|
Prof. Dr. Sinsi
|
Jeoloji/Jeofizik-Jeofiziğe Katkıda Bulunan Bilim Adamları
Sir Isaac NEWTON : (1643, Woolthorpe -1727, Londra)
Cambridge'te matematik profesörü; 1687'de "Philosophiae Naturalis Principia Mathematica" yı yazdı ve bu eserle modern fiziğin yasalarını ortaya koydu Bunu, Gravitasyon Yasası’nın keşfi ve gök cisimlerinin hareket yasaları izledi
Anders CELSIUS : (1701, Uppsala-1744, Uppsala)
Uppsala'da astronomi profesörü; Meridyen ölçümleri amacıyla Lappland araştırmasını yaptı Hjörter ile birlikte manyetik süreksizlikler ile polar ışıklarının ilişkisini keşfetti ve Seekälberstein'da deniz suyu seviyesinin düşüşünü kanıtladı O, jeofizikçi olmayanlara da kendini 100'lü termometreyi keşfederek tanıttı
William GILBERT : (1544, Colchester-1603, Londra)
Kraliçe I Elizabeth'in özel doktoru; 1600 yılında "De magnete, magnetisque corporibus, et de magno magnete tellure; Physiologia noua"yı yazdı ve yermanyetizmasının yerin içinden kaynaklandığını gösterdi
Alexander von HUMBOLT : (1769, Berlin-1859, Berlin)
Doğabilimcisi; 1799-1804 yılları arasında Güney ve Kuzey Amerika'ya yaptığı bilimsel araştırma gezileri ve sonuçları (1831-1843) ile tanındı Güney Amerika'da yaptığı mutlak yer manyetik alanı ölçümlerinden ekvatordan kutuplara doğru yer manyetik alanı şiddetinin arttığını ve bir inklinasyon iğnesinin salınım zamanının azaldığını çıkardı Humbolt, jeofizikten kaynaklanan fiziksel coğrafyanın nedenlerini ortaya koydu Çok sayıda oşinografik araştırmaya katıldı
Pierre Simon LAPLACE : (1749, Beaumonten-Auge-1827, Paris)
Fakir bir çiftçi çocuğu olarak dünyaya geldi D'Alembert tarafından korundu ve 1799'da Napolyon tarafından içişleri bakanlığına getirildi Fizik, matematik ve astronomi alanında çalışmalar yaptı 1799-1825'de 5 ciltlik "Traité de méchanique céleste" yi yazdı Bununla Newton yasasının temellerini oluşturdu ve birçok jeofizik problemle uğraştı Bunlardan biri gel-git olaylarıdır 1814'de "Essai philosophique sur les probabilités" i yazdı
Emil WIECHERT : (1861, Tilsit-1928, Göttingen)
1898'de dünyadaki ilk Jeofizik Profesörü oldu ve ilk Jeofizik Enstitüsünü kurdu Çalışma alanı sismoloji, Meteoroloji, Havaelektriği ve yermanyetizmasıydı 1903'te "Theorie der automatischen Seismographen" isimli kitabını yazdı ve "Deprem Dalgaları" isimli yayın sirkülerini başlattı 1910'da yeriçinde deprem dalgalarının hızlarını belirleyen Wiechert-Herglotz yöntemini buldu
Edmond HALLEY : (1656, Haggerston-1742, Greenwich)
Oxford'ta geometri profesörü; Astronomi, fizik ve jeofizik alanında çok sayıda çalışma yaptı Bunlara ek olarak deklinasyon ölçümleri için güney Atlantik'te 'Paramour' ile yaptığı araştırma gezisi sonucu dünyadaki ilk manyetik harita ortaya çıkmıştır
Pierre BOUGUER : (1698, Le Croisic Bretagne-1758, Paris)
İlgi alanı, jeodezi ve astronomiydi 1735-1742'de Peru'da derece ölçümlerine katıldı 1749' da "Théorie de la figure de la terre" yi yazdı Böylelikle ölçülen yerçekimi verilerinin düzeltme formüllerini hesapladı Ayrıca fotometrinin nedenlerini ve gökkuşağı teorisini ortaya koydu Bunların yanısıra meteoroloji enstrümanlarının iyileştirilmesi için çalışmalar yaptı
Alexis Claude CLAIRAUT : (1713, Paris-1765, Paris)
18 yaşında Fransız Akademisi üyesi olan harika çocuk olarak tarihe geçti Maupertuis' Lappland keşfine katıldı ve 1743'te "Figure de la terre" yi yazdı, denge koşullarını ortaya koydu 1752'de "Theorie de la lune" yı yazdı Bunların yanısıra matematik üzerine çalışmalar yaptı
Carl Friedrich GAUSS : (1777, Brauschweig-1855, Göttingen)
Matematik, jeodezi ve astronomi alanlarında çalıştı 1807 yılında yıldız gözlemevi direktörlüğü yapmaya başladı 1831'den sonra Wilhelm Weber ile mutlak yer manyetik alanı ölçümleri yaptı ve önceden belirlenen zamanlarda tüm dünyada manyetik ölçümler yapan Göttingen Manyetik Merkezini kurdu Bunlar Gauß'un yer manyetik alanına ilişkin iç ve dış kaynaklar olarak potansiyel teori ayrımını yapmasına neden oldu Bu çalışmalarda Gauß ve Weber elektrik telgrafını keşfettiler
Matthew Fontaine MAURY : (1806, Spotsylvania-1873, Lexington)
Washington Deniz Müzesi Yöneticiliği yaptı Gemilerdeki günlüklerden yola çıkarak optimal rotalar beliremeye yardımcı olabilecek rüzgar haritaları hazırladı Bunlar aynı zamanda gemilerin yollarının kısalmasına neden oldu 1855'te "The Physical Geography of the Sea" kitabını yazdı Kitap yaygın olarak kabul görüp kullanılmadı ancak birçok yayınevi tarafından basıldı O, denize ilişkin meteoroloji ve oşinografiyi bilimsel açıdan ele alınmasına neden olmuştur
Ernst von REBEUR-PASCHWITZ : (1861, Frankfurt-1895, Merseburg)
Özel öğretim görevlisi olarak çalıştı Yer gel-gitlerinin çizilebilmesi için Zölner yatay pendelinin iyileştirilmesi için çalıştı Bu esnada 17 Nisan 1889'da Potsdam'da Tokyo'da olan uzak bir depremi kaydetmesi mümkün oldu Hemen 1895'te "Uluslararası Deprem İstasyonlarının Oluşturulmasına İlişkin Öneriler" i yayınladı 1880'den sonra ağır bir akciğer veremi ile genç yaşta yaşamını kaybetti
William THOMSON (Lord KELVIN) : (1824, Belfast-1907, Netherhall)
Teorik fizik profesörü; 1879'da Peter Guthrie ile "Tretise on Natural Philosophy"i ve 1912'de "Principles of Mechanics and Dynamics"i yazdı Kelvin'in yazılarında birçok jeofizik çalışma yeralır ki, bunlardan en bilineni yerkürenin yaşı ile ilgili seküler soğuma ile ilgili olanıdır ve bu konuda 20 ila 400 milyon yıl gibi bir zaman dilimi öngörmüştür, ancak o dönemde radyoaktif kayaçların neden olduğu ısınma henüz bilinmiyordu
John MILNE : (1850, Liverpool-1913, Shide)
1875'te İmperial College'da jeoloji ve maden işletme profesörü oldu ve bir japon kadın ile evlendi Depremlerle ilgilenmeye başladı ve bir sismograf yaptı Japonya Sismoloji Kurumunu kurdu ve ilk varış zamanlarını okudu 1895'te eşi ile İngiltere'ye geri döndü ve "International Seismological Summary"nin öncüleri olan yayın sirkülerlerini başlattı
Osmond FISHER : (1817, Osmington-1914, Huntingdon)
Cambridge Harlton'da rektörlük ve Geological Society'da üyelik yaptı 1881'de birçok kere basılan "Physics of the Earth's Crust"ı yazdı Osmond, akıcı bir malzeme ile akan hücrelerin olması gerektiğine inanıyordu Bu olayı konveksiyon akımları ("convection currents") olarak isimlendirdi ve bu konudaki düşünce ve tasarımlar Levha Tektoniği kavramına uyuyordu
Kristian BIRKELAND: (1867, Oslo-1917, Tokyo)
Oslo Üniversitesi Fizik Profesörü olarak çalıştı "Norwegian Aurora polaris expedition'unu (1902-1903) yönetti ve sonuçlarını yayınladı Manyetize edilmiş bir terella ile yaptığı deneyler kutup ışıklarını ve Elektrojetlerin manyetik alanlarını hesapladı
Roland EÖTVÖS : (1848, Budapeşte-1919, Budapeşte)
Budapeşte'de fizik profesörü olarak çalıştı Macaristan Bilimler Akademisi Üyeliği ve 1894-1895 yılları arasında kültür bakanlığı yaptı Kütle ve ivme hesapları için yaptığı öncel çalışmaları çok hassas bir burulma terazisi yapmasına yolaçtı Daha sonraları bu terazi büyük bir başarıyla jeofizik prospeksiyon amaçlı kullanıldı
Alfred WEGENER : (1880, Berlin-1930, Grönland)
Aslında bir meteorologdu ve Lindenberg, Marburg, Hamburg ve Graz'da çalışmalar yaptı Doğabilimlerine olan ilgisi ve sporcu yanı onu Kutup araştırmalarına sürükledi Ancak onun en önemli buluşu "Kıta kayma teorisi" oldu Teorisini temellendirdiği ve esaslarını anlattığı kitabı "Kıtaların ve Okyanuslarun Oluşumu" 4 baskı yaptı
Ludger MINTROP : (1880, Essen-1956, Heidelberg)
1910'da Göttingen Üniversitesinde Emil Wiechert'in yanında doktora yaptı 4 tonluk bir küreyi sismik kaynak olarak ("Mintropkugel") kullandı Arazi sismografını geliştirdi Böylelikle 1 Dünya Savaşı esnasında mayın atıcıların yerlerini saptamayı başardı 1921'de "Seismos"u kurdu Bunu izleyen zamanlarda dünyanın çok değişik yerlerinde kırılma sismiği yöntemi ile petrol içeren yapıların aranması için çalışmalar yaptı
Beno GUTENBERG : (1889, Darmstadt-1960, Pasadena)
1911'de Emil Wiechert'in yanında doktora yaptı 1913'te 2900 kilometre derinlikte iç çekirdeğin varlığını keşfetti Strazburg'da bulunan Uluslararası Sismoloji Birliğinde bilimsel araştırmacı olarak çalışmaya başladı 1926'da Frankfurt'ta profesör oldu 1930'da Amerika Birleşik Devletlerine yerleşmek zorunda kaldı ve Californiya Institut of Technology'de Jeofizik Profesörü oldu 1947-1957 yılları arasında Sismoloji Laboratuvarı direktörlüğü yaptı Burada yermantosunun üst bölümünde bulunan düşük hızlı bir katman keşfetti ve astenosfer ismini verdi Jeofiziğin gelişimini sürekli dahiyane çalışmaları ve yayınlarıyla sürdürdü
Edward Victor APPLETON : (1892, Bradford-1965, Edinburg)
Londra, Cambridge ve Edinburg'da Deneysel Fizik Profesörü olarak çalıştı 1924'te İyonosferi deneysel olarak kanıtlamayı başardı Ana çalışma konuları, radyo fiziği, radyo-telgraf ve iyonosferdeki olaylardı Bugün tüm dünyada bilinen iyonosfer katmanları onun tarafından isimlendirilmiştir: D, E, F1, F2 katmanları 1947'de Nobel Fizik Ödülünü aldı
Sydney CHAPMAN : (1888, Lancashire-1970, Boulder)
1953-1959 yılları arasında Uluslararası Jeofizik Yılı Özel Komitesi Başkanlığını yaptı 1957-1958 yılları arasında dünyada sadece bilimciler tarafından değil aynı zamanda devlet ve halk tarafından en tanınan jeofizikçi oldu, çünkü o matematik, fizik, jeofizik, astronomi, kinetik gaz teorisi, ayın jeofizik etkileri ve yukarı atmosfer jeofiziği konusunda çok başarılı çalışmalar yaptı ve V C A Ferraro ile birlikte "Manyetik Fırtınaları" teorisini geliştirdi ki, bu olay daha sonraki yıllarda sadece roketler, uydular ve uzay sondaları aracılığıyla alınan ölçümler ile ortaya çıktı
Sir Harold JEFFREYS : (1891, Faitfield Durham-1989, Cambridge)
Astronomi profesörü olarak çalıştı Hayatının onlarca yılı yerin fiziksel olarak incelenmesi ile ilgili çalışmalarla geçti ve çalışmalarını 1924, 1929, 1952, 1962'de baskısı yapılan kitaplarında topladı Wegener teorisi ve modern levha tektoniği kuramının yolunu açtı
Charles Francis RICHTER : (1900, Ohio-1985, California)
ABD’li jeofizik ve sismoloji uzmanı Charles Richter, yer sarsıntılarının büyüklüğünü ölçmeye yarayan ve adıyla anılan bir ölçek geliştirmiştir
|