Toplum Hayatında Önemli Yer Tutan Marşlar Hakkında Genel Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-24-2012

Toplum hayatında önemli yer tutan marşlar hakkında genel bilgiler

MEHMET ÂKİF’ İN SANATI İLE MİLLÎ MARŞ OLAN ŞİİR
İnsanları bir araya getiren ortak değerler vardır

Bu değerler millet olmanın da aracıdır

Ülkenin hangi bölgesinde olursa olsun insanların üzerinde ittifak edebilecekleri noktalar
mutlaka vardır

Bunlar gizli sözleşmeler mahiyetinde soyut ama yaşayan değerler olduğu gibi;
somut, ortak belge niteliğinde olma özelliği ile de herkese açıktır

Her fert bu tür vasıtaları
kendinden bir parça sayar

Bu vasıta ile diğer insanlara ulaşır, sıkı bir dayanışma içine girer

Birlikte yaşamanın esrarlı bir terkibi gizli ya da aşikâr bu tür ittifaklarda yer alır

Değişik karakterlerde ve farklı kültürel birikimlerdeki kişilerin bir arada olmasını sağlayacak
bağlar toplumsal bütünlük için gereklidir

Bu tür bağların çokluğu, yüreklerin aynı heyecanla
atmasını sağlar

Ortak heyecanlar büyük başarıların yolunu açar

Bu nedenle üzerinde ittifak
edebileceğimiz değerlerin çokluğu büyük olmanın göstergesidir

Ortak değerlerin çokluğu millet
bütünlüğünün teminatıdır

Bunları yok saymak, zedelemek, unutturmaya gayret etmek, karşı
değerler katarak bulandırmak, işin farkına varamayanların gafleti olarak görülmelidir

Millet için ortak ittifak belgelerinden biri de İstiklal Marşı’dır

Nice zaferler, acılar,
fedakârlıklar, hayaller, idealler ve millet olma şuuru bu şiirin bünyesinde toplanmıştır

İstiklal
Marşı’nın rengi milletin rengidir

Bu marş milletin geçmiş, hâl ve gelecek zaman dilimlerinin
özeti ve ışığıdır

Milletle marş arasında birbirini tamamlayan ve yaşatan damarlar vardır

Milletin üzerinde ittifak edebileceği dayanışma belgelerinin ortaya çıkışı için özel vasıfları
olan sanatçılara ihtiyaç vardır

Sanatçı milletiyle bütünleşmiş olmalıdır

Milletin rengini iyi
gözlemeli, yaşananları sanatçı duyarlılığı ile besleyip bir terkipte toplayabilmelidir

Milletin rengi
sanat eserlerinde hissedildiği oranda eserin millî oluşu gerçekleşir

Sanat eserlerinde millete
sunulan hedefler, milletin değerleriyle aynı paralelde gidiyorsa karşılıklı uyum sağlanmıştır

İstiklal Marşı her insanın yazabileceği bir metin değildir

Çok önemli vasıfları haiz kişilerin
başaracağı bir iştir

Milletini tanıyan, onun değerleriyle bütünleşmiş, söylediklerini yaşayan,
samimi, fedakâr, mütevazı, sağlam karakterli, ağlayan, ağlatan, hisseden, söyleyen bir sanatçı
böyle bir metni yazabilecektir

Bu başarı Mehmet Âkif Ersoy’a nasip olmuştur

Mehmet Âkif’in, Safahat’ında neler söylediği, İstiklal Marşı’nda neler anlattığı sık sık dile
getirilmiştir

Bunlarla ilgili sayısız kitap ve makale yazılmış; akademik çalışma, resmî ve özel
toplantılar yapılmıştır

Mehmet Âkif’in nasıl yazdığına, sanatçı kimliğine ve sanatçı duyarlılığına
daha az temas edilmiştir

Âkif’in başarısında sanatçı kimliğin de önemini vurgulamak gerekir

Duygu, düşünce ve hayalleri sanat eseri hâline nasıl getirdiği incelenmelidir

Böylece anlam
zenginliği ve değeri yanında üslup özellikleri ve ayrıcalıkları da bilinecektir

Millî Marş Olan Şiir
İstiklal Marşı, millet için önemli bir belgedir

Varoluş belgesidir

Yediden yetmişe milletin
bütün fertlerinin ortak duygusunu terennüm eder

Üzerinde herkesin anlaştığı, anlaşabileceği
ya da anlaşması gereken düşünceler, duygular İstiklal Marşı’nı oluşturur

Bir sanatçının bu
duyguları ve değerleri bütün incelikleriyle bilmesi hâlinde marşı yazması mümkün olacaktır

Bir
anlamda millet bir sanatçıda bütünleşmiş, sözcülük görevini ona vermiştir

Sanatçıya düşen bu
ulvî sorumluluğu ifade edecek kelimeleri bulmak ve sanatçı duyarlılığı ile son şeklini vermektir

Bu zor bir görevdir

Millet adına sadece bir şiir yazılacak ve bu şiir bütün eksiklerinden uzak
fazlalıklardan kurtulmuş olacaktır

Bir özel belge olduğu için müdahale edilmesi de mümkün
olmayacaktır

Bu durumda İstiklal Marşı’nı kim yazabilir? Yukarıda sayılan özellikleri şahsında
toplayabilen sanatçıya düşen bir görevdir bu

İstiklal Marşı seçilmiş bir şiirdir

Yüzlerce şiir arasında Millî Marş olmaya layık görülmüş,
bütün bir maziyi ve geleceği tam bir uyum içinde sunarak milletle bütünleştiği için kabul
görmüştür

İfade ettiği fikir, gösterdiği hedef ve barındırdığı değerlerle sanatkârane söyleyişi
buluşturmuştur

Âkif, hayatı sanata, sanatı hayata katmıştır

Böylesi özellik çok az sanatçıya aittir

Şiiri
kurarken merkezde kendisi vardır

Temsil ettiği kitle millettir

Milletin duygularını sanat eserine
dönüştürmenin gayreti içindedir

Buradaki başarısı bütün benliğiyle şiirde varolmasına bağlıdır

Dışarıdakilere seslenirken şiirin merkezindedir

Milletin iftihar edilecek vasıflarını kendi
kimliğinde toplamakta, bütün vatan coğrafyasında hissedilenleri şiir hâline getirmektedir

Realist bir sanatçı oluşu durumu en güzel sunmasına yeterlidir

Zira sanatçı zor günleri,
endişeyi tereddüdü, ümidi, fedakârlığı, zaferi, imanı, yurdun değişik bölgelerindeki
görevlerinden derlemiştir

Söylediğinde samimidir

Samimi olduğu için de etkilidir

Âkif, “Söz ruhtan çıkarsa ruha
nüfuz eder, ağızdan çıkarsa kulağın hududunu aşmaz” görüşüne katılır

1 İstiklal Marşı bu
açıdan değerlendirildiğinde mısralardaki yürekten söyleyiş dikkati çeker:
“Ruhumun senden ilahî şudur ancak emeli” derken bu özelliğin zirvesine ulaşırız

Mehmet Âkif kelimeleri seçerken ona kendince özel anlamlar yükler

Kelimelerin mısraa
yerleştirilmesi, diziliş, sıralama, vurgular farklı anlam ayrıntılarını ortaya çıkarır

“Arkadaş yurduma alçakları uğratma sakın” derken “Arkadaş” kelimesine sanatçının
yüklediği değerler ve ton farklarının katkısı bu zenginliği ifade eder

Bu kelimenin vurgusu
önemlidir

Âkif’in sanat gücü bu tür vurgularda gizlidir

Böylece kelimeye, samimiyet, tabiilik,
ikaz, yakınlık, kesinlik, uyarma anlamları yüklenmiştir

“Bastığın yerleri toprak diyerek geçme tanı” mısraındaki tabiilik hepimizin dikkatini çeker

Bir şiir mısraı bu kadar konuşuyor gibi rahat ve tabii söylenmiş olabilir

Edebî eserin oluşumuna etki eden faktörleri bu şiirde bulmak mümkündür

Bir sanat
eserine dönemin problemleri yön verir

Toplumsal ve sosyal meseleler insanları derinden
etkiler

Döneme ve daha sonraki yıllara damgasını vuran olaylar yumağı uzun süre eserlere
konu teşkil eder

İstiklal Marşı böyle bir sürecin içinden süzülmüş duygular birikimidir

Tarih,
medeniyet ve milletin hafızası telmihlerle canlı tutulmuş, güncel olaylarla zenginleştirilmiş,
geleceğe ait hedef ve arzularla sunulmuştur

Sanatçının başarısı, kabiliyeti olduğu sahaya vukufuyla da orantılıdır

Bu saha güzel
sanatların değişik şubeleri olabileceği gibi, bir şube içinde farklı türler de olabilir

Duygu ve
düşünceleri dışa vurmada her sanatçının farklı malzeme ve vasıta kullanmasındaki sebep de
budur

Sanatkâr olarak tanınan birinin ilgili sanat şubelerinin birinde ya da bir kaçında başarılı
olduğunu görürüz

Onun güzel sanatların bütün şubelerinde başarılı olmasını istemek haksızlık
olur

Mehmet Âkif dönemin şiir ustaları arasındadır

Eserleri okuyucular tarafından hasretle
okunmakta, yeni yeni şiirleri beklenmektedir

İstiklal Marşı’nın söz konusu olduğu günlerde
Mehmet Âkif’ten de şiir talep edilmesinin sebebi budur

Devrin şairleri arasında onun farklı bir
yeri vardır

Onun katılmadığı bir yarışmanın maksadı hasıl olmamış demektir

Mehmet Âkif,
kimliği, ruhu, geçmişi ve hassasiyetleriyle İstiklal Marşı’nı en iyi yazabilecek kişi olarak kabul
ediliyordu

Bu beklenti üzerine yarışmaya’ “Maarif Vekaleti”nin talebi ve arkadaşlarının ısrarı ile
katılmıştır

Sanat eserini oluşturmada sanatçının felsefi pozisyonu önemlidir

Yazacağı tür ve konu ile
bütünleşmiş olması başarısını artırmaktadır

Bilindiği gibi Âkif İstiklal Marşı’nı sadece
yazmamış, bütün ayrıntıları ile yaşamıştır

Söylediklerini görmüş, gördüklerini yaşamış bütün
olayları ruhunda hissetmiştir

Şiirlerinin çoğunu bu özel hâl ile yazdığı, arkadaşları tarafından
nakledilmiştir

Binlerce kilometre uzakta Çanakkale Zaferi şiirini yazarken gece âdeta cezbe
hâlinde, bir vecd içinde şiiri tamamladığı nakledilmektedir

İstiklal Marşı olabilecek 724 şiir teklif edilmiştir

Bunlar arasından bir tanesi Millî Marş
olmaya layık bulunmuştur

Bunda şiirin dış unsurları, içeriği tabiî ki üslubu önemli bir etkendir

Şiire özgünlük katan Âkif’in samimiyetidir

Bu tavır şiirin üslubunu belirlemede ilk sıradadır

İstiklâl Marşı olarak yazılan diğer şiirlerde de konu hemen hemen aynı olmasına rağmen hiçbir
şiir, millî hafızayı, geleceğe ait hedefleri, görev ve sorumlulukları, heyecanlı, samimi ve realist
biçimde sanatkârane ifade edememiştir

Burada şu gerçeği hatırlamak gerekiyor;
Shakespeare’dan önce Romeo ve Jülyette hakkında iki yüze yakın eser yazılmıştır

Doğu
kültür coğrafyasında Leyla ile Mecnun hakkında birçok eser yazılmıştır

Alman edebiyatında

10-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Toplum Hayatında Önemli Yer Tutan Marşlar Hakkında Genel Bilgiler Toplum hayatında önemli yer tutan marşlar hakkında genel bilgiler MEHMET ÂKİF’ İN SANATI İLE MİLLÎ MARŞ OLAN ŞİİR İnsanları bir araya getiren ortak değerler vardır Bu değerler millet olmanın da aracıdır Ülkenin hangi bölgesinde olursa olsun insanların üzerinde ittifak edebilecekleri noktalar mutlaka vardır Bunlar gizli sözleşmeler mahiyetinde soyut ama yaşayan değerler olduğu gibi; somut, ortak belge niteliğinde olma özelliği ile de herkese açıktır Her fert bu tür vasıtaları kendinden bir parça sayar Bu vasıta ile diğer insanlara ulaşır, sıkı bir dayanışma içine girer Birlikte yaşamanın esrarlı bir terkibi gizli ya da aşikâr bu tür ittifaklarda yer alır Değişik karakterlerde ve farklı kültürel birikimlerdeki kişilerin bir arada olmasını sağlayacak bağlar toplumsal bütünlük için gereklidir Bu tür bağların çokluğu, yüreklerin aynı heyecanla atmasını sağlar Ortak heyecanlar büyük başarıların yolunu açar Bu nedenle üzerinde ittifak edebileceğimiz değerlerin çokluğu büyük olmanın göstergesidir Ortak değerlerin çokluğu millet bütünlüğünün teminatıdır Bunları yok saymak, zedelemek, unutturmaya gayret etmek, karşı değerler katarak bulandırmak, işin farkına varamayanların gafleti olarak görülmelidir Millet için ortak ittifak belgelerinden biri de İstiklal Marşı’dır Nice zaferler, acılar, fedakârlıklar, hayaller, idealler ve millet olma şuuru bu şiirin bünyesinde toplanmıştır İstiklal Marşı’nın rengi milletin rengidir Bu marş milletin geçmiş, hâl ve gelecek zaman dilimlerinin özeti ve ışığıdır Milletle marş arasında birbirini tamamlayan ve yaşatan damarlar vardır Milletin üzerinde ittifak edebileceği dayanışma belgelerinin ortaya çıkışı için özel vasıfları olan sanatçılara ihtiyaç vardır Sanatçı milletiyle bütünleşmiş olmalıdır Milletin rengini iyi gözlemeli, yaşananları sanatçı duyarlılığı ile besleyip bir terkipte toplayabilmelidir Milletin rengi sanat eserlerinde hissedildiği oranda eserin millî oluşu gerçekleşir Sanat eserlerinde millete sunulan hedefler, milletin değerleriyle aynı paralelde gidiyorsa karşılıklı uyum sağlanmıştır İstiklal Marşı her insanın yazabileceği bir metin değildir Çok önemli vasıfları haiz kişilerin başaracağı bir iştir Milletini tanıyan, onun değerleriyle bütünleşmiş, söylediklerini yaşayan, samimi, fedakâr, mütevazı, sağlam karakterli, ağlayan, ağlatan, hisseden, söyleyen bir sanatçı böyle bir metni yazabilecektir Bu başarı Mehmet Âkif Ersoy’a nasip olmuştur Mehmet Âkif’in, Safahat’ında neler söylediği, İstiklal Marşı’nda neler anlattığı sık sık dile getirilmiştir Bunlarla ilgili sayısız kitap ve makale yazılmış; akademik çalışma, resmî ve özel toplantılar yapılmıştır Mehmet Âkif’in nasıl yazdığına, sanatçı kimliğine ve sanatçı duyarlılığına daha az temas edilmiştir Âkif’in başarısında sanatçı kimliğin de önemini vurgulamak gerekir Duygu, düşünce ve hayalleri sanat eseri hâline nasıl getirdiği incelenmelidir Böylece anlam zenginliği ve değeri yanında üslup özellikleri ve ayrıcalıkları da bilinecektir Millî Marş Olan Şiir İstiklal Marşı, millet için önemli bir belgedir Varoluş belgesidir Yediden yetmişe milletin bütün fertlerinin ortak duygusunu terennüm eder Üzerinde herkesin anlaştığı, anlaşabileceği ya da anlaşması gereken düşünceler, duygular İstiklal Marşı’nı oluşturur Bir sanatçının bu duyguları ve değerleri bütün incelikleriyle bilmesi hâlinde marşı yazması mümkün olacaktır Bir anlamda millet bir sanatçıda bütünleşmiş, sözcülük görevini ona vermiştir Sanatçıya düşen bu ulvî sorumluluğu ifade edecek kelimeleri bulmak ve sanatçı duyarlılığı ile son şeklini vermektir Bu zor bir görevdir Millet adına sadece bir şiir yazılacak ve bu şiir bütün eksiklerinden uzak fazlalıklardan kurtulmuş olacaktır Bir özel belge olduğu için müdahale edilmesi de mümkün olmayacaktır Bu durumda İstiklal Marşı’nı kim yazabilir? Yukarıda sayılan özellikleri şahsında toplayabilen sanatçıya düşen bir görevdir bu İstiklal Marşı seçilmiş bir şiirdir Yüzlerce şiir arasında Millî Marş olmaya layık görülmüş, bütün bir maziyi ve geleceği tam bir uyum içinde sunarak milletle bütünleştiği için kabul görmüştür İfade ettiği fikir, gösterdiği hedef ve barındırdığı değerlerle sanatkârane söyleyişi buluşturmuştur Âkif, hayatı sanata, sanatı hayata katmıştır Böylesi özellik çok az sanatçıya aittir Şiiri kurarken merkezde kendisi vardır Temsil ettiği kitle millettir Milletin duygularını sanat eserine dönüştürmenin gayreti içindedir Buradaki başarısı bütün benliğiyle şiirde varolmasına bağlıdır Dışarıdakilere seslenirken şiirin merkezindedir Milletin iftihar edilecek vasıflarını kendi kimliğinde toplamakta, bütün vatan coğrafyasında hissedilenleri şiir hâline getirmektedir Realist bir sanatçı oluşu durumu en güzel sunmasına yeterlidir Zira sanatçı zor günleri, endişeyi tereddüdü, ümidi, fedakârlığı, zaferi, imanı, yurdun değişik bölgelerindeki görevlerinden derlemiştir Söylediğinde samimidir Samimi olduğu için de etkilidir Âkif, “Söz ruhtan çıkarsa ruha nüfuz eder, ağızdan çıkarsa kulağın hududunu aşmaz” görüşüne katılır1 İstiklal Marşı bu açıdan değerlendirildiğinde mısralardaki yürekten söyleyiş dikkati çeker: “Ruhumun senden ilahî şudur ancak emeli” derken bu özelliğin zirvesine ulaşırız Mehmet Âkif kelimeleri seçerken ona kendince özel anlamlar yükler Kelimelerin mısraa yerleştirilmesi, diziliş, sıralama, vurgular farklı anlam ayrıntılarını ortaya çıkarır “Arkadaş yurduma alçakları uğratma sakın” derken “Arkadaş” kelimesine sanatçının yüklediği değerler ve ton farklarının katkısı bu zenginliği ifade eder Bu kelimenin vurgusu önemlidir Âkif’in sanat gücü bu tür vurgularda gizlidir Böylece kelimeye, samimiyet, tabiilik, ikaz, yakınlık, kesinlik, uyarma anlamları yüklenmiştir “Bastığın yerleri toprak diyerek geçme tanı” mısraındaki tabiilik hepimizin dikkatini çeker Bir şiir mısraı bu kadar konuşuyor gibi rahat ve tabii söylenmiş olabilir Edebî eserin oluşumuna etki eden faktörleri bu şiirde bulmak mümkündür Bir sanat eserine dönemin problemleri yön verir Toplumsal ve sosyal meseleler insanları derinden etkiler Döneme ve daha sonraki yıllara damgasını vuran olaylar yumağı uzun süre eserlere konu teşkil eder İstiklal Marşı böyle bir sürecin içinden süzülmüş duygular birikimidir Tarih, medeniyet ve milletin hafızası telmihlerle canlı tutulmuş, güncel olaylarla zenginleştirilmiş, geleceğe ait hedef ve arzularla sunulmuştur Sanatçının başarısı, kabiliyeti olduğu sahaya vukufuyla da orantılıdır Bu saha güzel sanatların değişik şubeleri olabileceği gibi, bir şube içinde farklı türler de olabilir Duygu ve düşünceleri dışa vurmada her sanatçının farklı malzeme ve vasıta kullanmasındaki sebep de budur Sanatkâr olarak tanınan birinin ilgili sanat şubelerinin birinde ya da bir kaçında başarılı olduğunu görürüz Onun güzel sanatların bütün şubelerinde başarılı olmasını istemek haksızlık olur Mehmet Âkif dönemin şiir ustaları arasındadır Eserleri okuyucular tarafından hasretle okunmakta, yeni yeni şiirleri beklenmektedir İstiklal Marşı’nın söz konusu olduğu günlerde Mehmet Âkif’ten de şiir talep edilmesinin sebebi budur Devrin şairleri arasında onun farklı bir yeri vardır Onun katılmadığı bir yarışmanın maksadı hasıl olmamış demektir Mehmet Âkif, kimliği, ruhu, geçmişi ve hassasiyetleriyle İstiklal Marşı’nı en iyi yazabilecek kişi olarak kabul ediliyordu Bu beklenti üzerine yarışmaya’ “Maarif Vekaleti”nin talebi ve arkadaşlarının ısrarı ile katılmıştır Sanat eserini oluşturmada sanatçının felsefi pozisyonu önemlidir Yazacağı tür ve konu ile bütünleşmiş olması başarısını artırmaktadır Bilindiği gibi Âkif İstiklal Marşı’nı sadece yazmamış, bütün ayrıntıları ile yaşamıştır Söylediklerini görmüş, gördüklerini yaşamış bütün olayları ruhunda hissetmiştir Şiirlerinin çoğunu bu özel hâl ile yazdığı, arkadaşları tarafından nakledilmiştir Binlerce kilometre uzakta Çanakkale Zaferi şiirini yazarken gece âdeta cezbe hâlinde, bir vecd içinde şiiri tamamladığı nakledilmektedir İstiklal Marşı olabilecek 724 şiir teklif edilmiştir Bunlar arasından bir tanesi Millî Marş olmaya layık bulunmuştur Bunda şiirin dış unsurları, içeriği tabiî ki üslubu önemli bir etkendir Şiire özgünlük katan Âkif’in samimiyetidir Bu tavır şiirin üslubunu belirlemede ilk sıradadır İstiklâl Marşı olarak yazılan diğer şiirlerde de konu hemen hemen aynı olmasına rağmen hiçbir şiir, millî hafızayı, geleceğe ait hedefleri, görev ve sorumlulukları, heyecanlı, samimi ve realist biçimde sanatkârane ifade edememiştir Burada şu gerçeği hatırlamak gerekiyor; Shakespeare’dan önce Romeo ve Jülyette hakkında iki yüze yakın eser yazılmıştır Doğu kültür coğrafyasında Leyla ile Mecnun hakkında birçok eser yazılmıştır Alman edebiyatında