|
RaHaTSiZ
|
Konuya Alternatif Olarak Farklı Bir Anlatım.
1 - BIOS NEDİR ?
(3) BIOS adı “Basic Input / Output System” ( Temel Giriş / çıkış Sistemi) kelimelerinin baş harflerinin birleşmesiyle meydana gelmiştir ROM adını verdiğimiz “Read Only Memory” (Sadece Okunabilir Bellek) bir çip içine depolanmıştırEn son çıkan anakartların çoğu şimdilerde kullanıcılar tarafından kolayca güncellenebilen Flash BIOS olarak da bilinen EEPROM “Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory” ( Elektrikle Silinebilir Programlanabilir Sadece Okunabilir Hafıza) kullanmaktadır (Daha önceki BIOS ların çipleri güncellenebilmek için anakarttan fiziksel olarak çıkartılır ve daha yenisi ile değiştirilirdi) Bilgisayarı ilk açtığımızda çalıştırılan ilk program BIOS durİlk olarak bilgisayarın donanımını tarar ve test eder (Bu işlem Power On Self Test veya POST olarak adlandırılır ) Daha sonra BIOS işletim sistemini yükler BIOS içindeki bilgiler bazı zamanlar CMOS diye de adlandırılan SETUP programı ile değiştirilebilirRun Time Service olarak adlandırılan aynı zamanda BIOS ‘un bir fonksiyonu olan komut kümesi bilgisayarın donanımını kontrol etme işleminde işletim sistemine ve uygulama programlarına yardım eder (2) BIOS ,bilgisayarın donanımı hakkında tüm bilgiye sahip olur ve bu donanımların birbirleri ile haberleşmeleri işlemini BIOS üstlenir (1) örneğin ses kartı, modem gibi parçaları üzerinde barındıran bir anakart aldığınızda, anakartınızın üzerine takılı olan aygıtların listesini işletim sisteminize BIOS verir Anakart üzerinden desteklenen bir donanımı iptal ettiğimizde ise (örneğin, BIOS'dan anakartın ses özelliğini iptal ettik) işletim sisteminiz bu aygıtı artık görmeyecektir Diğer taraftan, BIOS bir yazılım olduğundan, anakartın dengeli + performanslı çalışması için kullanıcılara ayar yapma olanağı sunuyor
Bu paragraftan çıkartacağımız sonucu ise şöyle özetlersek daha kalıcı olabilir: "BIOS, anakartınızın özelliklerini ve üzerine takılı olan donanımların çalışması için gereken parametreleri, kullandığınız işletim sistemine aktaran, minik bir işletim sistemidir" çeşitli BIOS üreten firmalar vardırBunlar: AWARD, AMI ve Phoenix BIOS Phoenix BIOS ile AWARD BIOS birleşerek, bazı anakartlarda ikisinin ortak ürünü olan BIOS'lardan kullanılmaya başlandı
P6-BXA Model Bir Anakart üzerindeki Bios
Güç Düğmesine bastıktan hemen sonra, BIOS devreye giriyor ve POST (Power On Self Test)denen kısa bir analiz-test yapıyor Bu analiz ile birlikte, üzerine takılı olan PnP (Tak ve çalıştır) aygıtları tanımaya olanak sağlıyor Bir aksilik olduğunda bunu size yazılı mesaj olarak ya da ses ile bildiriyor Tahmin edeceğiniz üzere, BIOS, -diğer anlamda- PC'nin boot etmesi için gereken bir sistemdir
2 - BIOS GÜNCELLEME NEDİR ?
(1) Tıpkı işletim sistemlerinde olduğu gibi BIOS'lar da hata içerebilir Eğer anakartınız bir donanım ile çalışmayı reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapıyorsa, bu sorunları ve(ya) hataları BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün Kısacası BIOS güncellemesi, anakartınızın üreticisinin çıkardığı daha yeni BIOS sürümünü, kullandığınız BIOS ile değiştirmektir Ortada bir sorun yokken BIOS Güncellemek pek mantıklı değil Ama yeni özellikler gelmiştir, kritik sorunlar giderilmiştir, o zaman BIOS’u güncelleriz BIOS güncelleme sadece sorunları gidermek için yapılan bir işlem değil örneğin yeni bir işlemci çıktı, anakartımız teorik olarak bu işlemciyi destekliyor Ama işlemciyi taktığımızda, işlemcinin yanlış algılandığını görüyoruz Bu durumda BIOS ‘u güncelleriz ve yeni işlemcimizin tam olarak algılandığını görürüz Bu güncelleme işini, BIOS yazılımının türüne göre veya anakart üreticisine göre farklı farklı yazılımlar ile yapabilmemiz mümkün örneğin, AWARD BIOS kullanan bir kişi, BIOS güncelleme yaparken AWDFLASH programını kullanır Anakart üreticine göre de değişir demiştik Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasına rağmen, AFLASH adında kendilerine has bir program kullanırlar
3 - BIOS GÜNCELLEME İŞLEMİ İÇİN NELER GEREKLİDİR?
(1) BIOS güncelleme işlemi, eğer kurallara uyulmaz ise riskli bir iştir Kurallara uyarsanız çok basit bir işlem Eğer anakartınızın üreticisinin sayfasında yazılanlara harfiyen uymazsanız, BIOS yazılma işlemi başarısız olarak sisteminiz tekrar açılmayabilir BIOS Güncelleme işlemlerine başlamadan önce, anakart üreticinizin yazdığı uyarılara tam olarak uyunGerekli olan ve bilmeniz gereken şeylere topluca bir göz atalım:
- Anakartınızın Markası & Modeli
- Anakartınızın üreticisinin Web Sitesi
- Anakartınız için gereken BIOS dosyaları ve sistem disketi
Anakart üreticilerini BIOS dosyaları için sunduğu direkt adresler ve programların adresleri:
ASUS : http://wwwasuscomtw/products/motherboard/bioshtml
GigaByte: http://wwwgigabytecomtw/support/mbbios_indexhtm
Abit : http://wwwabit-usacom/english/downpdate/mainhtm
MSI : http://wwwmsicomtw/support/bios/mainhtm
Soyo : http://wwwsoyousacom/686bioshtml
INTEL : http://supportintelcom/support/motherboards/desktop/
IWILL : http://wwwiwillusacom/support/Prodsp?SupportID=8
FIC : http://wwwficcomtw/techsupport/drearchbios1asp
SpaceWalker (Shuttle) : http://wwwspacewalkercom/english/downloadhtm
Tyan : http://wwwtyancom/support/html/bios_supporthtml
4 - ANAKARTIN MARKASINI VE MODELİNİ ÖĞRENME
AWARD BIOS
(1) BIOS güncelleme işlemini anakartımızın markasına ve modeline göre yaparız Bu sebeple anakartımızın markasını ve modelini öğrenmek durumundayız Satın aldığımız sistemin özelliklerine bakarız ve hiçbir şeyin yazılı olmadığı görülür Aslında en garantili ve kısa yol kasanızın içini açıp, anakartın üzerinde isim aramak olacaktır Bazı üreticiler, anakartın üzerine marka yerine bazen model yazabiliyorlar Dolayısıyla markayı anlamak güçleşiyor Fakat bilgisayarın kasasını açmadan da anakartın markasını ve modelini öğrenebiliyoruz
Anakart üreticilerini, kullandığı AWARD ve AMI BIOS'lar sayesinde anlıyoruz PC'yi açtıktan sonra RAM'ın sayıldığı ekranda iken Pause tuşuna basarak ekrandakileri inceleyin En altta, ilk bakışta vasıfsız gibi duran bir çok rakam ve harf bulunuyor İşte her üreticinin kendine has bir id(kimlik) numarası bulunuyor Her üreticinin kimlik numarası farklı ve bu numara aşağıda işlevsiz gibi duran bir dizi rakam ve harfin içerisine gizlenmiştir Fakat günümüzde çıkan son model anakartlarda, bu işlemlere fazla gerek kalmıyor Markalı bir anakart aldıysanız, POST ekranındayken, anakartınızın markası ve modeli çok açık bir şekilde görünmektedir
(4)
Fakat çoğu anakartta, kodlar yer alıyor örneğin yukarıdaki resimde altı çizili ve işaretli yerlerde, marka ve model yerine, genelde kodlar yer alıyor ve biz bu kodları kullanarak anakartımızın markasını bulacağızCTBIOS adlı bir progr*** eğer AWARD BIOS'lu bir anakarta sahipseniz, bu kodları kendisi analiz ederek, anakartınızın markasını sizlere söylüyor Ama modelini söyleyemiyor Her üreticinin sayfasında, anakartın modelini nasıl bulacağınız ile ilgili bilgiler yer almakta
Bu programı, wwwhwstationcom/files/pcmag/ctbioszip adresinden çekebilirsiniz Anakartımızın markasını nasıl bulacağımıza gelelim şimdi Award BIOS'lar için, altını çizip B harfiyle işaretlenen yerde yazan yazıya bakın: 6A6S7M49C Buradaki ilk 5 karakter, yani 6A6S7 anakartta kullanılan yongaseti hakkında bilgi verir Bundan sonraki 6 ve 7 karakterler ise, yani M4, anakartınızın üreticisinin kod adını taşımaktadır Son 2 karakter işimize yaramıyor Bu kodlar her anakartın üreticine göre farklılık gösterir Siz kendi anakartınızdaki kodları edindikten sonra wwwmotherboardsorg/moboidtoolshtml adresine giderek, BIOS String ID bölümüne bu kodu yazacaksınız ve sonuca ulaşacaksınız
Bazı anakartlarda, A harfiyle işaretlenen yerde, Kuzey ve Güney Köprüsü bilgileri yer almakta Ama i815, i820 gibi hızlandırılmış mimariyi kullanan yongasetli anakartlarda yongasetinin ismi yer alır
Yukarıda görülen ekran resminde,sol üst köşede altı çizili yere bakarsanız Anakart Modeli - BIOS versiyonunu göreceksiniz örneğin, W6167MS V 1 3 şeklinde W6167MS burada model, V 1 3 ise kullanılan BIOS'un sürümünü belirtiyor
AMI BIOS
(5) · Sisteminizi kapatın
· Klavyenizi kasanızdan çıkartın veya tuşlardan birini basılı tutun
· Sitemi açın ( klavye hatası ile karşılaşmanız gerekiyor)
· Ekranın sol alt köşesindeki harf ve sayılardan oluşmuş uzun diziye dikkat edin
Bu dizi BIOS tanımlama dizisidir Bu dizi aşağıdaki gibi görünür
51-0102-005123-00111111-101094-AMIS123-P
Bu dizi 1991 ‘den günümüze olan bir anakartı işaret etmektedir Bu BIOS tanımlama dizisi için BIOS tanımlama numarası 3 dizi bölümünde koyu olarak yer alan 005123 ‘dür
DINT-1123-04990-K8
Bu dizi 1986’dan 1991 ‘e kadar olan BIOS ları işaret etmektedirBu BIOS tanımlama dizisi için BIOS tanımlama numarası 2 dizi bölümünde koyu olarak yer alan 1123’dür
Eğer ikinci dizi kümesinin koyu renkli ilk numarası;
1, 2, 8, veya bir harf ise-bu NON-AMI Taiwan üretimi bir anakarttır
3, 4, veya 5 ise- bu TRUE AMI anakarttır
50 veya 6 ise - bu NON-AMI US yapımı anakarttır
9 ise –bu Taiwan üretimi değerlendirme anakartıdır
Not : Eğer tanımlama numarası NON-AMI bir anakartı işaret ediyorsa bu durumda anakartı size satan kişi veya kuruluşlarla temasa geçmeniz gerekmektedir
(1) Son olarak, anakartınızın markasını ve modelini öğrendikten sonra yapacağınız işlem artık çok basit Yukarıda verilen adresten ID Stirng'e göre sonuçları aldığınızda, size bu markanın Web sitesi adresi verilecektir Anakartınızın üreticisinin Web adresine gidip, ürünler bölümünden sizin anakartınız ile ilgili olan sayfaya gidecek ve BIOS sayfalarından, anakartınız için olan BIOS dosyalarına ulaşacaksınız
|