Yalnız Mesajı Göster

Geometri, Geometrinin Bölümleri

Eski 12-26-2012   #1
Şengül Şirin
Varsayılan

Geometri, Geometrinin Bölümleri



GEOMETRİ; AlmGeometri (f)FrGeometrie (f)İngGeometryUzayı ve uzayda tasarlanabilen şekilleri ve cisimleri inceleyen matematik dalıYunanca bir kelime olan geometri,kelime manası olarak yerin ölçülmesi demektirGeometri çok eski çağlardan beri vardıAncak geometri ismi,bu ilmin ilk sistematik hame gelmeye başladığı eski Yunanlılarda verilmiş olup,aksiyomatik bir ilim haline gelmesine rağmen,halen kullanılmaktadır

Geometriyle sırasıyla Tales,Pigasor,Eflatun ilgilenmiştirMÖ3yüzyılda Euclides'in yazdığı Elemanlar adlı kitap,geometrinin sistemli bir ilim haline gelmesine öncülük etmiştirMÖ330 yıllarında kurulan İskenderiye,Akdeniz bölgesinin en etkili kültür merkezi olma özelliğini uzun yıllar muhafaza etmiş ve burada geometri çok gelişmiştir

Adları zamanımıza kadar uzanan matematikçilerin ,fizikçilerin ve astronomicilerin bu kültür merkeziyle sıkı ilgileri olmuşturİskenderiye ocağı sönünce,matematik ve geometri Akdeniz bölgesinde geriledi ve hatta zamanla izleri silindiBuna karşılık İslam aleminde birçok matematikçiler yetiştiMüslümanlar ,geometri üzerine mevcut olan çalışmalarına devam etmişlerdirBu arada Abbasiler zamanında klasik Yunan kaynaklarıyla temasa gelmişlerdirBu kaynaklarda yazılanlarla kendi bilgilerini karşılaştırmışlarYunan eserlerindeki yanlışlıkları düzeltmişler ve bu sahada yeni eserler vermişlerdirİlk eserlerden birisi Beni Musa'nın Kitabu Marifeti Mesahat-il -Eşkal ( Şekillerin Alan Bilgisi) adlı kitabıdırDaha sonra bu kitaba Nasıreddin Tusi açıklama yazmıştırBu ise daha sonraları Latinceye tercüme edilmiştirBeni Musa'nın konikler üzerine yazdığı kitap da meşhurdurSabit ibni Kurre Parabolün Kuadraturu adlı eserinde parabol parçalarının alanlarını hesaplamıştırDiğer bir geometrici Ebü'l-Vefa el- Buzcani 'dir ki Fima Yahtacu İleyhi es-Sani min A'mal-il -Hendese (Sanatkarın İhtiyacı Olan Geometri İşlemler)eseridirİbni el Heysem'in ise izoperimetri problemleri üzerindeki çalışmaları kayda değerdir




Biruni ile mektuplaşan Ebü'l -Cud,çemberi dokuz eşit parçaya ayıran bir metod geliştirmiştir

Ömer hayyan ve Tusi'nin Euclid'in paralel doğru teorisi ile ilgili beşinci postulatın incelenmesi yeni bir devrin başladığına işaret ederÖmer Hayyan'ın Fi Şerhi ma Eşkale min Müsaderat Kitabı Euclid (euclid Elemanlarının Zorluğu Üzerine) adlı eseri bir anlamda Euclid dışı geometrilere açılan ilk kapıdırBu müslüman geometri alimleri ve kitapları ,Rönesanstan sonra Avrupa'da yetişenlere rehberlik ettiler

Batıda geometrinin gelişmesi ve doğu ile aralarındaki bağın yeniden kurulması,ancak Rönesansla mümkün olduEuclid'in paraleller postulatının ilk tenkidcileri,bu postulatın doğruluğundan değil,açık bir noktanın olmayışından şüphelendilerBu sebeple postulatı bir tarafa bırakarak,açıklığı olan başka bir postulat koymaya çalıştılarAynı problem 13asırda İranlı Matematikçi Nasireddin Tusi tarafından yeniden ele alındı

Onsekizinci asırda paraleller postulatı üstüne Avrupa'da Papaz Sacheri,Legender,Lambert gibi matematikçiler ve 19asırda Alman Matematikçi Gauss tarafından çeşitli çalışmalar yapıldıBu araştırmalardaki başarısızlık,bu postulatın "kabul edilebilir" özellikteki açık önermelerden faydalanarak ispat edilemeyeceği düşüncesini ortaya koyduHakikaten çok geçmeden bu düşünce Bolyai (1832)de ,Lobachevsky (1855) de "paraleller postulatı'yerine "Lobacevski postulatı"nı (Bir doğruya bu doğru dışındaki her noktadan iki paralel çizilebileceğini kabul eden postulat) koyarak ,yeni bir geometri kurulabileceğinin farkına vardılarBöylece "Hiperbolik Geometri"denilen yeni bir geometrinin temelleri atılmış olduDaha sonra Riemann paralelliği kabul etmeyen "Eliptik Geometri"nin temellerini attı


Kaynak;Yeni Rehber Ansiklopedisi 8cilt sayfa 20 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla