Kommagene Kralligi Nemrut – Arsemeia – Perra

**Şengül Şirin** · 09-14-2009

Kommagene Kralligi Nemrut – Arsemeia – Perra

Adıyaman ili; Kahta ilçesi bulunan ve içinde Komagene antik kentini barındıran milli park ve ören yeri

Adıyaman il merkezinde Kahta’ya bağlantı sağlayan karayolu ile ulaşım sağlanmakta olup, Milli Park alanı Kahta’ya 9 km, Adıyaman’a 43 km uzaklıktadır

Nemrut Dağı ve Kommagene Kralı Antiochos’a ait Tümülüs ve kutsal alanlar, Milli Park’ın ana özelliğini teşkil etmektedir

Antiochos’un tümülüsü ve dev heykelleri, Arsameia(Eskikale),Yenikale, Karakuş Tepe ve Cendere Köprüsü Milli Park içerisinde kalan kültürel değerlerdir

Yunanca “Genler Topluluğu” anlamına gelen Kommagene, ismiyle bağdaşırcasına, Grek ve Pers Uygarlıklarının inanç, kültür ve geleneklerinin bütünleştiği güçlü bir krallıktır

Toros Dağlarındaki çeşitli yolların birleştiği noktada bulunan antik Kommagene Krallığı, Suriye’nin Kuzeyi, Hatay, Pınarbaşı, Kuzey Toroslar ve doğuda Fırat Nehri’nin çevrelediği verimli topraklarda yer almıştır

Tarıma ve hayvancılığa elverişli ve ekonomik önemi yüksek sedir ağacı ormanlarını barındıran Kommagene topraklarının, ilk çağlardan beri yerleşim alanı olarak kullanıldığı civardaki mağara ve arkeolojik buluntulardan anlaşılmaktadır

İ

Ö

2000 yılının ortalarında Hitit İmparatorluğu’nun egemenliği altına girdiği tahmin edilen Kommagene Krallığı; yöresi’nde Kommagene Krallığı’nın öncesi kabul edilen Kummuh Krallığı’nın olduğu ve Kummuh’un İ

Ö

711’lerde Asurlular, İ

Ö

605’te de Babilliler tarafından fethedildiği anlaşılmaktadır

İ

Ö

6

Yüzyılın sonlarına doğru Kommagene Krallığı toprakları Pers İmparatorluğu’nun eline geçmiştir

İ

Ö

323’te Kommagene Krallığı Bölgesinin idaresi Grek-Makedon yöneticilerin eline geçmiştir

Antik dünyanın küçük ancak güçlü ülkesi Kommagene Krallığı baba tarafı Pers Krallarından “Krallar Kralı olarak anılan Darius’a, anne tarafı Makedonya Hükümdarı Büyük İskender ile akraba olan bir Prensin oğlu Mithridates Kallinikos tarafından, İ

Ö

109 yılında bağımsız bir krallık olarak kurulmuştur

Farklı topluluklardan meydana gelen ve ayrı inanç ve kültürlere sahip Kommageneliler arasındaki
birliği sağlamak konusunda büyük başarı sağlayan Mithridates Kallinikos, tanrılarla olan bağını kuvvetlendireceği ve böylece ulusunu barış içerisinde yaşatacağı inancıyla ülkesinin çeşitli yerlerinde tapınaklar yaptırmıştır

Nemrut Dağı ve her iki Arsameia’daki kült yapılarıyla Kommagene Krallarının en ünlüsü olan 1

Antiochos devri (İ

Ö

69-38), krallığın en müreffeh dönemdir

Kendi mezarını Nemrut Dağı’nın zirvesine, babası Mithridates 1

Kallinikos’un mezarını ise Arsameia’da Eski Kahta Çayının kenarına yaptıran 1

Antiochos, krallığını ekonomik ve kültürel yönden en üst seviyeye çıkartmıştır

1

Antiochos’tan sonra Kommagene Krallığının parlak dönemleri, halefleri tarafından devam ettirilememiş ve İ

S

29 yılından itibaren Kommagene Kralları Roma tarafından atanır olmuştur

İ

S

72’de Romalılar’ın Kommagene’yi istila etmesiyle 200 yıllık krallığın bağımsızlığı tamamen sona ermiş ve bu tarihten sonra Kommagene toprakları Suriye’nin parçası olarak tarihteki yerini almıştır

Nemrut Dağı doruğundaki kalıntıları yerleşme yeri olmayıp Antiochos’un Tümülüsü ve kutsal alanlardır

Tümülüs, 2150 metre yüksekliğinde, Fırat Nehri geçitlerine ve ovalarına hakim tepe üzerinde bulunmaktadır

Kralın kemiklerinin yada küllerinin anakayaya oyulmuş odaya konulduğu ve 50 metre yüksekliğinde ve 150 metre çapındaki tümülüs ile örtüldüğü düşünülmektedir

Girişi kuzeyden olup doğuda ve batıda dini törenlerin yapıldığı teras şeklindeki avlular yer almaktadır

Her iki terasta da aslan ve kartal heykelleri arasında yüksekliği 7 metreye ulaşan oturur vaziyette dev heykeller sıralanır, bunlar yazıtları ve kabartmaları olan ortostad (dik olarak konulan büyük taş bloklar)’la çevrilmiştir

Eski Kahta Köyü yakınında Kommagene’nın başşehri Arsameia yer alır

Burada, Mithridates’in kutsal alanı bulunmaktadır

Nemrut Dağı’nın tepesindeki tümülüs ve tümülüsün doğu ve batı yanlarında oluşturulmuş teraslar üzerindeki devasa heykeller ve çeşitli kabartmalardan oluşan eserler üzerinde çalışan, Uzun çalışmalar sonunda Grekçe yazılı kitabeyi çözen Punchstein, bu eserlerin Kommagene Uygarlığı’na ait olduğunu ve Kommagene Kralı I

Antiochos tarafından yaptırıldığını keşfeder

Antiochos’un ağzından yazılan kitabe, Nemrut Dağı’nın sırrını ve Antiochos’un yasalarını içermektedir

Kommagene Uygarlığının ortaya çıkmasını sağlayan kazılar, Nemrut Dağı’ndan başka Arsameia, Samsat ve Fırat Havzasında gerçekleştirilmiştir

Bölgede yapılan kazılarda ortaya çıkartılan taşınabilir eserler müzelerde, geri kalanları da Milli Park Alanı içerisinde korumaya alınmıştır

Arsameia (Nymphaios Arsameia’sı)

Kral 1

Antiochos kitabelerinde söz edildiğine göre, Arsameia İ

Ö

2

Yüzyılın başlarında Kommagene’lerin atası Arsames tarafından Kahta çayının doğusunda Eski Kahta kalesinin karşısında kurulmuş Kommagene Krallığının yazlık başkenti ve idare merkezidir

Güneydeki tören yolunda Mitras’ın kabartma steli, ayin platformu üzerinde Antiochos-Herakles tokalaşma steli ve bunun önünde Anadolu’nun bilinen en büyük Grekçe yazıtı bulunmaktadır

Yazıtın bulunduğu yerden başlayan ve 150 basamakla aşağıya inen bir tünel ile yazıtın batısında benzer bir kaya dehlizi de dikkati çekmektedir

Tepe üzerindeki platformda Mithridathes Callinichos’un mezar tapınağı ve sarayı yer almaktadır

Yapılan saray kazılarında çok sayıda heykel parçası, bir kraliçe ve Antiochos başı bulunmuştur

Arsameia ören yeri, Adıyaman’a 60 km

uzaklıktadır

İlimiz Kahta ilçeine bağlı Kocahisar köyündedir

Kommagene’ler tarafından inşa edilen Yeni Kale, karşı taraftaki Arsemeia ile birlikte kullanılmıştır

Romalılar ve ardından Memluklular tarafından restore edilen Kale en son 1970’lerde Dörner tarafından kısmen onarılmıştır

Kale içinde çarşı, cami, zindan, su yolları, güvercinlik kalıntıları ve kitabeler bulunmaktadır

Kale’den Nymphois’e inen su yolu bir tünelle Arsameia’ya başlanmıştır

80 metreyi bulan bu yolla halen suya ulaşmak mümkündür

Perra antik kenti

İlimiz Merkez Örenli (Pirin) Mahallesindedir

Kommagene Krallığının beş büyük Antik Kentinden birisidir

Kommagene Krallığının başkenti Samosata ile Melitene (Malatya) arasında yer alan bir uğrak yeridir

Antik Roma kaynaklarında suyunun güzelliğinden bahsedilmekte olup; kervanlar, yolcular ve ordular tarafından dinlenme yeri olarak kullanıldığı anlatılmaktadır

Bahsedilen suyun aktığı Roma Çeşmesi halen kullanılmaktadır

Perre Antik Kenti (Niseaie) İznikte toplanan İncil Konsiline temsilci göndermesi aynı zamanda dini bir merkez olduğunu göstermektedir

Perre Antik Kentte en dikkat çeken kalıntılar girişleri kabartmalarla süslenmiş mezar odaları arasında irtibatı sağlayan geçitler bulunmaktadır

Kayalıklar içine oyularak yapılmış mezar odaları içerisinde lahitler de yer alır

Perre Antik Kenti harika bir görünüm oluşturmaktadır

09-14-2009	#2
Şengül Şirin	Kommagene Kralligi Nemrut – Arsemeia – Perra Kommagene Kralligi Nemrut – Arsemeia – Perra Adıyaman ili; Kahta ilçesi bulunan ve içinde Komagene antik kentini barındıran milli park ve ören yeri Adıyaman il merkezinde Kahta’ya bağlantı sağlayan karayolu ile ulaşım sağlanmakta olup, Milli Park alanı Kahta’ya 9 km, Adıyaman’a 43 km uzaklıktadırNemrut Dağı ve Kommagene Kralı Antiochos’a ait Tümülüs ve kutsal alanlar, Milli Park’ın ana özelliğini teşkil etmektedirAntiochos’un tümülüsü ve dev heykelleri, Arsameia(Eskikale),Yenikale, Karakuş Tepe ve Cendere Köprüsü Milli Park içerisinde kalan kültürel değerlerdir Yunanca “Genler Topluluğu” anlamına gelen Kommagene, ismiyle bağdaşırcasına, Grek ve Pers Uygarlıklarının inanç, kültür ve geleneklerinin bütünleştiği güçlü bir krallıktır Toros Dağlarındaki çeşitli yolların birleştiği noktada bulunan antik Kommagene Krallığı, Suriye’nin Kuzeyi, Hatay, Pınarbaşı, Kuzey Toroslar ve doğuda Fırat Nehri’nin çevrelediği verimli topraklarda yer almıştır Tarıma ve hayvancılığa elverişli ve ekonomik önemi yüksek sedir ağacı ormanlarını barındıran Kommagene topraklarının, ilk çağlardan beri yerleşim alanı olarak kullanıldığı civardaki mağara ve arkeolojik buluntulardan anlaşılmaktadır İÖ 2000 yılının ortalarında Hitit İmparatorluğu’nun egemenliği altına girdiği tahmin edilen Kommagene Krallığı; yöresi’nde Kommagene Krallığı’nın öncesi kabul edilen Kummuh Krallığı’nın olduğu ve Kummuh’un İÖ 711’lerde Asurlular, İÖ 605’te de Babilliler tarafından fethedildiği anlaşılmaktadır İÖ 6 Yüzyılın sonlarına doğru Kommagene Krallığı toprakları Pers İmparatorluğu’nun eline geçmiştir İÖ 323’te Kommagene Krallığı Bölgesinin idaresi Grek-Makedon yöneticilerin eline geçmiştir Antik dünyanın küçük ancak güçlü ülkesi Kommagene Krallığı baba tarafı Pers Krallarından “Krallar Kralı olarak anılan Darius’a, anne tarafı Makedonya Hükümdarı Büyük İskender ile akraba olan bir Prensin oğlu Mithridates Kallinikos tarafından, İÖ 109 yılında bağımsız bir krallık olarak kurulmuştur Farklı topluluklardan meydana gelen ve ayrı inanç ve kültürlere sahip Kommageneliler arasındaki birliği sağlamak konusunda büyük başarı sağlayan Mithridates Kallinikos, tanrılarla olan bağını kuvvetlendireceği ve böylece ulusunu barış içerisinde yaşatacağı inancıyla ülkesinin çeşitli yerlerinde tapınaklar yaptırmıştır Nemrut Dağı ve her iki Arsameia’daki kült yapılarıyla Kommagene Krallarının en ünlüsü olan 1 Antiochos devri (İÖ 69-38), krallığın en müreffeh dönemdir Kendi mezarını Nemrut Dağı’nın zirvesine, babası Mithridates 1 Kallinikos’un mezarını ise Arsameia’da Eski Kahta Çayının kenarına yaptıran 1 Antiochos, krallığını ekonomik ve kültürel yönden en üst seviyeye çıkartmıştır 1 Antiochos’tan sonra Kommagene Krallığının parlak dönemleri, halefleri tarafından devam ettirilememiş ve İS 29 yılından itibaren Kommagene Kralları Roma tarafından atanır olmuştur İS 72’de Romalılar’ın Kommagene’yi istila etmesiyle 200 yıllık krallığın bağımsızlığı tamamen sona ermiş ve bu tarihten sonra Kommagene toprakları Suriye’nin parçası olarak tarihteki yerini almıştır Nemrut Dağı doruğundaki kalıntıları yerleşme yeri olmayıp Antiochos’un Tümülüsü ve kutsal alanlardır Tümülüs, 2150 metre yüksekliğinde, Fırat Nehri geçitlerine ve ovalarına hakim tepe üzerinde bulunmaktadır Kralın kemiklerinin yada küllerinin anakayaya oyulmuş odaya konulduğu ve 50 metre yüksekliğinde ve 150 metre çapındaki tümülüs ile örtüldüğü düşünülmektedir Girişi kuzeyden olup doğuda ve batıda dini törenlerin yapıldığı teras şeklindeki avlular yer almaktadır Her iki terasta da aslan ve kartal heykelleri arasında yüksekliği 7 metreye ulaşan oturur vaziyette dev heykeller sıralanır, bunlar yazıtları ve kabartmaları olan ortostad (dik olarak konulan büyük taş bloklar)’la çevrilmiştir Eski Kahta Köyü yakınında Kommagene’nın başşehri Arsameia yer alır Burada, Mithridates’in kutsal alanı bulunmaktadır Nemrut Dağı’nın tepesindeki tümülüs ve tümülüsün doğu ve batı yanlarında oluşturulmuş teraslar üzerindeki devasa heykeller ve çeşitli kabartmalardan oluşan eserler üzerinde çalışan, Uzun çalışmalar sonunda Grekçe yazılı kitabeyi çözen Punchstein, bu eserlerin Kommagene Uygarlığı’na ait olduğunu ve Kommagene Kralı I Antiochos tarafından yaptırıldığını keşfeder Antiochos’un ağzından yazılan kitabe, Nemrut Dağı’nın sırrını ve Antiochos’un yasalarını içermektedir Kommagene Uygarlığının ortaya çıkmasını sağlayan kazılar, Nemrut Dağı’ndan başka Arsameia, Samsat ve Fırat Havzasında gerçekleştirilmiştir Bölgede yapılan kazılarda ortaya çıkartılan taşınabilir eserler müzelerde, geri kalanları da Milli Park Alanı içerisinde korumaya alınmıştır Arsameia (Nymphaios Arsameia’sı) Kral 1 Antiochos kitabelerinde söz edildiğine göre, Arsameia İÖ 2 Yüzyılın başlarında Kommagene’lerin atası Arsames tarafından Kahta çayının doğusunda Eski Kahta kalesinin karşısında kurulmuş Kommagene Krallığının yazlık başkenti ve idare merkezidir Güneydeki tören yolunda Mitras’ın kabartma steli, ayin platformu üzerinde Antiochos-Herakles tokalaşma steli ve bunun önünde Anadolu’nun bilinen en büyük Grekçe yazıtı bulunmaktadır Yazıtın bulunduğu yerden başlayan ve 150 basamakla aşağıya inen bir tünel ile yazıtın batısında benzer bir kaya dehlizi de dikkati çekmektedir Tepe üzerindeki platformda Mithridathes Callinichos’un mezar tapınağı ve sarayı yer almaktadır Yapılan saray kazılarında çok sayıda heykel parçası, bir kraliçe ve Antiochos başı bulunmuştur Arsameia ören yeri, Adıyaman’a 60 km uzaklıktadır İlimiz Kahta ilçeine bağlı Kocahisar köyündedir Kommagene’ler tarafından inşa edilen Yeni Kale, karşı taraftaki Arsemeia ile birlikte kullanılmıştır Romalılar ve ardından Memluklular tarafından restore edilen Kale en son 1970’lerde Dörner tarafından kısmen onarılmıştır Kale içinde çarşı, cami, zindan, su yolları, güvercinlik kalıntıları ve kitabeler bulunmaktadır Kale’den Nymphois’e inen su yolu bir tünelle Arsameia’ya başlanmıştır 80 metreyi bulan bu yolla halen suya ulaşmak mümkündür Perra antik kenti İlimiz Merkez Örenli (Pirin) MahallesindedirKommagene Krallığının beş büyük Antik Kentinden birisidirKommagene Krallığının başkenti Samosata ile Melitene (Malatya) arasında yer alan bir uğrak yeridir Antik Roma kaynaklarında suyunun güzelliğinden bahsedilmekte olup; kervanlar, yolcular ve ordular tarafından dinlenme yeri olarak kullanıldığı anlatılmaktadır Bahsedilen suyun aktığı Roma Çeşmesi halen kullanılmaktadır Perre Antik Kenti (Niseaie) İznikte toplanan İncil Konsiline temsilci göndermesi aynı zamanda dini bir merkez olduğunu göstermektedirPerre Antik Kentte en dikkat çeken kalıntılar girişleri kabartmalarla süslenmiş mezar odaları arasında irtibatı sağlayan geçitler bulunmaktadır Kayalıklar içine oyularak yapılmış mezar odaları içerisinde lahitler de yer alır Perre Antik Kenti harika bir görünüm oluşturmaktadır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır