, sayılan 3 milyonu bulan Afganlı mülteciler ve etnik çatışmalar gibi, her biri çok önemli olan sorunları Benazir Butto döneminde de sürdü Keşmir sorunu Hindistan'la Pakistan'ın savaşın eşiğine gelmesine yol açtı Keşmir'de iki ülkenin denetimindeki bölgeleri birbirinden ayıran ateşkes hattında olaylar çıktı Cemmu ve Keşmir'de, Pakistan'la birleşmek isteyen Müslümanlar'la Hint askerleri arasında çatışmalar başladı, gösteriler ve siyasal cinayetler giderek tırmandı Pakistan'ın Karaçi ve Haydarabat kentlerinde de Müslüman önderlerin öncülüğünde gösteriler yapıldı; 100'e yakın kişi öldü Gene bu sırada 1947'de Pakistan'a göç eden Müslüman Hintliler ile Karaçi'nin yerlisi olan Sindler arasında etnik çatışmalar başladı

Ağustos 1990'da Cumhurbaşkanı Gulam İshak Han'ın Başbakan Benazir Butto'yu görevinden alarak yerine muhalefet önderi Gulam Mustafa Jatoi'yi ataması ve parlamentoyu feshetmesi ülkedeki siyasal gerginliği daha da artırdı
Ekim 1990'daki genel seçimlerde en çok sandalyeyi kazanan İslamcı Demokratik İttifak'm lideri Nevaz Şerif başbakanlık görevini üstlendi Aynı yıl Keşmir konusunda Hindistan'la ilişkilerde ortaya çıkan gerginlik daha sonra varılan anlaşmayla yumuşadı Pakistan'ın nükleer silah ürettiği yolundaki iddialar, ABD yardımlarının geçici olarak askıya alınmasına yol açtı

Bütün alanlarda şeriat kurallarım egemen kılma yönünde önemli adımlar atan Nevaz Şerif hükümeti ekonomik sorunlar, yaygın şiddet eylemleri ve yolsuzluklarla mücadelede beklenen başarıyı gösteremedi İslamcı Demokratik İttifak içinde 1992'de beliren görüş ayrılıkları İslam Partisi'nin koalisyondan çekilmesini getirdi Hükümet mezhep çatışmalarının büyük boyutlara vardığı Sind eyaletinde geniş çaplı bir operasyona girişti Benazir Butto 1992 sonlarında hükümet karşıtı bir "uzun yürüyüş" düzenledi Yüz binlerce kişi bu yürüyüşü destekledi

Eylül 1992'deki sel felaketi 2000 kişinin ölümüne, binlerce kişinin yaralanmasına yol açtı Yaklaşık 3 milyon kişi evsiz kaldı Özellikle Pencap eyaleti büyük zarar gördü Maddi hasar 1 milyar ABD Doları'nı buldu

__________________