Osmanlı Devletinin Yükselme Devri

**Şengül Şirin** · 06-01-2009

Osmanlı Devleti’nin Yükselme Devri İstanbul’un Fethi (1453)

İstanbul’ un fethinde;

İstanbul’a hakim olan Bizans’ın Osmanlı toprak bütünlüğünü bozması
Bizans İmparatorluğu’nun Anadolu beyliklerini kışkırtması ve Osmanlı yönetimine karşı ayaklanan şehzadeleri desteklemesi
Bizans’ın Hristiyan dünyasını kışkırtarak Haçlı Seferlerine neden olması
İstanbul’un kara ve deniz ticareti bakımından önemli bir coğrafi konuma sahip olması
HzMuhammed’in Müslüman komutanları İstanbul’un fethi için teşvik etmesi

etkili olmuştur

İstanbul’un Fethinin Türk ve Dünya Tarihi Bakımından Önemli Sonuçları

Osmanlı Devleti’nin Asya ile Avrupa toprakları birleşmiş, böylece toprak bütünlüğü sağlanmıştır
Karadeniz ile Akdeniz arasındaki su yolları Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir İstanbul’un fethinden sonra Kuzey ve Doğu Avrupa’dan gelen ticaret yolları bütünüyle Türklerin denetimine girmiştir
Boğazların savunulması kolaylaşmış ve Osmanlı Devleti tabii başkentine kavuşmuştur Roma İmparatorluğu’nun son kalıntısının ortadan kalkması ile Türk sultanları büyük bir itibar ve saygıya ulaşmıştır
Osmanlı Devleti merkeziyetçi, mutlak bir imparatorluk haline gelmiş ve devlet Yükselme Devri’ne girmiştir
Karadeniz, Akdeniz ve Ege ticaretinin Türklerin eline geçmesi, Avrupa devletlerini Coğrafi Keşiflere yöneltmiştir
Bizans İmparatorluğu yıkılmış, ticari çıkarları elden giden Venediklilerle Osmanlıların arası bozulmuştur
İstanbul’un fethi surların yıkılabileceğini göstermiştir Bu durum Avrupa’da feodalitenin yıkılmasına ve merkeziyetçi devletlerin kurulmasına ortam hazırlamıştır
İstanbul’un fethi Ortaçağ’ın sonu, Yeniçağ’ın başlangıcı kabul edilmiştir
İstanbul’dan İtalya’ya giden Bizanslı bilginler burada Rönesans hareketlerinin başlamasına katkıda bulunmuştur
Türkler İstanbul’u fethettikten sonra halka din ve vicdan hürriyeti tanımışlar ve Ortodoks Kilisesi’ni koruma altına almışlardır Böylece; Hristiyan dünyasının birleşmesinin engellenmesi, Katolik Kilisesi’ne karşı güç oluşturulması ve halka hoşgörülü davranıldığının kanıtlanması amaçlanmıştır
Balkanlarda Fetihlerin Devam Etmesi

Balkanlarda Fetihlerin Devam Etmesi

Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar üzerine yürümesinde;

Balkan devletlerinin her fırsatta tek tek veya birleşerek saldırıya geçmeleri
Balkan uluslarının İstanbul’un fethinden sonra Türklerin Avrupa içlerine ilerlemelerini engellemek amacıyla Haçlı ordusu kurmaya çalışmaları ve Fatih’in bu birleşmeyi engellemek istemesi
Türklerin Avrupa’da genişlemek ve önceden fethedilen yerlerde hakimiyetlerini pekiştirmek istemeleri

gibi nedenler etkili olmuştur

Anadolu’da Hakimiyet Mücadelesi
Fatih döneminde Anadolu’daki faaliyetlerin temelinde;

Anadolu’daki Türk siyasal birliğinin sağlanması
Anadolu’nun tamamına hakim olunarak yabancı güçlerin (Amasra’da Cenevizliler, Trabzon’da Pontus Rumları vs) Anadolu’dan atılmak istenmesi

gibi nedenler etkili olmuştur

Anadolu’ daki seferler sonucunda Cenevizlilerden Amasra alınmış, Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verilmiş, Candaroğullarından Sinop, Karamanoğullarından Konya alınmış, Akkoyunlular Otlukbeli Savaşı’nda mağlup edilerek Doğu Anadolu egemenlik altına alınmıştır

Denizlerdeki Gelişmeler

Osmanlı – Venedik Savaşları (1463 – 1479)

Osmanlı Venedik ilişkilerinin bozulmasında;

Fatih’in Balkanlar ve Adalar Denizi’nde yürüttüğü fetih hareketlerinin Venediklileri rahatsız etmesi
Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu ticaret yollarına hakim olmasından sonra Venedikliler ve Cenevizlilerin ticari çıkarlarını önemli ölçüde kaybetmeleri
Osmanlı İmparatorluğu’nun kıyılarında ve hakimiyet alanlarının yakınlarında güçlü denizci devletlerin etkili olmasını istememesi

gibi nedenler etkili olmuştur

Osmanlı İmparatorluğu, Venediklileri işgal ettikleri yerlerden çıkarmış ve kara ordularını bozguna uğratmıştır

1479’da Osmanlı İmparatorluğu ile Venedikliler arasında İstanbul Antlaşması imzalanmıştır

Bu antlaşmaya göre Venedikliler, işgal ettikleri yerleri boşaltmayı, Osmanlı İmparatorluğu’na savaş tazminatı ve vergi ödemeyi kabul etmişlerdir

Osmanlı İmparatorluğu, Hristiyan birliğini parçalamak ve doğudan gelen ticaret mallarını Venedikliler aracılığıyla Avrupa’ya pazarlamak amacıyla Venediklilere kapitülasyonlar vermiştir

Kırım’ın Osmanlı İmparatorluğu’na Bağlanması

1475’te Kırım’a düzenlenen sefer sonucunda;

Cenevizlilerden Kefe, Menküp ve Azak gibi şehirler alınmıştır Böylece, Karadeniz’de Cenevizlilerin hiç kolonisi kalmamıştır
Kırım’daki taht kavgaları sona ermiştir
Karadeniz Türk gölü haline gelmiş ve İpek Yolu tamamen Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir
1478’den itibaren Kırım Hanlığı Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı bir devlet haline gelmiştir Kırım’ın Osmanlı hakimiyetine girmesiyle, devletin sahip olduğu topraklar Lehistan ve Rus sınırına kadar genişlemiştir

Fatih’in vefat etmesinden sonra Osmanlı tahtına II

Bayezid çıkmıştır (1481 – 1512)

II

Bayezid, Osmanlı tahtına çıktıktan sonra kardeşi Cem Sultan isyan etmiş, kardeşler arasında taht kavgaları başlamıştır

Yapılan savaşlarda başarılı olamayan Cem Sultan, Balkanlara geçmek isterken Rodos Şövalyelerine esir düşmüştür

Papa ve Fransa kralı, Cem Sultan’ı Osmanlı İmparatorluğu’na karşı kullanmaya çalışmışlarsa da başarılı olamamışlardır

Bu gelişmeden sonra Cem Sultan Papa tarafından zehirletilerek öldürülmüştür

Cem Sultan’ın isyan etmesi;

Osmanlı Devleti’nin pasif bir politika takip etmesine neden olmuştur
İspanya’da yaşayan Müslümanlara gerekli yardım yapılamamıştır

İslam Dünyasında Birliği Sağlama Çalışmaları
Osmanlı – İran İlişkileri

Yavuz Sultan Selim döneminde İran’a sefer düzenlenmesinde;

Şah İsmail’in Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki topraklarına hakim olmasını engellemek
Safevilerin Anadolu’da propaganda yapmasını ve isyanlar çıkarmasını önlemek
İslâm dünyasında birlik ve beraberliği sağlamak

gibi nedenler etkili olmuştur

Osmanlı kuvvetleriyle Safevi kuvvetleri Çaldıran Ovası’nda karşılaştı

Taraflar arasında yapılan Çaldıran Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazanmıştır (1514)

Bu savaşın sonucunda;

Doğu ve Güneydoğu Anadolu tamamen Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiştir
Safevilerin Anadolu için oluşturdukları tehdit önlenmiş ve İran’dan geçen ticaret yollarının denetimi Osmanlıların eline geçmiştir

Çaldıran Savaşı’ndan dönen Osmanlı ordusu, Maraş, Elbistan ve Malatya çevresine hakim olan Dulkadiroğullarını Turnadağ Savaşı’nda yenerek bu beyliği topraklarına katmışlardır (1515)

Böylece, Anadolu’da kesin olarak Türk siyasal birliği sağlanmıştır

Osmanlı – Memlük İlişkileri

Yavuz Sultan Selim, Anadolu Türk birliğinden sonra İslâm dünyasını da birleştirmeyi amaçlıyordu

Bu nedenle Osmanlı Devleti için tehlikeli gördüğü Memlüklere karşı hazırlık yaparak Mısır Seferi’ne çıkmıştır (1516)

Mısır Seferi’nin sonucunda;

Suriye, Filistin ve Mısır’ın tamamı Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyeti altına girmiştir
Kutsal yerler (Hicaz) Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştır
Osmanlı İmparatorluğu, İslâm dünyasının en büyük siyasal gücü haline gelmiş ve Müslüman ulusların koruyuculuğunu üstlenmiştir
Memlükler Devleti yıkılmış ve Baharat Yolları Osmanlıların hakimiyeti altına girmiştir Ancak Avrupalıların Coğrafi Keşifleri yapmaları Osmanlıların bu yollardan gerektiği gibi yararlanmasını engellemiştir
Halifelik Osmanlı İmparatorluğu’na geçmiş ve kutsal emanetler İstanbul’a getirilmiştir Böylece, Osmanlı İmparatorluğu teokratik bir karakter kazanmıştır
Kuzey Afrika’da fetihler başlamış, Kıbrıs, Girit ve Rodos adaları dışında Doğu Akdeniz, Osmanlı egemenliği altına girmiştir

Osmanlılar Zirvede
Osmanlı – Macar İlişkileri
Mohaç Meydan Savaşı (1526)

Kanuni Sultan Süleyman;

Macaristan ile aralarındaki sorunları çözmek
Alman İmparatoru Şalken’e esir düşen Fransa Kralı I Fransuva’yı kurtararak Avrupa’da Hristiyan birliğini bozmakamacıyla Macaristan üzerine sefere çıktı İki devlet arasında yapılan Mohaç Savaşı, Osmanlıların galibiyetiyle sonuçlandı (1526) Bu savaştan sonra;
Macaristan sorunu çözülmüş ve Macaristan Osmanlı İmparatorluğu’na bağlanmıştır
Macaristan’ın alınmasından sonra Osmanlı - Avusturya savaşları başlamıştır
Fransa Kralı I Fransuva Almanya’nın esaretinden kurtarılmış ve Osmanlı İmparatorluğu ile Fransa arasında dostluk dönemi başlamıştır

Osmanlı – Avusturya İlişkileri

Kanuni döneminde Osmanlı – Avusturya ilişkilerinin temelinde Macaristan’a hakim olma isteği yatıyordu

Bu nedenle Avusturya Arşidükü Ferdinand Macaristan’a girdi

Kanuni, hem Avusturyalıları Macaristan’dan çıkarmak hem de Alman İmparatoru Şalken’in Avrupa’daki üstünlüğünü sona erdirmek amacıyla sefere çıktı

Kanuni’nin Almanya içlerine kadar ilerlemesinden sonra Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya arasında İstanbul Antlaşması imzalanmıştır (1533)

Osmanlı İmparatorluğu İstanbul Antlaşması’yla; Avusturya’ya üstünlüğünü kabul ettirerek yaptırım gücü elde etmiştir

Böylece, Orta Avrupa’da Osmanlı İmparatorluğu hakim güç haline gelmiştir

Osmanlı – Fransız İlişkileri

1535 yılında iki taraf arasında ticaret ve dostluk antlaşması imzalandı

Bu antlaşma iki hükümdar yaşadığı sürece yürürlükte kalacaktı

Eşit haklar üzerine kurulan bu antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu;

Coğrafi Keşiflerin etkisiyle ülkede sönükleşmeye başlayan ticaret faaliyetlerini canlandırmayı
Avrupa devletleri arasına girerek dengeleri kendi lehine çevirmek ve Türk dünyasına karşı kurulmaya çalışılan Hristiyan birliğini parçalamayı

amaçlamıştır

1535’te yapılan antlaşma ile Fransızlara ticari, şahsi, adli ve idari alanlarda imtiyazlarla seyahat, ikamet, ibadet ve kazanç elde etme serbestiyeti verilmiştir

Ticari imtiyazlarla Fransızlara, Osmanlı limanlarını kullanma ve düşük vergi ödeme hakkı verilmiştir

Ayrıca, diğer Avrupa devletlerinin sadece Fransız bayrağı altında Osmanlılarla ticaret yapabilmesi kararlaştırılmıştır

Adli imtiyazlarla yabancıların işledikleri suçlardan dolayı, Osmanlı Devleti tarafından değil, uyruğu olduğu devletin konsoloshanesi tarafından yargılanması kabul edilmiştir

Fransızlar, Osmanlılarla yakınlaşmadan dolayı elde ettikleri çıkarlardan vazgeçemedikleri için kendilerini Türk dostu olarak göstermişlerdir

Fakat zaman zaman Osmanlı Devleti’ne karşı Avrupa devletleriyle anlaşarak ikili politika izlemişlerdir

Herşeye rağmen Osmanlı – Fransız ilişkilerinde önemli sorunlar çıkmamıştır

Bunu da Osmanlı Devleti sürekli tavizler vererek sağlamıştır

1535 yılında imzalan dostluk ve ticaret anlaşması,d,n ayrılıklarının devletin çıkarları sözkonusu olduğunda ne kadar önemsiz olduğunu oktaya çıkarmıştır
Akdeniz’de Üstünlük Sağlanması
Preveze Deniz Zaferi

Osmanlı donanmasıyla Haçlı donanması Preveze Körfezi’nde karşılaştılar

Yapılan deniz savaşını Osmanlı donanması kazandı (1538)

Preveze Deniz Savaşı’nın sonucunda;

Akdeniz egemenliği bütünüyle Osmanlıların eline geçmiş ve Türk gölü haline gelmiştir

Kıbrıs’ın Fethi (1571)

Osmanlı İmparatorluğu;

Akdeniz ticaretinin ve Anadolu sahillerinin güvenliğini sağlamak
Kıbrıs’ta üstlenen Hristiyan şövalyelerin ticaret gemilerine saldırılarını engelleyerek Akdeniz hakimiyetini pekiştirmek
Venedikleri Kıbrıs adası için ödedikleri vergileri kestiklerinden dolayı cezalandırmak

gibi nedenlerden dolayı adanın alınmasına karar verdi

Kıbrıs’ın fethinden sonra;

Venedikliler Doğu Akdeniz’den çıkarılmış ve burası tamamen Osmanlı hakimiyeti altına girmiştir
Anadolu sahilleri ile Mısır ve Suriye deniz yollarının güvenliği sağlanmıştır
Konya ve çevresindeki illerden Türk aileler Kıbrıs’a yerleştirilmiştir Ayrıca, Kıbrıs merkeze bağlı bir eyalet haline getirilmiştir

Kıbrıs’ın fethi Avrupalıları harekete geçirmiş, Papa’nın kışkırtmaları sonucunda İspanya, Malta, Venedik, Ceneviz ve diğer İtalyan devletleri birleşerek bir Haçlı donanması kurmuşlardır

Haçlı donanması İnebahtı Körfezi’nde Osmanlı donanmasını yakmıştır (1571)

Osmanlı donanmasının İnebahtı’da yanması, Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetinin sarsılmasına neden olmuştur

Sokullu’nun Kanal Projeleri
Don – Volga Kanalını Açma Girişimi

II

Selim döneminde Sokullu kanal projesini gerçekleştirmek için harekete geçti

Osmanlı İmparatorluğu, Don – Volga kanalını açmakla;

Rusların güneye yayılmasını, güçlenmesini ve Türk hanlıklarına verdiği zararın önlenmesini
Karadeniz’den çıkarılacak donanmayı Hazar Denizi’ne geçirerek İran’ı kıskaç altında tutmayı
İpek Yolu’nun canlanmasını sağlamayı
Orta Asya’daki Türklerle iyi ilişkiler kurmayı ve gerektiğinde yardım yapmayı
Kafkasya’nın bütününe hakim olmayı

amaçlamıştır

Don ile Volga nehirleri arasında kanal açılamamıştır

Süveyş Kanalı Projesi

Osmanlı Devleti Süveyş Kanalı Projesiyle;

Hindistan kıyılarını Portekizlilerin baskısından kurtarmayı
Akdeniz ticaretini canlandırmayı
Güney Asya’daki Müslümanları Avrupalılara karşı korumayı

amaçlamıştır

1568’de gündeme gelen proje gerçekleşmemiştir

Hint Okyanusu’nda Üstünlük Sağlama Mücadeleleri

Kanuni döneminde;

Hint deniz ticaret yolunu açmak ve denetimini ele geçirmek
Portekizlileri Hint Okyanusu’ndan atmak
Müslüman devletlere ve tüccarlara yardım etmek

gibi amaçlarla Hindistan’a dört defa deniz seferi yapılmıştır

Seferler genellikle Osmanlıların başarısızlıklarıyla sonuçlanmıştır

Hint deniz seferlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasında;

Portekizlilerin zenginleşmelerini borçlu oldukları Hindistan bölgesinin ekonomik değerini kavramaları ve savaşlara iyi hazırlanmaları
Hindistan’daki Müslüman devletlerin Osmanlı İmparatorluğu’na gerekli yardımı yapmamaları ve Portekizlilerle anlaşmaları
Osmanlı gemilerinin okyanus koşullarına uygun olmaması
Kanuni’nin gayretlerine rağmen bölgenin ekonomik değerini anlayamayan devlet adamlarının seferlere gereken önemi vermemeleri

gibi nedenler etkili olmuştur

06-01-2009	#3
Şengül Şirin	Osmanlı Devletinin Yükselme Devri Osmanlı Devleti’nin Yükselme Devri İstanbul’un Fethi (1453) İstanbul’ un fethinde; İstanbul’a hakim olan Bizans’ın Osmanlı toprak bütünlüğünü bozması Bizans İmparatorluğu’nun Anadolu beyliklerini kışkırtması ve Osmanlı yönetimine karşı ayaklanan şehzadeleri desteklemesi Bizans’ın Hristiyan dünyasını kışkırtarak Haçlı Seferlerine neden olması İstanbul’un kara ve deniz ticareti bakımından önemli bir coğrafi konuma sahip olması HzMuhammed’in Müslüman komutanları İstanbul’un fethi için teşvik etmesi etkili olmuştur İstanbul’un Fethinin Türk ve Dünya Tarihi Bakımından Önemli Sonuçları Osmanlı Devleti’nin Asya ile Avrupa toprakları birleşmiş, böylece toprak bütünlüğü sağlanmıştır Karadeniz ile Akdeniz arasındaki su yolları Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir İstanbul’un fethinden sonra Kuzey ve Doğu Avrupa’dan gelen ticaret yolları bütünüyle Türklerin denetimine girmiştir Boğazların savunulması kolaylaşmış ve Osmanlı Devleti tabii başkentine kavuşmuştur Roma İmparatorluğu’nun son kalıntısının ortadan kalkması ile Türk sultanları büyük bir itibar ve saygıya ulaşmıştır Osmanlı Devleti merkeziyetçi, mutlak bir imparatorluk haline gelmiş ve devlet Yükselme Devri’ne girmiştir Karadeniz, Akdeniz ve Ege ticaretinin Türklerin eline geçmesi, Avrupa devletlerini Coğrafi Keşiflere yöneltmiştir Bizans İmparatorluğu yıkılmış, ticari çıkarları elden giden Venediklilerle Osmanlıların arası bozulmuştur İstanbul’un fethi surların yıkılabileceğini göstermiştir Bu durum Avrupa’da feodalitenin yıkılmasına ve merkeziyetçi devletlerin kurulmasına ortam hazırlamıştır İstanbul’un fethi Ortaçağ’ın sonu, Yeniçağ’ın başlangıcı kabul edilmiştir İstanbul’dan İtalya’ya giden Bizanslı bilginler burada Rönesans hareketlerinin başlamasına katkıda bulunmuştur Türkler İstanbul’u fethettikten sonra halka din ve vicdan hürriyeti tanımışlar ve Ortodoks Kilisesi’ni koruma altına almışlardır Böylece; Hristiyan dünyasının birleşmesinin engellenmesi, Katolik Kilisesi’ne karşı güç oluşturulması ve halka hoşgörülü davranıldığının kanıtlanması amaçlanmıştır Balkanlarda Fetihlerin Devam Etmesi Balkanlarda Fetihlerin Devam Etmesi Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar üzerine yürümesinde; Balkan devletlerinin her fırsatta tek tek veya birleşerek saldırıya geçmeleri Balkan uluslarının İstanbul’un fethinden sonra Türklerin Avrupa içlerine ilerlemelerini engellemek amacıyla Haçlı ordusu kurmaya çalışmaları ve Fatih’in bu birleşmeyi engellemek istemesi Türklerin Avrupa’da genişlemek ve önceden fethedilen yerlerde hakimiyetlerini pekiştirmek istemeleri gibi nedenler etkili olmuştur Anadolu’da Hakimiyet Mücadelesi Fatih döneminde Anadolu’daki faaliyetlerin temelinde; Anadolu’daki Türk siyasal birliğinin sağlanması Anadolu’nun tamamına hakim olunarak yabancı güçlerin (Amasra’da Cenevizliler, Trabzon’da Pontus Rumları vs) Anadolu’dan atılmak istenmesi gibi nedenler etkili olmuştur Anadolu’ daki seferler sonucunda Cenevizlilerden Amasra alınmış, Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verilmiş, Candaroğullarından Sinop, Karamanoğullarından Konya alınmış, Akkoyunlular Otlukbeli Savaşı’nda mağlup edilerek Doğu Anadolu egemenlik altına alınmıştır Denizlerdeki Gelişmeler Osmanlı – Venedik Savaşları (1463 – 1479) Osmanlı Venedik ilişkilerinin bozulmasında; Fatih’in Balkanlar ve Adalar Denizi’nde yürüttüğü fetih hareketlerinin Venediklileri rahatsız etmesi Osmanlı İmparatorluğu’nun doğu ticaret yollarına hakim olmasından sonra Venedikliler ve Cenevizlilerin ticari çıkarlarını önemli ölçüde kaybetmeleri Osmanlı İmparatorluğu’nun kıyılarında ve hakimiyet alanlarının yakınlarında güçlü denizci devletlerin etkili olmasını istememesi gibi nedenler etkili olmuştur Osmanlı İmparatorluğu, Venediklileri işgal ettikleri yerlerden çıkarmış ve kara ordularını bozguna uğratmıştır 1479’da Osmanlı İmparatorluğu ile Venedikliler arasında İstanbul Antlaşması imzalanmıştır Bu antlaşmaya göre Venedikliler, işgal ettikleri yerleri boşaltmayı, Osmanlı İmparatorluğu’na savaş tazminatı ve vergi ödemeyi kabul etmişlerdir Osmanlı İmparatorluğu, Hristiyan birliğini parçalamak ve doğudan gelen ticaret mallarını Venedikliler aracılığıyla Avrupa’ya pazarlamak amacıyla Venediklilere kapitülasyonlar vermiştir Kırım’ın Osmanlı İmparatorluğu’na Bağlanması 1475’te Kırım’a düzenlenen sefer sonucunda; Cenevizlilerden Kefe, Menküp ve Azak gibi şehirler alınmıştır Böylece, Karadeniz’de Cenevizlilerin hiç kolonisi kalmamıştır Kırım’daki taht kavgaları sona ermiştir Karadeniz Türk gölü haline gelmiş ve İpek Yolu tamamen Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir 1478’den itibaren Kırım Hanlığı Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı bir devlet haline gelmiştir Kırım’ın Osmanlı hakimiyetine girmesiyle, devletin sahip olduğu topraklar Lehistan ve Rus sınırına kadar genişlemiştir Fatih’in vefat etmesinden sonra Osmanlı tahtına II Bayezid çıkmıştır (1481 – 1512) II Bayezid, Osmanlı tahtına çıktıktan sonra kardeşi Cem Sultan isyan etmiş, kardeşler arasında taht kavgaları başlamıştır Yapılan savaşlarda başarılı olamayan Cem Sultan, Balkanlara geçmek isterken Rodos Şövalyelerine esir düşmüştür Papa ve Fransa kralı, Cem Sultan’ı Osmanlı İmparatorluğu’na karşı kullanmaya çalışmışlarsa da başarılı olamamışlardır Bu gelişmeden sonra Cem Sultan Papa tarafından zehirletilerek öldürülmüştür Cem Sultan’ın isyan etmesi; Osmanlı Devleti’nin pasif bir politika takip etmesine neden olmuştur İspanya’da yaşayan Müslümanlara gerekli yardım yapılamamıştır İslam Dünyasında Birliği Sağlama Çalışmaları Osmanlı – İran İlişkileri Yavuz Sultan Selim döneminde İran’a sefer düzenlenmesinde; Şah İsmail’in Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki topraklarına hakim olmasını engellemek Safevilerin Anadolu’da propaganda yapmasını ve isyanlar çıkarmasını önlemek İslâm dünyasında birlik ve beraberliği sağlamak gibi nedenler etkili olmuştur Osmanlı kuvvetleriyle Safevi kuvvetleri Çaldıran Ovası’nda karşılaştı Taraflar arasında yapılan Çaldıran Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazanmıştır (1514) Bu savaşın sonucunda; Doğu ve Güneydoğu Anadolu tamamen Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiştir Safevilerin Anadolu için oluşturdukları tehdit önlenmiş ve İran’dan geçen ticaret yollarının denetimi Osmanlıların eline geçmiştir Çaldıran Savaşı’ndan dönen Osmanlı ordusu, Maraş, Elbistan ve Malatya çevresine hakim olan Dulkadiroğullarını Turnadağ Savaşı’nda yenerek bu beyliği topraklarına katmışlardır (1515) Böylece, Anadolu’da kesin olarak Türk siyasal birliği sağlanmıştır Osmanlı – Memlük İlişkileri Yavuz Sultan Selim, Anadolu Türk birliğinden sonra İslâm dünyasını da birleştirmeyi amaçlıyordu Bu nedenle Osmanlı Devleti için tehlikeli gördüğü Memlüklere karşı hazırlık yaparak Mısır Seferi’ne çıkmıştır (1516) Mısır Seferi’nin sonucunda; Suriye, Filistin ve Mısır’ın tamamı Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyeti altına girmiştir Kutsal yerler (Hicaz) Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştır Osmanlı İmparatorluğu, İslâm dünyasının en büyük siyasal gücü haline gelmiş ve Müslüman ulusların koruyuculuğunu üstlenmiştir Memlükler Devleti yıkılmış ve Baharat Yolları Osmanlıların hakimiyeti altına girmiştir Ancak Avrupalıların Coğrafi Keşifleri yapmaları Osmanlıların bu yollardan gerektiği gibi yararlanmasını engellemiştir Halifelik Osmanlı İmparatorluğu’na geçmiş ve kutsal emanetler İstanbul’a getirilmiştir Böylece, Osmanlı İmparatorluğu teokratik bir karakter kazanmıştır Kuzey Afrika’da fetihler başlamış, Kıbrıs, Girit ve Rodos adaları dışında Doğu Akdeniz, Osmanlı egemenliği altına girmiştir Osmanlılar Zirvede Osmanlı – Macar İlişkileri Mohaç Meydan Savaşı (1526) Kanuni Sultan Süleyman; Macaristan ile aralarındaki sorunları çözmek Alman İmparatoru Şalken’e esir düşen Fransa Kralı I Fransuva’yı kurtararak Avrupa’da Hristiyan birliğini bozmakamacıyla Macaristan üzerine sefere çıktı İki devlet arasında yapılan Mohaç Savaşı, Osmanlıların galibiyetiyle sonuçlandı (1526) Bu savaştan sonra; Macaristan sorunu çözülmüş ve Macaristan Osmanlı İmparatorluğu’na bağlanmıştır Macaristan’ın alınmasından sonra Osmanlı - Avusturya savaşları başlamıştır Fransa Kralı I Fransuva Almanya’nın esaretinden kurtarılmış ve Osmanlı İmparatorluğu ile Fransa arasında dostluk dönemi başlamıştır Osmanlı – Avusturya İlişkileri Kanuni döneminde Osmanlı – Avusturya ilişkilerinin temelinde Macaristan’a hakim olma isteği yatıyordu Bu nedenle Avusturya Arşidükü Ferdinand Macaristan’a girdi Kanuni, hem Avusturyalıları Macaristan’dan çıkarmak hem de Alman İmparatoru Şalken’in Avrupa’daki üstünlüğünü sona erdirmek amacıyla sefere çıktı Kanuni’nin Almanya içlerine kadar ilerlemesinden sonra Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya arasında İstanbul Antlaşması imzalanmıştır (1533) Osmanlı İmparatorluğu İstanbul Antlaşması’yla; Avusturya’ya üstünlüğünü kabul ettirerek yaptırım gücü elde etmiştir Böylece, Orta Avrupa’da Osmanlı İmparatorluğu hakim güç haline gelmiştir Osmanlı – Fransız İlişkileri 1535 yılında iki taraf arasında ticaret ve dostluk antlaşması imzalandı Bu antlaşma iki hükümdar yaşadığı sürece yürürlükte kalacaktı Eşit haklar üzerine kurulan bu antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu; Coğrafi Keşiflerin etkisiyle ülkede sönükleşmeye başlayan ticaret faaliyetlerini canlandırmayı Avrupa devletleri arasına girerek dengeleri kendi lehine çevirmek ve Türk dünyasına karşı kurulmaya çalışılan Hristiyan birliğini parçalamayı amaçlamıştır 1535’te yapılan antlaşma ile Fransızlara ticari, şahsi, adli ve idari alanlarda imtiyazlarla seyahat, ikamet, ibadet ve kazanç elde etme serbestiyeti verilmiştir Ticari imtiyazlarla Fransızlara, Osmanlı limanlarını kullanma ve düşük vergi ödeme hakkı verilmiştir Ayrıca, diğer Avrupa devletlerinin sadece Fransız bayrağı altında Osmanlılarla ticaret yapabilmesi kararlaştırılmıştır Adli imtiyazlarla yabancıların işledikleri suçlardan dolayı, Osmanlı Devleti tarafından değil, uyruğu olduğu devletin konsoloshanesi tarafından yargılanması kabul edilmiştir Fransızlar, Osmanlılarla yakınlaşmadan dolayı elde ettikleri çıkarlardan vazgeçemedikleri için kendilerini Türk dostu olarak göstermişlerdir Fakat zaman zaman Osmanlı Devleti’ne karşı Avrupa devletleriyle anlaşarak ikili politika izlemişlerdir Herşeye rağmen Osmanlı – Fransız ilişkilerinde önemli sorunlar çıkmamıştır Bunu da Osmanlı Devleti sürekli tavizler vererek sağlamıştır 1535 yılında imzalan dostluk ve ticaret anlaşması,d,n ayrılıklarının devletin çıkarları sözkonusu olduğunda ne kadar önemsiz olduğunu oktaya çıkarmıştır Akdeniz’de Üstünlük Sağlanması Preveze Deniz Zaferi Osmanlı donanmasıyla Haçlı donanması Preveze Körfezi’nde karşılaştılar Yapılan deniz savaşını Osmanlı donanması kazandı (1538) Preveze Deniz Savaşı’nın sonucunda; Akdeniz egemenliği bütünüyle Osmanlıların eline geçmiş ve Türk gölü haline gelmiştir Kıbrıs’ın Fethi (1571) Osmanlı İmparatorluğu; Akdeniz ticaretinin ve Anadolu sahillerinin güvenliğini sağlamak Kıbrıs’ta üstlenen Hristiyan şövalyelerin ticaret gemilerine saldırılarını engelleyerek Akdeniz hakimiyetini pekiştirmek Venedikleri Kıbrıs adası için ödedikleri vergileri kestiklerinden dolayı cezalandırmak gibi nedenlerden dolayı adanın alınmasına karar verdi Kıbrıs’ın fethinden sonra; Venedikliler Doğu Akdeniz’den çıkarılmış ve burası tamamen Osmanlı hakimiyeti altına girmiştir Anadolu sahilleri ile Mısır ve Suriye deniz yollarının güvenliği sağlanmıştır Konya ve çevresindeki illerden Türk aileler Kıbrıs’a yerleştirilmiştir Ayrıca, Kıbrıs merkeze bağlı bir eyalet haline getirilmiştir Kıbrıs’ın fethi Avrupalıları harekete geçirmiş, Papa’nın kışkırtmaları sonucunda İspanya, Malta, Venedik, Ceneviz ve diğer İtalyan devletleri birleşerek bir Haçlı donanması kurmuşlardır Haçlı donanması İnebahtı Körfezi’nde Osmanlı donanmasını yakmıştır (1571) Osmanlı donanmasının İnebahtı’da yanması, Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetinin sarsılmasına neden olmuştur Sokullu’nun Kanal Projeleri Don – Volga Kanalını Açma Girişimi II Selim döneminde Sokullu kanal projesini gerçekleştirmek için harekete geçti Osmanlı İmparatorluğu, Don – Volga kanalını açmakla; Rusların güneye yayılmasını, güçlenmesini ve Türk hanlıklarına verdiği zararın önlenmesini Karadeniz’den çıkarılacak donanmayı Hazar Denizi’ne geçirerek İran’ı kıskaç altında tutmayı İpek Yolu’nun canlanmasını sağlamayı Orta Asya’daki Türklerle iyi ilişkiler kurmayı ve gerektiğinde yardım yapmayı Kafkasya’nın bütününe hakim olmayı amaçlamıştır Don ile Volga nehirleri arasında kanal açılamamıştır Süveyş Kanalı Projesi Osmanlı Devleti Süveyş Kanalı Projesiyle; Hindistan kıyılarını Portekizlilerin baskısından kurtarmayı Akdeniz ticaretini canlandırmayı Güney Asya’daki Müslümanları Avrupalılara karşı korumayı amaçlamıştır 1568’de gündeme gelen proje gerçekleşmemiştir Hint Okyanusu’nda Üstünlük Sağlama Mücadeleleri Kanuni döneminde; Hint deniz ticaret yolunu açmak ve denetimini ele geçirmek Portekizlileri Hint Okyanusu’ndan atmak Müslüman devletlere ve tüccarlara yardım etmek gibi amaçlarla Hindistan’a dört defa deniz seferi yapılmıştır Seferler genellikle Osmanlıların başarısızlıklarıyla sonuçlanmıştır Hint deniz seferlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasında; Portekizlilerin zenginleşmelerini borçlu oldukları Hindistan bölgesinin ekonomik değerini kavramaları ve savaşlara iyi hazırlanmaları Hindistan’daki Müslüman devletlerin Osmanlı İmparatorluğu’na gerekli yardımı yapmamaları ve Portekizlilerle anlaşmaları Osmanlı gemilerinin okyanus koşullarına uygun olmaması Kanuni’nin gayretlerine rağmen bölgenin ekonomik değerini anlayamayan devlet adamlarının seferlere gereken önemi vermemeleri gibi nedenler etkili olmuştur __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır