Kolesterol Yüksekligi Kalp Damar Sagligi

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-29-2012

Kolesterol Yüksekligi Kalp Damar Sagligi

Kolesterol nedir?

Kolesterol yasam için gerekli olan mum kivaminda yagimsi

bir maddedir

Kolesterol beyin sinirler kalp bagirsaklar kaslar karaciger

basta olmak üzere tüm vücutta yaygin olarak bulunur

Vücut kolesterolü

kullanarak hormon (kortizon sek* hormonu) D vitamini ve yaglari sindiren safra

asitlerini üretir

Bu islemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunmasi

yeterlidir

Eger kanda fazla miktarda kolesterol varsa bu kan

damarlarinda birikir ve kan damarlarinin sertlesmesine daralmasina

(arteriyoskleroz) yol açar

Arteriyosklerozda damar duvarinda biriken tek madde

kolesterol degildir; akyuvarlar kan pihtisi kalsiyum? gibi maddeler de

birikir

Toplumda arteriyoskleroz için damar sertligi damar kireçlenmesi gibi

ifadeler de kullanilmaktadir

Damarlar tüm vücutta yaygin olarak bulunur ve kalp

beyin böbrek

gibi organlara kan tasiyarak bu organlarin görev yapmasini

saglar

Kolesterol hangi organin damarinda birikirse o organa ait

hastaliklar ortaya çikar

Örnegin; kalbi besleyen atardamarlarda (koroner

arterler) kolesterol birikimi olursa gögüs agrisi kalp krizi gibi sorunlar

olusur

Böbrek damarlarinda kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek

yetmezligine yol açabilir

√ Iyi kolesterol ? Kötü kolesterol

Kolesterol yagimsi bir maddedir

Normal kosullarda yag suyun içinde

çözünmez

Kolesterol de su özelliklerini tasiyan kanda normal kosullarda

çözünmez

Kolesterol kanda çözünmesi ve tasinmasi için karacigerde bir protein

ile birlestirilir (paket edilir)

Bu kolesterol ile protein birlesimine

lipoprotein adi verilir

√ Degisik tipte lipoproteinler vardir

1

LDL

(low density lipoprotein düsük yogunluklu lipoprotein): Kötü huylu

kolesteroldür

2

HDL (high density lipoprotein yüksek yogunluklu

lipoprotein): Iyi huylu kolesteroldür

HDL ve LDL kolesterolden baska

lipoproteinler de vardir

Yag metabolizmasi bozuklugu olan hastalarin yaptirdigi

diger bir kan incelemesi de trigliserid ölçümüdür

Trigliserid de kolesterol

gibi kanda çözünen bir yagdir

Kan trigliserid düzeyi ile arteriyoskleroz

arasindaki iliski kolesterol kadar belirgin degildir

√ Yüksek kolesterol

nedir?

Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olmasi hasta için risk

tasir

HDL-kolesterolün düsük olmasi da bir risktir

♥ 20 yasin üzerinde

? Kan kolesterol düzeyi

200 mg/dl?nin alti istenilen düzeydir

200-239 mg/dl arasi sinirda yüksektir

240 mg/dl?nin üstü ise

yüksektir

? Kan LDL ? kolesterol düzeyi

130 mg/dl?nin alti istenilen

düzeydir

130-159 mg/dl arasi sinirda yüksektir

? Kan HDL ?

kolesterol düzeyi

35 mg/dl?nin alti düsüktür

? Kanda Kolesterol

>200 mg/dl

veya LDL-kolesterol>130 mg/dl

veya HDL-kolesterol

<35 mg/dl ISE >RISK FAZLADIR

? HDL-kolesterol yükseldikçe risk

azalir

Ortalama HDL-kolesterol düzeyi kadinda 55 mg/dl ve erkekte 45 mg/dldir

yani kadinlar bu yönden daha sanslidir

√ Kan trigliserid ölçümüne göre

siniflandirma

? < 200 mg/dl ?-> Normal

? 200-400 mg/dl ?->

Sinirda yüksek

? 400-1000 mg/dl ?-> Yüksek

? > 1000 mg/dl

?-> Çok yüksek

Kanda kolesterolün yüksek olmasi bir yag

metabolizmasi bozuklugudur

Yag metabolizmasi bozuklugundan süphe edilen bir

hastada yapilmasi gereken kan alinarak öncelikle kolesterol LDL-kolesterol HDL

kolesterol ve trigliserid düzeyi ölçülmesidir

Tedaviye karar vermeden önce bu

degerler en az 2 kere ölçülmelidir

Tedavi düzenlenirken öncelikle LDL-kolesterol

düzeyleri temel alinmalidir

√ Kolesterol niye yükselir?

Kanda

kolesterol düzeyini etkileyen çok sayida faktör vardir

Bu faktörlerin bazilari

önlenebilir niteliktedir

√ Bunlardan bazilari:

1

Kalitimsal

Faktörler

2

Gidalar

3

Sismanlik

4

Stres gibi faktörler kolesterolü

ve kötü huylu kolesterolü yükseltir

Düzenli egzersiz iyi huylu kolesterolü

yükseltir ve kötü huylu kolesterolü azaltir

60-65 yasa kadar yasla birlikte

kolesterol düzeyi artar

Kadinlarda menopozdan sonra kolesterol düzeyi

artar

√ Kolesterol yükselmesine yol açan hastaliklar

Bazi

hastaliklarda kolesterol düzeyi yükselir

Bu hastaliklari ikiye ayirarak

incelemek mümkündür:

1

Kalitsal yag metabolizmasi hastaliklari

A

Hipotiroidi: Tiroid bezinin yetersiz çalismasi

B

Karaciger

hastaliklari

C

Nefrit: Böbregin mikrobik olmayan iltihabi hastaliklari

D

Seker hastaligi

E

Sismanlik

F

Bazi ilaçlar

2

Diger

hastaliklar

√ Kolesterolün önemi nedir?

Kalp ve damar hastaliklari

Türkiye?de ve diger ülkelerde ölüm ve kalici sakatliklara yol açan yaygin

sorunlardir

Türkiyede 6 milyon kiside kan kolesterol düzeyi sinirda yüksek

(200-239 mg/dl) ve 2 milyon kiside yüksektir (240 mg/dl)

Gelismis ülkelerde

ölüm nedenleri arasinda kalp ve damar hastaliklari ilk siradadir ve yüksek

kolesterol yüksek tansiyon sismanlik gibi sorunlarin düzeltilmesi ile bu

ölümler önlenebilir veya geciktirilebilir

Bu nedenle Dünya Saglik Örgütü

kalp ve damar hastaliklarini 1 numarali insanlik düsmani ilan etmistir

Kalp ve

damar hastaliklarini kolaylastiran faktörlere kardiyovasküler risk faktörleri

adi verilir

Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olmasi hasta için

risktir ve kolesterol yüksekligi bir kardiyovasküler risk faktörüdür

HDL-kolesterolün düsük olmasi da bir risktir

Bu riske sahip hastalarda kalp

krizi felç damar tikanmasi böbrek yetmezligi gibi hastaliklarin ortaya çikma

olasiligi daha fazladir

√ Kardiyovasküler Risk Faktörleri

Kolesterolü yüksek hastalarda kardiyovasküler risk faktörlerinin

degerlendirilmesi ve mümkünse degistirilmesi tedavinin temel noktalarindan

birisidir

Kolesterolü yüksek hastalarda kolesterol yüksekligi disindaki

kardiyovasküler risk faktörlerine de sik rastlanir ve bu kardiyovasküler risk

faktörlerinin düzeltilmesi ile kardiyovasküler kalici hasar ve ölüm riski kesin

olarak azaltilir

√ Asagida kardiyovasküler risk faktörleri

özetlenmistir:

? Hipertansiyon

? Lipid (yag) metabolizmasi bozuklugu

Kolesterol yüksekligi

? Sigara

? Diyabetes mellitus (seker hastaligi)

? Sismanlik

? Fiziksel aktivite azligi ve sedanter yasam

? Yüksek

hematokrit (kanda çok fazla hücre bulunmasi)

? Artmis trombojenik faktörler

(kani pihtilastiran faktörler )

? Ileri yas

? Erkek cinsiyet

? Aile

öyküsü

? Tip A kisilik yapisi (mükemmeliyetçi obsesif hirsli ve gergin

kisilik)

? Östrojen eksikligi

? Alkol yoksunlugu (alkol bagimliligi)

? Fibrinojen yüksekligi

? Ürik asit yüksekligi

? Lipoprotein (a)

? Belirgin beyin kalp böbrek veya damar hastaligi

Hipertansiyon

her yas cins irk için önemli bir kardiyovasküler risk faktörüdür ve hem büyük

hem küçük tansiyonun yükseldikçe kardiyovasküler risk artmaktadir

Hipertansiyon

tedavisi ile kardiyovasküler risk azalmaktadir

Lipid (yag) metabolizmasi

bozukluklari majör ve düzeltilebilir kardiyovasküler risk faktörlerinden

birisidir

Yapilan tüm büyük çalismalarda serum kolesterol düzeyi ile

kardiyovasküler risk arasindaki iliski gösterilmistir

HDL-kolesterolün

düsüklügü de bir kardiyovasküler risk faktörüdür

Diyetin kolesterol içerigi ile

kardiyovasküler risk arasinda da dogrudan iliski vardir

Sismanlik ile

koroner arter hastaligi arasindaki iliski birçok çalismada gösterilmistir

Ancak

sisman hastalarda hipertansiyon fiziksel aktivite azligi diyabetes mellitus

(seker hastaligi) ve lipid metabolizmasi gibi diger kardiyovasküler risk

faktörlerine da daha sik rastlanir ve bu kardiyovasküler risk faktörler

sismanligin bagimsiz etkisini maskeleyebilir

Günümüzde sismanlik tanim

ve siniflandirmasinda beden kitle indeksi kullanilmaktadir

Beden kitle

indeksi=Beden agirligi(kg)/Boy(m)2 formülü ile hesaplanir

Örnegin vücut

agirligi 85 kg boyu 1

74 m olan bir insanda;Beden kitle

indeksi=85/1

74×1

74=28dir

Beden kitle indeksine göre kilo durumu asagida

özetlenmistir

<18

5 Zayif18

5-24

9 Normal

(saglikli)25-29

9 Fazla kilolu (gürbüz)30-39

9

Sisman>40 Tehlikeli sismanYukaridaki örnekteki kisi

gürbüzdür

Yetersiz egzersiz kardiyovasküler riski arttirir

Öte yandan

sedanter yasam kan sekeri kolesterol ve kan basinci kontrolunu zorlastirir

Düzenli egzersiz yapanlarda koroner arter hastaligi riski de

azalir

Diyabetes mellitus (seker hastaligi) iyi bilinen bir

kardiyovasküler risk faktörüdür

Ayrica diyabetik hastalarda lipid (yag)

metabolizmasi bozukluklari hipertansiyon sismanlik gibi diger kardiyovasküler

risk faktörleri de ******

Sigara koroner arter hastaligi sikligini

arttirdigi gibi diger kardiyovasküler risk faktörlerinin etkisini de arttirir

Sigara içimi Türkiye?deki en önemli saglik problemlerinden birisidir ve ne

yazik ki kullanimi giderek yayginlasmaktadir

Sigaranin birakilmasi ile koroner

arter hastaligi riski azalir ve bu azalma 12 ay sonra en belirgin hale gelir

Tip A kisiligine sahip kisiler mükemmeliyetçi obsesif hirsli ve gergin bir

özellik sergilerler

11-29-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kolesterol Yüksekligi Kalp Damar Sagligi Kolesterol Yüksekligi Kalp Damar Sagligi Kolesterol nedir? Kolesterol yasam için gerekli olan mum kivaminda yagimsi bir maddedir Kolesterol beyin sinirler kalp bagirsaklar kaslar karaciger basta olmak üzere tüm vücutta yaygin olarak bulunur Vücut kolesterolü kullanarak hormon (kortizon sek* hormonu) D vitamini ve yaglari sindiren safra asitlerini üretir Bu islemler için kanda çok az miktarda kolesterol bulunmasi yeterlidir Eger kanda fazla miktarda kolesterol varsa bu kan damarlarinda birikir ve kan damarlarinin sertlesmesine daralmasina (arteriyoskleroz) yol açar Arteriyosklerozda damar duvarinda biriken tek madde kolesterol degildir; akyuvarlar kan pihtisi kalsiyum? gibi maddeler de birikir Toplumda arteriyoskleroz için damar sertligi damar kireçlenmesi gibi ifadeler de kullanilmaktadirDamarlar tüm vücutta yaygin olarak bulunur ve kalp beyin böbrek gibi organlara kan tasiyarak bu organlarin görev yapmasini saglar Kolesterol hangi organin damarinda birikirse o organa ait hastaliklar ortaya çikar Örnegin; kalbi besleyen atardamarlarda (koroner arterler) kolesterol birikimi olursa gögüs agrisi kalp krizi gibi sorunlar olusur Böbrek damarlarinda kolesterol birikimi yüksek tansiyon ve böbrek yetmezligine yol açabilir √ Iyi kolesterol ? Kötü kolesterol Kolesterol yagimsi bir maddedir Normal kosullarda yag suyun içinde çözünmez Kolesterol de su özelliklerini tasiyan kanda normal kosullarda çözünmez Kolesterol kanda çözünmesi ve tasinmasi için karacigerde bir protein ile birlestirilir (paket edilir) Bu kolesterol ile protein birlesimine lipoprotein adi verilir √ Degisik tipte lipoproteinler vardir 1LDL (low density lipoprotein düsük yogunluklu lipoprotein): Kötü huylu kolesteroldür 2HDL (high density lipoprotein yüksek yogunluklu lipoprotein): Iyi huylu kolesteroldür HDL ve LDL kolesterolden baska lipoproteinler de vardir Yag metabolizmasi bozuklugu olan hastalarin yaptirdigi diger bir kan incelemesi de trigliserid ölçümüdür Trigliserid de kolesterol gibi kanda çözünen bir yagdir Kan trigliserid düzeyi ile arteriyoskleroz arasindaki iliski kolesterol kadar belirgin degildir √ Yüksek kolesterol nedir? Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olmasi hasta için risk tasir HDL-kolesterolün düsük olmasi da bir risktir ♥ 20 yasin üzerinde ? Kan kolesterol düzeyi 200 mg/dl?nin alti istenilen düzeydir 200-239 mg/dl arasi sinirda yüksektir 240 mg/dl?nin üstü ise yüksektir ? Kan LDL ? kolesterol düzeyi 130 mg/dl?nin alti istenilen düzeydir 130-159 mg/dl arasi sinirda yüksektir ? Kan HDL ? kolesterol düzeyi 35 mg/dl?nin alti düsüktür ? Kanda Kolesterol >200 mg/dl veya LDL-kolesterol>130 mg/dl veya HDL-kolesterol <35 mg/dl ISE >RISK FAZLADIR ? HDL-kolesterol yükseldikçe risk azalir Ortalama HDL-kolesterol düzeyi kadinda 55 mg/dl ve erkekte 45 mg/dldir yani kadinlar bu yönden daha sanslidir √ Kan trigliserid ölçümüne göre siniflandirma ? < 200 mg/dl ?-> Normal ? 200-400 mg/dl ?-> Sinirda yüksek ? 400-1000 mg/dl ?-> Yüksek ? > 1000 mg/dl ?-> Çok yüksek Kanda kolesterolün yüksek olmasi bir yag metabolizmasi bozuklugudur Yag metabolizmasi bozuklugundan süphe edilen bir hastada yapilmasi gereken kan alinarak öncelikle kolesterol LDL-kolesterol HDL kolesterol ve trigliserid düzeyi ölçülmesidir Tedaviye karar vermeden önce bu degerler en az 2 kere ölçülmelidirTedavi düzenlenirken öncelikle LDL-kolesterol düzeyleri temel alinmalidir √ Kolesterol niye yükselir? Kanda kolesterol düzeyini etkileyen çok sayida faktör vardir Bu faktörlerin bazilari önlenebilir niteliktedir √ Bunlardan bazilari: 1Kalitimsal Faktörler 2Gidalar 3Sismanlik 4Stres gibi faktörler kolesterolü ve kötü huylu kolesterolü yükseltirDüzenli egzersiz iyi huylu kolesterolü yükseltir ve kötü huylu kolesterolü azaltir60-65 yasa kadar yasla birlikte kolesterol düzeyi artar Kadinlarda menopozdan sonra kolesterol düzeyi artar √ Kolesterol yükselmesine yol açan hastaliklar Bazi hastaliklarda kolesterol düzeyi yükselir Bu hastaliklari ikiye ayirarak incelemek mümkündür: 1Kalitsal yag metabolizmasi hastaliklari AHipotiroidi: Tiroid bezinin yetersiz çalismasi BKaraciger hastaliklari CNefrit: Böbregin mikrobik olmayan iltihabi hastaliklari DSeker hastaligi ESismanlik FBazi ilaçlar 2Diger hastaliklar √ Kolesterolün önemi nedir? Kalp ve damar hastaliklari Türkiye?de ve diger ülkelerde ölüm ve kalici sakatliklara yol açan yaygin sorunlardir Türkiyede 6 milyon kiside kan kolesterol düzeyi sinirda yüksek (200-239 mg/dl) ve 2 milyon kiside yüksektir (240 mg/dl) Gelismis ülkelerde ölüm nedenleri arasinda kalp ve damar hastaliklari ilk siradadir ve yüksek kolesterol yüksek tansiyon sismanlik gibi sorunlarin düzeltilmesi ile bu ölümler önlenebilir veya geciktirilebilir Bu nedenle Dünya Saglik Örgütü kalp ve damar hastaliklarini 1 numarali insanlik düsmani ilan etmistirKalp ve damar hastaliklarini kolaylastiran faktörlere kardiyovasküler risk faktörleri adi verilir Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olmasi hasta için risktir ve kolesterol yüksekligi bir kardiyovasküler risk faktörüdür HDL-kolesterolün düsük olmasi da bir risktir Bu riske sahip hastalarda kalp krizi felç damar tikanmasi böbrek yetmezligi gibi hastaliklarin ortaya çikma olasiligi daha fazladir √ Kardiyovasküler Risk Faktörleri Kolesterolü yüksek hastalarda kardiyovasküler risk faktörlerinin degerlendirilmesi ve mümkünse degistirilmesi tedavinin temel noktalarindan birisidir Kolesterolü yüksek hastalarda kolesterol yüksekligi disindaki kardiyovasküler risk faktörlerine de sik rastlanir ve bu kardiyovasküler risk faktörlerinin düzeltilmesi ile kardiyovasküler kalici hasar ve ölüm riski kesin olarak azaltilir √ Asagida kardiyovasküler risk faktörleri özetlenmistir: ? Hipertansiyon ? Lipid (yag) metabolizmasi bozuklugu Kolesterol yüksekligi ? Sigara ? Diyabetes mellitus (seker hastaligi) ? Sismanlik ? Fiziksel aktivite azligi ve sedanter yasam ? Yüksek hematokrit (kanda çok fazla hücre bulunmasi) ? Artmis trombojenik faktörler (kani pihtilastiran faktörler ) ? Ileri yas ? Erkek cinsiyet ? Aile öyküsü ? Tip A kisilik yapisi (mükemmeliyetçi obsesif hirsli ve gergin kisilik) ? Östrojen eksikligi ? Alkol yoksunlugu (alkol bagimliligi) ? Fibrinojen yüksekligi ? Ürik asit yüksekligi ? Lipoprotein (a) ? Belirgin beyin kalp böbrek veya damar hastaligi Hipertansiyon her yas cins irk için önemli bir kardiyovasküler risk faktörüdür ve hem büyük hem küçük tansiyonun yükseldikçe kardiyovasküler risk artmaktadir Hipertansiyon tedavisi ile kardiyovasküler risk azalmaktadir Lipid (yag) metabolizmasi bozukluklari majör ve düzeltilebilir kardiyovasküler risk faktörlerinden birisidir Yapilan tüm büyük çalismalarda serum kolesterol düzeyi ile kardiyovasküler risk arasindaki iliski gösterilmistir HDL-kolesterolün düsüklügü de bir kardiyovasküler risk faktörüdür Diyetin kolesterol içerigi ile kardiyovasküler risk arasinda da dogrudan iliski vardir Sismanlik ile koroner arter hastaligi arasindaki iliski birçok çalismada gösterilmistir Ancak sisman hastalarda hipertansiyon fiziksel aktivite azligi diyabetes mellitus (seker hastaligi) ve lipid metabolizmasi gibi diger kardiyovasküler risk faktörlerine da daha sik rastlanir ve bu kardiyovasküler risk faktörler sismanligin bagimsiz etkisini maskeleyebilir Günümüzde sismanlik tanim ve siniflandirmasinda beden kitle indeksi kullanilmaktadir Beden kitle indeksi=Beden agirligi(kg)/Boy(m)2 formülü ile hesaplanir Örnegin vücut agirligi 85 kg boyu 174 m olan bir insanda;Beden kitle indeksi=85/174×174=28dirBeden kitle indeksine göre kilo durumu asagida özetlenmistir<185 Zayif185-249 Normal (saglikli)25-299 Fazla kilolu (gürbüz)30-399 Sisman>40 Tehlikeli sismanYukaridaki örnekteki kisi gürbüzdür Yetersiz egzersiz kardiyovasküler riski arttirir Öte yandan sedanter yasam kan sekeri kolesterol ve kan basinci kontrolunu zorlastirir Düzenli egzersiz yapanlarda koroner arter hastaligi riski de azalir Diyabetes mellitus (seker hastaligi) iyi bilinen bir kardiyovasküler risk faktörüdür Ayrica diyabetik hastalarda lipid (yag) metabolizmasi bozukluklari hipertansiyon sismanlik gibi diger kardiyovasküler risk faktörleri de ****** Sigara koroner arter hastaligi sikligini arttirdigi gibi diger kardiyovasküler risk faktörlerinin etkisini de arttirir Sigara içimi Türkiye?deki en önemli saglik problemlerinden birisidir ve ne yazik ki kullanimi giderek yayginlasmaktadir Sigaranin birakilmasi ile koroner arter hastaligi riski azalir ve bu azalma 12 ay sonra en belirgin hale gelir Tip A kisiligine sahip kisiler mükemmeliyetçi obsesif hirsli ve gergin bir özellik sergilerler