Bilimde Benzetmeler

Ortalama bir okuyucu açısından bilimde benzetmeler çok önemlidir
Kapsamlı fen bilgisi olmayan kişiler için matematiksel açıklamalar anlaşılmaz şeylerdir
Birtakım formüller ve bilimsel kavramlarla dolu yazıları okumak vasat bir kişi için olanaksızdır
Bu nedenle birçok yazar konunun anlaşılabilmesi için benzetmelere baş vurur
Örneğin Genel Görecelik Kuramı’ndaki uzay-zaman,bu yolla anlatılır
Gerili halde duran bir yatak çarşafı düşünelim
Üzerine demir bir top koyalım
Bu topun ağırlığı,üzerinde durduğu çarşafı esnetir
Onu biraz çökertir,yani çukurlaştırır
İşte bu durum bir benzetmedir
Böylece uzay-zaman konusunu bu örnek ile karşılaştırma olanağı elde ederiz
Nitekim,Güneş gibi büyük kütleli bir cismin boşluktaki etkisi daha iyi anlaşılır
Demir top çarşafı nasıl çökertiyorsa,Güneş te uzay-zamanı öyle esnetip büker
Demir top çarşafın üzerinde iken bir bilyeyi topa doğru yuvarlayalım
Bilye demir topun çukurlaştırdığı bölgeye yaklaşınca çukura düşer,demir topa yönelir
Kütle çekiminin uzay-zamandaki eğrilmenin bir sonucu olduğu bu örnekle daha iyi anlatılmış olur
Benzetmeler atom konusu anlatılırken de yapılır
Bir milimetreyi bin parçaya bölersek,herbirine bir mikron deriz
Bir tek mikronu bu kez onbin dilime ayıralım
Elde edilecek dilimlerden bir tanesi,bize bir atomun ölçüsünü gösterir
Sayısal ifade ile bir atom,bir milimetrenin on milyonda biridir
Elbette bu parçalara bölmek veya dilimlere ayırmak işi hayalimizde yaptığımız işlemlerdir
Üstelik on milyonda bir ifadesini de zihnimizde canlandırmamız gerekir
Yani bir atomun bir milimetrelik çizgi yanında nasıl gözükeceğini benzetmeyle anlatmalıyız
Bir toplu iğneyi dünyanın en yüksek gökdeleninin dibine bırakın
İğne gökdelenin yanında nasıl görünüyorsa,atom da milimetrenin yanında öyle görünür
Aynı tür benzetmeyi atomun kendisi ile çekirdeği arasında da yapabiliriz
Bir atomun çekirdeği,atomun toplam hacminin milyarda birinin milyonda biridir
Diğer taraftan bu minicik çekirdek,tüm atomun ağırlığının hemen hemen tümünü kapsar
Bir atomu biraz önce bahsettiğim gökdelenin büyüklüğüne dek genişlettiğimizi düşünelim
Bu durumda çekirdek bir aspirin tableti kadardır
Ama bu tek bir tabletin ağırlığı,gökdeleninkinin binlerce mislidir