Devletler Coğrafyası - Suriye

Devletler Coğrafyası - Suriye

DEVLETİN ADI: Suriye Arap Cumhuriyeti

BAŞŞEHRİ: Şam

YÜZÖLÇÜMÜ: 185180 km2

NÜFUSU: 12524000

RESMİ DİLİ: Arapça

DİNİ: İslam

PARA BİRİMİ: Suriye Paundu (= 100 piasters)

Ortadoğu ülkelerinden Güneybatı Asya’da, Ortadoğu’nun kalbi durumunda bir mevkiye sahiptir 32° 19’ - 37° 20’ kuzey enlemleriyle 35° 37’ - 42° 22’ doğu boylamları arasındadır Kuzey ve kuzeybatıdan Türkiye, doğudan Irak, güneyden Ürdün, batıdan İsrail, Lübnan ve Akdeniz ile çevrilidir

Tarihi

Suriye, toprakları üzerinden çeşitli medeniyet ve kültürlerin geçtiği ve pekçok istilaların, hadiselerin meydana geldiği, eski ve kritik bir mevkiye sahiptir Ülkeye ilk yerleşenler hazret-i Nuh’un oğlu Sam’dan türeyen ve Sami dilini konuşan Samilerdir Müslümanların Suriye’ye hakim olmasına kadar bölge Amoritler, Fenikeliler, İbraniler, Hititler, Persler, Makedonyalı İskender, Roma ve Bizans imparatorlukları idaresinde kaldı

Peygamberimiz hazret-i Muhammed’in tebliğ ettiği İslam dini bütün Ortadoğu’ya yayıldığında, Suriye de İslamlaştı Hazret-i Ebu Bekir’in halifeliği devrinde, Suriye’ye gönderilen İslam orduları, hazret-i Ömer zamanında 635’te bölgeyi fethetti Hazret-i Ömer bölgeye gelip, Suriye’yi teşkilatlandırdı Hazret-i Ömer, önce hazret-i Muaviye’nin kardeşi hazret-i Yezid’i Şam valisi tayin etti Şam, bölgenin en büyük şehirlerinden olup, şehrin adı eskiden Suriye olarak bilinirdi Yezid’in vefatıyla hazret-i Muaviye Şam valisi oldu Hazret-i Muaviye, Suriye’yi teşkilatlandırıp, medenileştirdi

662’de Emevi Hanedanı Suriye’de kurulup, Şam şehri merkezleriydi Emevi Halifeliğinden sonra,Abbasilerin hakimiyetine geçti Abbasi Halifeliği (662-749) devrinde Suriye, çok gelişip, pek çok ilim, kültür, medeniyet ve sosyal tesisler yapıldı

Onuncu yüzyılın sonunda, Mısır’a hakim Şii Fatımiler, Suriye’yi işgal ettiler On birinci yüzyıldaSelçuklular, bölgeyi hakimiyetlerine aldılarsa da, 1096’da Haçlı Seferleri başladı Haçlı Seferleri (1096-1270) esnasında Haçlı-Şii Fatimi ittifakından Suriye çok zarar gördü Haçlıları, Eyyubi Hanedanının kurucusu Selahaddin-i Eyyubi (1169-1193) Suriye’den uzaklaştırdı Suriye, Selçuklu Atabekliği, Eyyubiler ve Memluklerden 1517 yılında Osmanlı hakimiyetine geçti

On altıncı yüzyılın başından 20 asrın başına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan Suriye, bu zamanda gelişip, en huzurlu ve müreffeh devrini yaşadı Osmanlı idari teşkilatında vilayet halindeydi 1833 yılında Osmanlıya tabi Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa sülalesine verildi Birinci Cihan Harbi (1914-1918) sonrasına kadarOsmanlı idaresinde kalan Suriye’ye Osmanlılar, pekçok ilmi, sosyal, kültürel, tarım, sınai ve ulaşım tesisleri kazandırdılar Bu devirde pekçok ilim adamı yetişip, medeniyete hizmet ettiler

Birinci Dünya Harbinde müttefik ordularının yenilmesi neticesinde, Osmanlı Devletiyle imzalanan Mondros Antlaşmasıyla bölge Fransızların işgaline uğradı

1920’de Fransa’nın mandasına girdi Suriye, Fransa’nın idaresine girmesiyle Osmanlı devrindeki huzur ve müreffeh hayatın yerini, anarşi ve sefalet aldı Suriye’de Müslümanlar çoğunlukta olmasına rağmen, idarede Fransızlar, Ermeniler ve Nusayriler hakimdi Şam, Halep, Nusayri merkezi Lazkiye ve Harran bölgesindeki Dürzilerle Fransa’nın mücadelesi, Suriye’de hala devam eden anarşinin kaynağıdır Fransa, Suriye mandasına ait Hatay ve İskenderun’u antlaşmayla 1939’da Türkiye’ye vermek zorunda kaldı

İkinci Dünya Harbi (1939-1945) yıllarında, 1941’de, Fransa, nüfuzu altında kalmak şartıyla Suriye’ye kısmi istiklal verdi 1943 seçimlerinde Şükrü el-Kuwatli, Suriye’nin ilk Cumhurbaşkanı seçildi Fransa harp sonrasında Suriye’den kısmi olarak çekildiyse de, geride pekçok problem bıraktı 1945’te Birleşmiş Milletlere Cumhuriyet idaresiyle katıldı 1948’de Arab-İsrail Harbine katılan Suriye’de, 1949 ihtilaliyle Şükrü el-Kuwatli iktidardan uzaklaştırıldı

Sovyetler Birliği ile yakın münasebete girince, idare Rusya’ya yanaştı İç huzursuzluklar artıp, komşularıyla münasebeti bozuldu Sosyalist Baas Partisi kurulup, memleketteki huzursuzlukdan faydalanarak, kuvvetlendi 1958’de Mısır ile Birleşik Arap Cumhuriyeti adıyla birleşti Birleşme uzun sürmeyip, 1961’de ayrıldı Baas Partisi, dışta Pan-Arap, içte sosyalizm propagandasıyla Suriye’de güçlenip, 1963’te ülkenin tek kanuni partisi hüviyetini kazandı Baas Partisi, Suriye’de dikta rejimi kurup, ülkeye eski Lazkiye bölgesindeki Nasturi aşireti idareye hakim oldu 1967 Arap-İsrail Harbinde Golan Tepelerini İsrail işgal etti 1973’te Mısır ile anlaşıp, İsrail’e kuzeyden saldırmışsa da başarılı olamadı Arap ülkelerinden ve Sovyet Rusya’dan yardım aldı 1976’da Lübnan’ın içişlerine müdahale edip, asker gönderdi Suriye askerleri Lübnan’da püskürtülerek, geri çekilmek zorunda kaldı 1982’de İsrail’in hava taarruzlarına uğradı Baas Partisi’nin Rusya ile yakın münasebeti, ülke içinde ve dışında çatışmaya sebep olmaktadır Bitmek bilmeyen harp ve anarşi, Osmanlı Devletinin yıkılmasından sonra manda devleti ve Sosyalist Baas Partisi diktatörlüğünde halen devam etmektedir 1991’de Irak’ı, işgal ettiği Kuveyt topraklarından çıkarmak için başlatılan harekatta Çok Uluslu Müttefik Kuvvetlerin yanında yer aldı

Fiziki Yapı

Suriye’nin yüzölçümü yaklaşık 185180 km2dir Mevkii itibariyle Akdeniz’in doğusundadır Kuzey ve kuzeybatısında Türkiye, doğusunda Irak, güneyinde Ürdün ve batısında İsrail ve Lübnan ile komşudur Başşehir Şam’dır Halep ve Humus diğer iki önemli şehridir

Suriye fiziki yapı bakımından bir farklılık ve tezat ülkesidir Ülkenin üçte biri çöl veya çıplak dağlarla örtülü, üçte biri kıt ve elverişsiz çayırlık ve geri kalan üçte biri de ekilebilir arazidir Ülke, esasen üç bölgeye ayrılabilir; kıyı kesimi, dağlık bölge ve Suriye Çölü Suriye, kısa bir Akdeniz kıyısına sahiptir Kıyıyı doğuya ve güneye uzanan verimli ova ve yaylalar takip eder Bundan sonra doğuya doğru, dağlar ve vadiler uzanır Bunların peşinden kısa ve verimli bir şeridin hemen arkasından, Fırat Nehriyle birlikte ülkeyi güneydoğu istikametinde baştan başa geçen, Suriye Çölü gelir

Akdeniz, Suriye’nin dörtte bir batı sınırını meydana getirir Kıyı yaylası kıyıdan itibaren 8 ila 32 km kadar uzanır Bu yaylanın doğusundaki dağlık bölge; ortalama yüksekliği 1585 m olan Ensariye Dağı, 2135 m olan Anti-Lübnan Dağ Silsilesi ve 2814 m ile ülkenin en yüksek yeri olan Hermon Dağından teşekkül etmiştir Suriye’nin en verimli ve gelişmiş bölgesi bu bölgenin doğusu olup, Şam, Halep, Hama ve Humus şehirleri de buradadır Şam ile Ürdün sınırı arasında yer alan Dürzi Dağı ise, ortalama olarak 1675 m kadar yüksekliğe çıkabilen yüksek bir yayla görünümündedir Bu dağ volkanik olup, etek kısımları lavlarla dolu geniş bir çölün içindedir

Ülkenin ortasını ve kuzeydoğusunu Suriye Çölü kaplamıştır Bu geniş çöl orta kısımda tepeliktir Çölde birkaç köy ve birkaç eski eserden başka bir şey yoktur Suriye Çölünde ise, kuru ve kavurucu sıcak çöl iklimi mevcuttur