10-19-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Coğrafya Coğrafi Konum Nedir
Coğrafya Coğrafi Konum Nedir
Herhangi bir yerin Yerküre üzerinde bulunduğu alana coğrafi konum denir Coğrafi konum matematik ve özel konum olarak ikiye ayrılır:
Türkiye Coğrafi Konum
1 Matematik Konum Nedir: Bir yerin paralel ve merid-yenlere göre belirlenen konumudur
Bir ülkenin;
Dört mevsimi belirgin olarak yaşaması ya da yaşa-maması
Güneş ışınlarını yıl içinde dik alıp almaması
Birden fazla saat dilimi kullanılması ya da tek saat diliminde yer alması vb özellikleri matematik konu-muyla ilgilidir
2 Özel Konum Nedir: Bir yerin kara ve denizlere, başlıca ulaşım yollarına, boğaz ve geçitlere, komşularına, yerşekillerine göre belirlenen konumudur
Bir ülkenin;
ikliminin denizel ya da karasal olması
Bitki örtüsünün ve tarım ürünlerinin çeşitliliği
Jeopolitik önemi
Yeraltı kaynakları vb özellikleri özel konumuyla ilgilidir
Türkiye’nin Coğrafi Konumu
Türkiye'nin Matematik Konumu
Türkiye 36°- 42° Kuzey paralelleri, 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır
A Türkiye'nin Enlemi ve Etkileri
1 Kuzey Yarımküremde Orta Kuşaktadır Bu nedenle;
Dört mevsim belirgin olarak yaşanır
Batı rüzgârlarının etki alanındadır
Güneyden esen rüzgârlar hava sıcaklığını yükseltir, kuzeyden esenler ise düşürür
Türkiye'nin güneyinden kuzeyine gidildikçe; Gü-neş'in öğle vakti ulaştığı yükseklik azalır, güneş ışınlarının düşme açısı daralır, ışınların atmosferde tutulması artar, sıcaklık ortalamaları azalır, gölge boyları uzar, çizgisel hız azalır, gece-gündüz süre farkları artar, denizlerin tuzluluğu azalır
2 Subtropikal Kuşak'ta, 30° ile 40° enlemleri ara-sında yer alan Akdeniz iklim bölgesindedir
Bu nedenle;
Doğal bitki örtüsü olarak makiler, toprak türü olarak kırmızı topraklar ve terra rosalar görülür
Buzullar ve buzulların oluşturduğu yerşekilleri yaygın değildir
3 Dönenceler dışında yer almaktadır Bu nedenle;
Güneş ışınları (düz zeminlere) yıl içinde dik olarak düşmez ve yataya dik duran cisimlerin gölge boy-ları sıfır olmaz
Güneye bakan yamaçlar (bakı koşuluna bağlı olarak) yıl boyunca kuzey yamaçlardan daha çok ısınır
Türkiye'nin Boylamı ve Etkileri
1 Doğusu ile batısı arasındaki 19° lik boylam farkı vardır
Bu nedenle;
Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır
Doğusu ile batısı arasında zaman farkı az olduğu için ülkede tek saat uygulaması vardır
2 İkinci ve üçüncü saat dilimlerinde toprağı vardır Bu nedenle;
Ulusal saat kışın 30°, yazın 45° Boylamı'na göre ayarlanır
Ulusal saat İngiltere'den (Başlangıç Meridyeni'nden) ileridir
Türkiye'nin Özel Konumu ve Etkileri
1 Türkiye Eski Dünya karalarının birleştiği bölgede, Asya ve Avrupa arasında geçiş konumundadır
Bu nedenle;
Transit taşımacılık önem kazanmıştır
Doğu ve batı kültürlerinin etkileri görülmektedir
2 Üç yanı denizlerle çevrilidir Bu nedenle;
Denizel ve karasal iklimler olmak üzere iklim çeşit-liliği, dolayısıyla bitki topluluklarında ve tarım ürün-lerinde çeşitlilik görülür
Kıyı turizmi, deniz ulaşım ve ticareti, balıkçılık gibi ekonomik etkinlikleri de çeşitlilik gösterir
3 İstanbul ve Çanakkale boğazları, toprakları içerisinde yer alır
Bu nedenle;
Jeopolitik önemi artar
İşlek deniz ticaret yolları üzerindedir
4 Petrol yatakları bakımından zengin "Ortadoğu" bölgesine komşudur
Bu nedenle;
Transit taşımacılık gelişmiştir (kara ve deniz yoluyla, boru hatlarıyla)
Stratejik önemi artmıştır
5 Alp-Himalaya genç kıvrım dağları kuşağı üze-rinde, engebeli ve ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir
Bu nedenle;
Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark faz-ladır
Yükselti batıdan doğuya doğru artar, buna dayalı olarak sıcaklık batıdan doğuya doğru azalır
Kısa mesafede iklim ve bitki örtüsünde farklılıklar görülür
6 Dağlar doğu-batı doğrultusunda uzanır Bu nedenle;
Deniz etkisi iç bölgelere sokulamadığından karasal iklim yaygındır
Kuzey-güney yönlü ulaşım daha güçtür
7 Türk Cumhuriyetleri'nin dışarıya açıldığı kapıdır
8 Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, İran, Irak, Suriye, Yunanistan ve Bulgaristan gibi farklı özelliklere sahip ülkelerle komşudur
|
|
|