Sessizlerin Yumuşaması - Benzeşmesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

Sessizlerin Yumuşaması - Benzeşmesi

Sert Sessizlerin Yumuşaması -Sert Sessizlerin Benzeşmesi - Sert Ünsüzlerin Benzeşmesi

SERT SESSİZLERİN YUMUŞAMASI

Sert sessizle biten kelimelere, sessiz harfle başlayan bir ek eklenmek istendiğinde, şayet ekin ilk harfi yumuşak sessizlerden b, c, d, g ise bu harfler sertleşerek p, ç, t, k şeklinde eklenirler

bu kurala SERT SESSİZLERİN YUMUŞAMASI KURALI denir

Genellikle trkçe kelimelerin sonlaında yumuşak sessizlerden b, c, d, g bulunmaz

Bu kurala uymayan bazı kelimeler de vardır

Ancak bu çeşit kelimelere kural dığı kelimeler denir

Buna göre kelime sonunda sözü edilen yumuşak sessizlerin yerine sertleri bulunur

kitab - kitap, ağac - ağaç, tad - tat, kabag - kabak

Bu durumda şayet bir kelimenin sonunda p, ç, t, k harflerinden biri gelmişse ve bu kelimeye sesli harfle başlayan bir ek eklenmek istendiğinde:

p sert sessizi yumuşar b olur :
ç sert sessizi yumuşar c olur :
t sert sessizi yumuşar d olur :
k sert sessizi yumuşar ğ olur : dolapı değil dolabı

ağaçı değil ağacı

tatı değil tadı
kabakı değil kabağı

Ancak bu kurala uymayan bazı durumlar vardır:

Bazı tek heceli kelimelerin sonlarına gelen sert sessizler, sesli harfle başlayan bir ek alsalar bile yumuşamazlar

Aynen yazılırlar

Ben ata binmeyi çok severim

İkinci kata varınca beni bekle

p, ç, t, k harfleriyle biten, yabancı dillerden dilimize girmiş birçok kelime sesli harflerle başlayan bir ek aldıklarında değişikliğe uğramazlar

Bu kelimelerin sonundaki sert sessizleryumuşamaz

Cumhuriyeti gençlik koruyacaktır

Türkler esareti kabul etmezler

İnsan, saadeti evinde aramalıdır

p, ç, t, k harfleriyle biten özel isimler, sonlarına ünlü ile başlayan bir ek alsalar da bu kelimeler aynen kalır

Mehmet'i öğretmen çağırdı

Recep' in başarısı gurur verici

SERT ÜNSÜZLERİN BENZEŞMESİ

Sert sessiz harflerden "p, ç, t, k, h, s, ş, f" biriyle biten kelimelere "c, d, g" süreksiz yumuşak sessizlerden biriyle başlayan bir ek geldiğinde eklerin başındaki ünlsüzler sertleşir

Bu kurala SERT ÜNSÜZLERİN BENZEŞMESİ KURALI denir

c - ç

kitap + cı __ kitapçı
sabah + cı __ sabahçı

d - t

yarış + dı __ yarıştı
sokak + da __ sokakta

g - k

coş + gun __ coşkun
piş + gin __ pişgin

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sessizlerin Yumuşaması - Benzeşmesi Sessizlerin Yumuşaması - Benzeşmesi Sert Sessizlerin Yumuşaması -Sert Sessizlerin Benzeşmesi - Sert Ünsüzlerin Benzeşmesi SERT SESSİZLERİN YUMUŞAMASI Sert sessizle biten kelimelere, sessiz harfle başlayan bir ek eklenmek istendiğinde, şayet ekin ilk harfi yumuşak sessizlerden b, c, d, g ise bu harfler sertleşerek p, ç, t, k şeklinde eklenirler bu kurala SERT SESSİZLERİN YUMUŞAMASI KURALI denir Genellikle trkçe kelimelerin sonlaında yumuşak sessizlerden b, c, d, g bulunmaz Bu kurala uymayan bazı kelimeler de vardır Ancak bu çeşit kelimelere kural dığı kelimeler denir Buna göre kelime sonunda sözü edilen yumuşak sessizlerin yerine sertleri bulunur kitab - kitap, ağac - ağaç, tad - tat, kabag - kabak Bu durumda şayet bir kelimenin sonunda p, ç, t, k harflerinden biri gelmişse ve bu kelimeye sesli harfle başlayan bir ek eklenmek istendiğinde: p sert sessizi yumuşar b olur : ç sert sessizi yumuşar c olur : t sert sessizi yumuşar d olur : k sert sessizi yumuşar ğ olur : dolapı değil dolabı ağaçı değil ağacı tatı değil tadı kabakı değil kabağı Ancak bu kurala uymayan bazı durumlar vardır: Bazı tek heceli kelimelerin sonlarına gelen sert sessizler, sesli harfle başlayan bir ek alsalar bile yumuşamazlar Aynen yazılırlar Ben ata binmeyi çok severim İkinci kata varınca beni bekle p, ç, t, k harfleriyle biten, yabancı dillerden dilimize girmiş birçok kelime sesli harflerle başlayan bir ek aldıklarında değişikliğe uğramazlar Bu kelimelerin sonundaki sert sessizleryumuşamaz Cumhuriyeti gençlik koruyacaktır Türkler esareti kabul etmezler İnsan, saadeti evinde aramalıdır p, ç, t, k harfleriyle biten özel isimler, sonlarına ünlü ile başlayan bir ek alsalar da bu kelimeler aynen kalır Mehmet'i öğretmen çağırdı Recep' in başarısı gurur verici SERT ÜNSÜZLERİN BENZEŞMESİ Sert sessiz harflerden "p, ç, t, k, h, s, ş, f" biriyle biten kelimelere "c, d, g" süreksiz yumuşak sessizlerden biriyle başlayan bir ek geldiğinde eklerin başındaki ünlsüzler sertleşir Bu kurala SERT ÜNSÜZLERİN BENZEŞMESİ KURALI denir c - ç kitap + cı __ kitapçı sabah + cı __ sabahçı d - t yarış + dı __ yarıştı sokak + da __ sokakta g - k coş + gun __ coşkun piş + gin __ pişgin